Polskie matki, polscy ojcowie

facebook

Dzisiaj jest sobota, 23 listopada 2024 r. (328 dzień roku) ; imieniny: Adeli, Felicyty, Klemensa

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

W.Nowiński - wrześniowe...

Magda K.-G. - prawo dla...

serwis IKP / działy autorskie / historia z Pawłem / Polskie matki, polscy ojcowie

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Polskie matki, polscy ojcowie

warta honorowa przed wyciągniętym z ukrycia pomnikiem Tadeusza Kościuszki, Daleszyce, lipiec-sierpień, ze zbiorów Stanisława Piwowarskiego
(fot. zbiory IPN)

9-11-2013

     Wychowanie patriotyczne młodego człowieka to poczucie odpowiedzialności za losy ojczyzny. Dla każdego kraju na Świecie wychowanie patriotyczne powinno być ważne gdyż rodzi skutki na przyszłość. Naród Polski wiele razy zdawał egzamin z odpowiedzialności za swój kraj np. w okresie międzywojennym polscy nauczyciele duży nacisk kładli na naukę języka polskiego, historii własnego narodu. Wychowanie takie rodziło szacunek do swojej ojczyzny, a w czasie II wojny światowej przyczyniło się do: udziału Polaków w kampanii wrześniowej, udziału Polaków w Powstaniu 1944 roku, stosunku do okupanta, Propagowaniu ruchu oporu.

     Weźmy nawet znaczenie słowa "powstaniec". To człowiek odporny na trudy, rozsądny, odważny, bojowy i wierny. W wielu przekazach historycznych możemy przeczytać o ludziach prostych nawet bez wykształcenia jednak mających to coś co można nazwać dziś "zapałem młodzieńca".

     Wielu synów i córek tej ziemi potwierdzało przynależność do polskich korzeni przez: walkę na frontach I, II wś, utrzymywaniem ruchu zbrojnego, wspieranie organizacji konspiracyjnych, walką o kontyngent z okupantem (wysadzanie mostów, tunelów, niszczenie kontynentów), walkę powstańczą.

grupa rekonstrukcyjna, powstaniec wielkopolski z lat 1918/19, Warszawa 15.08.2013 r.
(fot. zbiory autora)

     Tysiące cichych bohaterów, ochotników nierzadko było smaganych trudami życia. Często synowie robotników, chłopów, uboga szlachta, to oni zostawali na miejscu gdy powstaniec, Polski Żołnierz odchodził na dalsze pozycje obronne. To oni zacierali ślady pobytu partyzantów, udzielali pomocy wysiedlonym, jeńcom, rannym i Żydom. To oni występowali zbrojnie przeciw okupantowi tworząc "ENKLAWY WOLNOŚCI" w roku 1944.

     Nasz kraj Polska ma barwną i piękną historię. Od wieków swoim bohaterom wystawia różne opinie. Nawet i w obecnych czasach płyną słowa bohaterstwa dla jednych, pogardy dla drugich, a Polska ma jedno Imię.

     Warto w dniach 1, 11 Listopada pamiętać o powstańcach, żołnierzach co zginęli za wolność swojego kraju. Polska wymaga od nas Polaków aby w tych dniach odwiedzić mogiły żołnierskie, partyzanckie, zapalić światło na znanych, nieznanych też bezimiennych mogiłach, które kryją tajemnice ludzkiego losu.

      W szczególności 11 Listopada to dzień, w którym należy wspomnieć: organizatorów komendantów, kierowników, dowódców i zwykłych żołnierzy, dla których patriotyzm oznaczał walkę. Wielu z nich odeszło na wieczną wartę, a już niewielu zostało wśród nas.

Z lat Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1943/44 wymienić należy:

mjr Bolesław Ostrowski "Nieczuja" Inspektor Miechowski AK, Lasy Sancygniowskie, sierpień 1944, ze zb. Stanisława Piwowarskiego
(fot. zbiory IPN)

Franciszeka Kamiński - organizatora SL "ROCH".
Mieczysław Orzeł "Dębczak" - komendanta BCH obwodu Kielce, szefa sztabu komendy okręgu.
Stanisława Janickiego "Przyźba" - kierownika Chłopskiej Organizacji Wolności "Racławice", członka wojewódzkiego kierownictwa SL "ROCH".
Jana Pszczołę "Wojnar" - komendanta "BCH" Obwodu Pińczów, zamordowanego przez Niemców 11 listopada 1944 roku w Busku.
Jana Rumasa "Mirosław" - komendanta "BCH" Obwodów Olkusz, Radom, Pińczów, szefa wyszkolenia wojskowego w komendzie okręgu BCH.
Marię Maniak "Ziemska" - szefową łączności i kolportażu w Komendzie Głównej BCH.
Pozostali Komendanci BCH Obwodu Pińczów: Władysław Domagała "Promień", Edward Haruza "Jaworniak" - szef łączności i kolportażu, Klemens Cabaj " Igiel", Władysław Barłóg "Koterba" - szef wyszkolenia wojskowego, Stanisław Moskwa "Górny", komendant Zielonego Krzyża w Okręgu Kielce Maria Zawiejska "Mirka", kierownik Powiatowy Zielonego Krzyża dla Obwodu Pińczów - Maria Lisikiewicz "Marysia", Anna Mrozowska, Leokadia Jaszczykowska, Maria Wróblowa.

