Dni majowe...

Starykoń - herb szlachecki (fot. wikipedia.org)

30-04-2013

     Maj to nie tylko miesiąc to też nazwa rośliny, owada. Dawniej mówiło się "umaić głowy, domy" dziś jeszcze po wsiach mai się krzyże przydrożne, kapliczki kolorowymi wstążkami przy, których odbywa się śpiewane nabożeństwo majowe ku czci Najświętszej Marii Panny. W Polsce nazywane Majówką.

     Samo słowo "maj" najogólniej oznacza piękno świata stworzonego przez Boga. Chęć życia i zazdrosną miłość kolorów w przyrodzie. Maj to również nazwisko związane z herbem Starykoń. W źródłach pisanych - May.

     Historia tego herbu (znaku) związana jest z miejscowością Wronin w powiecie proszowickim. W roku 1320 Grzegorz z Wronina, udowodnił szlachectwo, potwierdzone przez jego potomków w czasach króla Jagiełły. To sprawiło, że miejscowość ta przybrała nazwę od wspomnianego Grzegorza, a później i dóbr Wronickich.

     W maju w miesiącu tak pięknym my Polacy obchodzimy doniosłe, ważne wydarzenia historyczne, które łączą nasz naród. Są to min.:

1 maja

Święto Pracy. Jego historia sięga roku 1890.Ta data ma upamiętnić wydarzenia, które rozegrały się w 1886 roku w Chicago. Święto nawiązuje do strajków i walki robotników o 8 godzinny dzień pracy. W Polsce w czasie zaborów zakazywano strajków, pochodów .Do największych demonstracji z udziałem robotników na ziemiach polskich dochodziło podczas rewolucji w roku 1905. Polskie masy robotnicze doprowadziły wtedy do ogromnych zmian w funkcjonowaniu narodu, którego nie było na mapie świata min.:

Możliwość tworzenia polskiej spółdzielczości.
Po wydarzeniach w 1905 roku zaborca dopuszczał używania języka polskiego w urzędach i szkołach.
W zaborze Austrowęgierskim najwcześniej bo po 1848roku zmieniło się podejście do Polaków, którzy po "Wiośnie Ludów" doprowadzili min. do uwłaszczenia chłopów ,ożywienia kulturalno - narodowego, nauki języka polskiego w szkołach.

Zmiany, które dokonywały się wtedy pod zaborami doprowadziły do wyłonienia się grup ludzi nazwanych inteligencją. Przez, którą należy rozumieć samoświadomość, rozumienie, komunikacje między ludzką, umiejętność uczenia się, planowanie, rozwiązywanie problemów.

2 maja
Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej

herb województwa małopolskiego (fot. wikipedia.org)

    Symbolem Polski jest flaga o dwóch poziomych pasach w kolorach białym i czerwonym. Kolor biały symbolizuje czystości, światło, wierności. Jest utożsamiany ze św. Wojciechem, który jest patronem Polski. Kolor Czerwony jest symbolem ognia, waleczności, przelanej krwi.

     Na ojczystych flagach możemy też zobaczyć wizerunek Orła Białego na czerwonym polu. Symbol orła w Polsce nawiązuje do czasów średniowiecza. To czasy o silnym wpływie ikonografii chrześcijańskiej. Piastowie wizerunek orła utożsamiali z męstwem, odwagą, wysokim urodzeniem, władzą. Znak orła znalazł swoje miejsce na monetach, pieczęciach, chorągwiach rycerskich, wojskowych, godłach województw, płytach nagrobnych, szczerbcu - mieczu koronacyjnym królów Polski.

     W czasie panowania władców elekcyjnych na popiersi orła pojawiały się rodowe herby królów. W czasach zaborów zaborca umieszczał polski znak w bliskości swego np. na skrzydle dwugłowego orła carskiego. Były też takie osoby (niektórzy książęta piastowscy) i takie czasy (rozbiory, czasy PRL-u), które przedstawiały znak orła bez korony. Współcześnie godło Polski to orzeł biały na czerwonym polu zwrócony głową w prawą stronę z rozpostartymi skrzydłami. Dziób orła i jego szpony, korona jest koloru złotego.

