Listopadowe wspomnienia o książnickich duchownych

---

jeden z opatów tynieckich polecany przez św. biskupa Stanisława męczennika (źródło: Poliptyk z fundacji Mikołaja z Koprzywnicy -Książnice Wielkie)

Grzegorz z Sanoka (fot. pl.wikipedia.org)

Plebani książniccy

• Pierwszym plebanem książnickim był Radwan. Zapewne jego przydomek pochodzi od herbu Radwan.
• Grzegorz który w 1326 r. przekazywał świętopietrze. Według legendy ponoć składane jest do dnia dzisiejszego za koronę królewską Łokietka.
• Jakub który pozostawił po sobie zapis że kościół parafialny należy do diecezji krakowskiej i włączony jest do klasztoru Tynieckiego.
• Teodor ze Lwowa.
• Piotr ze Skalbmierza.

  Mikołaj z Koprzywnicy polecany przez św. Wojciecha (źródło: Poliptyk z fundacji Mikołaja z Koprzywnicy -Książnice Wielkie)

• Stanisław.
• Andrzej obrońca praw kościoła książnickiego z 1404roku.
• Grzegorz z Sanoka herbu Strzemię polski biskup rzymskokatolicki, profesor Akademii Krakowskiej, arcybiskup metropolita lwowski w latach 1451-1477, przedstawiciel renesansowego humanizmu w Polsce, krytyk scholastyki i poeta.
• Stanisława brat Grzegorza z Sanoka.
• Jan Woysik.
• Jakub z Szadka (od 10 Maja do 27 Sierpnia 1477 roku.).
  
  Jakub z Szadka - syn mieszczanina. Urodzony około 1412 zmarł w 1487, dyplomata, prawnik, rektor Akademii Krakowskiej 1475-1476. Współpracownik biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego dzięki niemu zbliżył się do króla Kazimierza Jagiellończyka. Uczestnik soboru bazylejskiego. Za biegłość w naukach i zasługi dla korony Polskiej król nadał mu szlachectwo, do swego herbu dopuścił go Jan Długosz (Herb Wieniawa). Jakub z Szadka dowodził również praw Polski do Pomorza formułując roszczenia przeciw Krzyżakom. Stal się głównym doradcą króla Kazimierza Jagiellończyka. Opowiadał się za włączeniem Mazowsza do korony Polskiej. Odegrał bardzo ważną rolę w redagowaniu warunków pokoju toruńskiego w 1466r. Popierał starania dzieci Jagiellończyka o koronę czeska i węgierską.

chrzcielnica fundacji Antoniego ze Słupowa Szembeka z rodu Szembek wraz z herbem rodowym oraz podpisem fachowca - znakiem kamieniarskim (źródło: kościół parafialny w Książnicach Wielkich)

Prepozyci książniccy

• Mikołaj z Koprzywnicy.
  
  Bakałarz dekretów, magister nauk wyzwolenia, opiekun kościoła św. Antoniego w katedrze krakowskiej. Pielgrzym do Ziemi Świętej, do grobów apostołów w Rzymie i miejsc uznawanych jako święte. Obrońca praw i własności. W dniu 27 Sierpnia 1477 objął pasterzowanie w Książnicach Wielkich. Budowniczy nowej świątyni, domów wikariuszów, zagrodników fundator obrazów do wszystkich ołtarzy, rzeźb, chorągwi, relikwiarzy. Fundator poliptyku pochodzącego ze szkoły Wita Stwosza. W roku 1508 za zgodą biskupa krakowskiego Jana Konarskiego erygował kolegium misjonarzy w Książnicach Wielkich. Uzyskał zgodę biskupa na utworzenie i obsadzenie wakatu rektora szkoły. Wyjednywał różne odpusty. Zmarł w 1516 roku pochowany przy ołtarzu św. Antoniego w katedrze krakowskiej.
• Błażej z Buska uposażył kościół w dodatkowe dziesięciny.
• Błażej z Wojnicza.
• Krzysztof Bełza. Magister nauk wyzwolenia, doktor filozofii.
• Mikołaj Sulgostowski.
• Bartłomiej Januszowicz. Doktor kanonik katedry i kolegiaty Wszystkich Świętych w Krakowie, prepozyt kościoła św. Anny w Krakowie.
• Jan Niedziałkowski.
• Marcin Pieniążek.
• Sebastian Komeski.