Komendanci wybranych Rejonów BCH Obwód Pińczów:

Rejon I "Smar" (Bejsce, Czarkowy, Dobiesławice, Koszyce)

Władysław Cieloch "Jowisz"
Edward Szczęsny "Bogusław"

Rejon II "Piast" (Boszczynek, Kazimierza Wielka, Kościelec Nagórzany, Topola)

Władysław Cieloch "Jowisz"
Edward Szczęsny "Bogusław"

część oddziału partyzanckiego "Pazura"
(fot. zbiory IPN)

Niektórzy z Komendantów kursów szkół podoficerskich w Obwodzie Pińczów:

Czarnocin - Jan Rzemiosło
Bejsce - Józef Pietrzyk
Opatowiec - Stefan Tomal
Kościelec - Bogusław Szczęsny
Dobiesławice - Stefan Biel
Koszyce - Jan Niwiński.

Dowódcy oddziałów Specjalnych BCH Obwód Pińczów rejon "Smar" i "Piast"

Bejsce - Władysław Chaber "Świt"

Topola -Stanisław Malwa "Kichno"

Koszyce -Julian Czupidro "Dworak"

Kazimierza Wielka - Władysław Augustyn "Ogniwo"

Opatowiec -Mieczysław Dyba " Łazik"

Komendanci okręgu, Straży Chłopskiej, Batalionów Chłopskich, Ludowej Straży Bezpieczeństwa w obwodzie Miechów.

Okręg VI - województwo krakowskie:

Komendant okręgu - Narcyz Wiatr ps. "Zwojna"

ofiary pacyfikacji i żołnierze AK, strz. Mieczysław Nowak "Świerk" i strz. Stefan Nowak "Długi" z drużyny kpr. Stefana Michalca w plutonie ppor. Antoniego Mietniowskiego "Kruk" z 3. kompanii I batalionu 120. pp AK, Skalbmierz, 6 sierpnia 1944 r., ze zb. Stanisława Piwowarskiego
(fot. zbiory IPN)

Zastępca komendanta okręgu, kwatermistrz - Jan Szczepański ps. "Scepon"

Szef sztabu - Mieczysław Kabat ps. "Chmura"

Szef łączności - Jan Mazurek ps. "Jaś"

Oficer do spraw specjalnych - Wojciech Jekiełek ps. "Wojtek"

Oficer do spraw dywersji - Jan Rumas ps. "Wichura"

Komendant Zielonego Krzyża - Barbara Matusowa ps. "Kwiatkowska"

Komenda Straży Chłopskiej w obwodzie Miechów.

Stanisław Szymacha z Glewa "Jaskuła ", "Sęk" , "Upór" , "Drużba"

Jan Kałwa ze Szreniawy "Sep" , "Wilga"

Szef łączności - Jan Zdechlik z Kaliny Rędzin "Kozak"

Komenda Batalionów Chłopskich w Obwodzie Miechów

Stanisław Szymacha z Glewa "Jaskuła", "Sęk", "Upór", "Drużba"

Stanisław Pałetko "Rzecki", "Zieliński"

Franciszek Kozera "Karp"

Oficer oświaty i wychowania Leopold Krzyk "Jeż"

Komenda Ludowej Straży Bezpieczeństwa w obwodzie Miechów

Józef Guzik z Gruszowa "Marek", "Gil", "Szpak"

Józef Puchalski "Ryba" - Poległ w obronie Wawrzeńczyc 10 VIII 1944 r

Tadeusz Jędruch z Janowiczek "Ryszard"

Tadeusz Łuczywo - Szef łączności ze Złotnik "Szczupak"

Należy wspomnieć też, niektóre z Oddziałów specjalnych, partyzanckich, grup wypadowych Batalionów Chłopskich, Ludowej Straży Bezpieczeństwa w obwodzie Miechów (powiat proszowicki).