3 maja

Szczerbiec - miecz koronacyjny królów Polski wg. rys. S.Smolikowskiego
(fot. iterat.ug.edu.pl)

Data wielce symboliczna dla naszego narodu gdyż to dzień uchwalenia Konstytucji 3-go Maja. Warto przypomnieć, że Konstytucja ta ograniczała wpływy "wielmożów" w państwie. Dzieliła przywileje szlacheckie z bogatym mieszczaństwem. Brała chłopów pod opiekę prawa. Nawoływała do jedności wszystkich obywateli. "Deklaracja Stanów" zgromadzonych nawoływała rodaków do uczczenia i dziękczynienia "za zdarzoną chwilę pomyślną..." oraz "...przywrócenia rządu, który najskuteczniej wolność naszą prawdziwą i całość Polski zabezpieczyć może".

Jest symbolem "oddania hołdu bohaterskim ojcom i dziadom oraz dla przypomnienia ziomkom i światu bezmiaru krzywdy wyrządzonej Polsce w momencie jej wspaniałego odrodzenia, w momencie, kiedy właśnie dziełem Konstytucji udowodniła ona nadzwyczajną dojrzałość społeczną i polityczną". Pamiątką wielkiego dzieła Polaków jest polonez grany i śpiewany w dniu 3-go Maja.

9 maja

W miesiącu maju należy pamiętać o dacie 9 maja, to dzień zakończenia II Wojny Światowej. To dzień radości, ale też refleksji nad tym do czego posunął się człowiek. W głowach wielu naszych ojców, dziadków, bliskich utkwiły w pamięci zdarzenia, które nie powinny wydarzyć się nigdy, a jednak wydarzyły się. Warto w tym dniu odwiedzić mogiły żołnierskie te imienne i te bez imienia i nazwiska i te, o których wiemy, że były, te stare, zapomniane, zbezczeszczone przez układy.

Nieczuja - herb szlachecki (fot. wikipedia.org)

Nasza ojczyzna usiana jest gęsto "pomnikami, symbolami" podróżując po Polsce można dostrzec takie miejsca, które przypominają o tamtych czasach. Na tablicach pamiątkowych w ścianach kościołów, domów, pomnikach możemy odczytać piękne słowa, symbole, które informują przechodnia, że jest to miejsce szczególnie połączone z historią miejscowości, miasta, regionu, województwa, kraju. Symbole te przypominają o krętych drogach ludzkich. O bohaterach, żołnierzach, polskich powstaniach, ofiarach zsyłek na nieludzka ziemie.

Są to symbole hitlerowskiej niewoli. Są cichym drogowskazem do miejsc kaźni. Pomniki te to czas zamknięty w kamieniu to świadectwo represji wobec polskiego narodu. Są też czasem wielkich emigracji za chlebem na zachód Europy, znakiem Viktorii lata 80, Pragnieniem i nadzieją lat 90 ubiegłego wieku. Życie ludzkie to nie bajka, a ciężka droga doświadczeń, wyrzeczeń. Najlepiej o tym wiedzą rodzice, a w szczególności matki opłakujące swoje dzieci. W czasach II wojny światowej wielu młodych ludzi musiało złożyć ofiarę najwyższą, a więc oddać swoje życie aby ktoś inny mógł żyć.

I jak można o kimś takim nie pamiętać?

opracowanie: Paweł Staniszewski

ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:

Sensacje z dawnych lat; Roman Kaleta; Ossolineum
Średniowieczne herby polskie; Jerzy Łojko
Słownik etymologiczny języka polskiego; Aleksander Briickner; Wiedza Powszechna 1974

wikipedia.org/wiki/Starykoń_(herb_szlachecki)
wikipedia.org/wiki/Nieczuja_(herb_szlachecki)
wikipedia.org/wiki/Herb_województwa_małopolskiego
iterat.ug.edu.pl/glogers/