żołnierze plutonu "Kłos", sierż. Tadeusz Biernacki "Kolba", plut. Józef Pasternak "Dab", sierż. pchor. Jan Latała "Drozd", Stanisław Libura "Strzała", Żukow, Piotr Lipowski "Lazar", Eugeniusz Zawarczyński "Ryś", pisze st. strz. Roman Biliński "Herbicz", obok przykucnął NN "Garmoszka", ze zb. Stanisława Piwowarskiego
(fot. zbiory IPN)

Oddział Partyzancki im Bartosz Głowackiego, dowódcy -Tadeusz Adrianowicz "Pazur", Jan Stasiek "Kaszuba", rejon działania: Obwody - Miechów, Olkusz, Pińczów, Włoszczowa. Oddział partyzancki "Pazura" należał do grup bardzo ruchliwych, pełnił funkcje kompanii szturmowej BCH scalonej z AK oddział współpracował z AL. Kompania szturmowa "Pazura" brała udział min w: Walkach o Kazimierze Wielką, toczył zaciętą walkę pod Czarnocinem, walczył jako kompania szturmowa AK w bitwie Skalbmierskiej, tępiła konfidentów.

"Pazur" zginął w walce z Niemcami 18.VIII 1944 pod wsią Józefów. Po śmierci dowódcy oddział wcielony do 106 DP AK. Jego dowódcą został skoczek z Anglii - cichociemny, kapitan Jan Stasiek "Kaszuba".
Oddział Specjalny Edwarda Tasaka "Kruka" - rejon działania gmina Pałecznica,
Grupa Wypadowa Władysława Ziętka "Grochowski" - rejon działania dzisiejszy obszar gminy Radziemice,
Grupa Wypadowa Bronisława Bulińskiego "Kolka" - Rejon działania dzisiejszy obszar Gminy Koniusza.
Oddział dyspozycyjny Tadeusza Kowala "Skiby" działający w ramach III kompani AK dowodzonej przez ppor. Bohdana Trugutta "Betehę" w dniu 24.VII 1944 rozbroił ewakuujący się z Nowego Brzeska posterunek policji granatowej,
Oddział Ludowej Straży Bezpieczeństwa pod dowództwem Stanisława Szczepanika "Ronalda" w dniu 27 VII 1944 w Nowym Brzesku zaatakowała oddział policji niemieckiej, który wycofywał się z Kazimierzy Wielkiej do walki przyłączył się oddział dyspozycyjny Tadeusza Kowala "Skiby" działający w ramach III kompani AK dowodzonej przez ppor. Bohdana Trugutta "Betehę". Po walce oba oddziały partyzanckie ubezpieczały miasto na wypadek powrotu Niemców.
Oddział Ludowej Straży Bezpieczeństwa Romana Kaługi "Sikory" wchodzący w skład Straży Samorządowej w dniu 1.VIII 1944 roku razem z oddziałem AK Jerzego Biechońskiego "Kłosa" brał udział w opanowywaniu (bez walki) miasta Proszowice. Do Proszowic wkroczyły również oddziały Ludowej Straży Bezpieczeństwa Jana Zacha "Rudnickiego" oddział ubezpieczający Franciszka Bożka "Leona".
18 XII. 1944 żołnierze BCH dokonali akcji na kolejkę wąskotorową na linii Kocmyrzów - Proszowice - Skalbmierz. Całością akcji dowodził Z.Sokół "Wulkan". Akcja została przeprowadzona na rozkaz komendanta Batalionów Chłopskich na obwód Miechów Franciszka Kozery "Karpia" rozpoznania dokonał oddział Władysława Sierakowskiego "Sęka".
14.I . 1945 Oddział Ludowej Straży Bezpieczeństwa pod dowództwem Edwarda Tasaka "Kruka" stoczył potyczkę z wycofującymi się żandarmami. Tasak w tej potyczce poległ.
15.I.1945 oddział BCH pod dowództwem Jana Latały "Drozdy" miedzy Brzeskiem Nowym a Wawrzeńczycami stoczył potyczkę z niemieckim oddziałem zmotoryzowanym.

1 Brygada AL. Ziemi Krakowskiej im. Bartosza Głowackiego.
120Pułk piechoty AK Ziemi Pińczowskiej.
2 batalion 120 pułku piechoty AK dowodzony przez Romana Moskwę wchodzący w skład 106 Dywizja Piechoty AK.
Krakowska Brygada Kawalerii AK.
Baon Szturmowy AK.
Oddział AK Brzozy II (Franciszka Kozłowskiego).
Połączone oddziały BCH.
350 Dywizja piechoty generała Wiechina (Rosyjska Dywizja Piechoty).

żołnierz przy wraku niemieckiego samolotu, który wylądował w opanowanych przez AK Koszycach, lipiec 1944, ze zb. Stanisława Piwowarskiego
(fot. zbiory IPN)

350 Dywizja piechoty generała Wiechina w dniu 28 lipca sforsowała rzekę San, a następnie kierowała swoje uderzenie na Baranów Sandomierski. Toczyła zacięte boje z wycofującymi się oddziałami niemieckimi wchodzącymi w skład Grupy Armii Południowa Ukraina. W dniu 29 Lipca 1944, 350 Dywizja Radziecka generała Wiechina dotarła do Wisły .Tego samego dnia po południu piechota rozpoczęła przeprawę przez rzekę. Od dnia 30 lipca 1944 przeprawiano czołgi, działa, transportery opancerzone, samochody. Tak rozpoczęło się opanowywanie przyczółka Baranowsko - Sandomierskiego. Szerokość linii frontu w tym dniu wynosiła około 20 kilometrów. Zdobycie Tarnobrzegu w dniu 5 Sierpnia i Mielca 6 Sierpnia 1944r a następnie uderzenia na Stopnicę wzmocniło panowanie nad przyczółkiem Armii Radzieckiej. Nadzwyczajne rajdy Radzieckich czołgistów często zamaskowanymi snopami zboża czołgami doprowadziły latem 1944 do wyzwolenia Buska, udaremnienia całościowej pacyfikacji Skalbmierza. Czołgi wyzwalające Skalbmierz nie wróciły już do macierzystych jednostek pierwszy został trafiony pociskiem artyleryjskim, drugi zbombardowany. Opanowany przez oddziały AK ,AL. BCH obszar powiatu proszowickiego, kazimierskiego, pińczowskiego, buskiego skutecznie blokował swobodę ruchów okupanta. Nieprzyjaciel decydował się na pacyfikacje, bombardowania miejscowości, które utrudniały wykonanie obrony w miejscowościach nad rzekami przedwojennego województwa kieleckiego.

Niebagatelne znaczenie dla Rzeczpospolitej Partyzanckiej miało:

Rozbrojenie w dniu 26 Lipca 1944 roku przez IV batalion 120pułku piechoty AK Stanisława Padło "Niebory" obsługi lotniska polowego w Koszycach. Rozbrojenie obsługi było możliwe dzięki polskiej sprzątaczce przechwytującej meldunki (Halina Szmejter).
Zatrzymanie pod Jaksicami w dniu 05.08.1944 przez IV batalion 120pułku piechoty AK dwóch kompanii Wehrmachtu, które wchodziły w skład 384 Niemieckiej Dywizji Piechoty podążających z Krakowa aby wesprzeć oddziały własne.

Przeciwnik do pacyfikacji Skalbmierza użył frontowych poddziałów Wehrmachtu:

I batalionu 384 pułku piechoty.
Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej (Własowcy) - Oddziały tej Armii działały na rzecz Niemców.
Oddziały policji.

żołnierze AK w czasie walki z ekspedycją niemiecką, która miała odblokować posterunki w powiecie pińczowskim, Jaksice, lipiec 1944, ze zb. Stanisława Piwowarskiego
(fot. zbiory IPN)

     Ogółem przeciwnik skierował do pacyfikacji Skalbmierza siłę około 1000 żołnierzy i policjantów. Poniżej przedstawiłem w skrócie historie 384 Niemieckiej Dywizji Piechoty.

     Koszary macierzyste; Dőbeln, Wehrkreis IV. Dywizję utworzono w roku 1942 na poligonie w Kőnigsbr?ck. Składała się z różnych oddziałów. W Kwietniu 1942 roku została wysłana na południowy odcinek frontu wschodniego. Walczyła o Charków, Izjum jako część 3 Korpusu Pancernego wchodzącego w skład 1 Armii Pancernej. Wzięła udział w ofensywie stalingrackiej. Tam też jej oddziały zostały okrążone. Jej sztab, który stacjonował bardziej na zachód uniknął okrążenia.

     Dowództwo dywizji nadzorowało pomniejsze jednostki i grupy bojowe w strukturach 4 Armii Pancernej w Zgrupowaniu Armijnym Hollidt. Po przegranej pod Stalingradem sztab dywizji odesłano do Francji gdzie zaczęto organizować nową jednostkę w strukturze dwubatalianowej ze starymi numerami pułków grenadierów. Pod koniec 1943 dywizja powróciła na front wschodni wałczyła o łuk Dniepru - Krzywy Róg, Humań. Od marca 1944 roku uczestniczyła w operacji odwrotowej nad Bugiem. W sierpniu 1944, 384 Dywizja piechoty wchodziła w skład 6 Armii a ta należała do Grupy Armii Południowa Ukraina, która w sierpniu 1944 roku niemalże została całkowicie zniszczona. Resztki 384 Dywizji Piechoty wchłonięte zostały przez 76 i 15 Dywizja Piechoty działające na Węgrzech.

     Polskie podziemie, które starło się z przeciwnikiem latem roku 1944 pokazało jaka siła drzemie w Narodzie polskim. Siła ta to doświadczenie wojenne wyniesione nie tylko przez mężczyzn ale i kobiety też polskich oficerów, podoficerów z czasów I wojny światowej i kampanii wrześniowej 1939 roku.