  grób księdza Zygmunta Wiśniewskiego (źródło: cmentarz w Książnicach Wielkich)

• Jancenty Tomasowicz.
• Bartłomiej Gieratowski zmarł w książnicach w roku 1678 pochowany w kościele książnickim.
• Jan Trembecki.
• Antoni ze Słupowa Szembek z rodu Szembek. Kanonik przemyski, prepozyt książnicki. Wsławił się braniem w opiekę ludzi biednych, był człowiekiem dobroczynnym zmarł w Wielkanoc roku 1705 pochowany został w książnickim kościele. Jego prochy spoczywają przed wielkim ołtarzem. (Z tego rodu pochodził też Piotr Szembek Generał i dowódca 4 Dywizji Piechoty, który w roku 1830 podczas Powstania Listopadowego wsławił się w bitwie o Wawer i Olszynkę Grochowską. Warszawa czci wyczyny tego oficera placem Piotra Szembeka).
• Marcin Bielecki - Kanonik.
• Franciszek ze Słupowa Szembek.
• Michał Kunicki kanonik gnieźnieński i warmiński.
• Paweł Kosicki kanonik łowicki.
• Krzysztof Dobiński - opat klasztoru w Hebdowie, późniejszy sufragan Gnieźnieński.
• Piotr Jaskulski. Dziekan Witowski, zmarł w roku 1778.
• Ignacy Skarbek Woyczyński.
• Wincenty Ferreusz Konstanty Ptaszyński. Doktor obojga praw i filozofii, kanonik sandomierski. To on spisał wszystkie prawa i przywileje parafialne. Sprawował urząd do 1826 roku. Zmarł w Krakowie w domu Emerytów.

grób księdza Jana Wideraka (źródło: cmentarz w Książnicach Wielkich)

Proboszczowie książniccy

• Ksiądz Zygmunt Wiśniewski honorowy kanonik kielecki. Probostwo objął w lutym 1826 roku. Zmarł 15 lipca 1850 roku w Książnicach Wielkich pochowany na parafialnym cmentarzu.
• Ksiądz Teodor Tomaszewski - Teolog, profesor seminarium duchownego w Kielcach od 1 marca 1860 roku pełnił obowiązki administratora parafii w Książnicach Wielkich. Do jego zasług możemy zaliczyć powiększenie parafialnego cmentarza, odnowę kościoła. Ze względu na brak sił, brak wikariusza zabiegi o wikarię spełzły na niczym gdyż zaborca odmówił tego wsparcia dla kościoła w Książnicach Wielkich. Przeniesiony do Małogoszczy zmarła 16.05.1911r.
• Ksiądz Stanisław Staszkiewicz był proboszczem od 1898 do 1913r roku. Dokonał odrestaurowania świątyni. Prowadził prace oświatowe, społeczne Za swoje pieniądze założył i prowadził ochronkę.
• Ksiądz Józef Later - proboszcz i dziekan odnowił dach świątyni zaprojektował nową sygnaturkę, która została zniszczona podczas I Wojny Światowej.
• Ksiądz Jan Duda Dziewierz. Wybudował nową plebanię.
• Ksiądz Jan Widerak dokończył budowę sygnaturki, zakupił dwa dzwony, pokrył blachą miedzianą wierzę kościelną, wzniósł ogrodzenie kościelne.
• Ksiądz Michał Leśniak - wikariusz, proboszcz, ekonom (1957-1978). Dokończył budowę plebani, wyposażył kościół w ławki, zabezpieczył tabernakulum, zakupił stacje drogi krzyżowej. Za jego duszpasterstwa dokonano konsekracji poliptyku w głównym ołtarzu. Prowadził wiele prac administracyjnych, budowlanych, społecznych w granicach kościoła i w kościele Książnickim. Zmarł 25 Czerwca 1978r. pochowany na cmentarzu parafialnym.
• Ksiądz Aleksander Witkowski - wikariusz, proboszcz, ekonom (1978-1991) wybudował dzwonnicę, aktywnie udzielał się w pracach administracyjnych, budowlanych, gospodarczych w granicach kościoła i w kościele Książnickim.

grób Karola Gęśli, Kierownika Szkoły w Książnicach Wielkich (źródło: cmentarz w Książnicach Wielkich)

mogiła Janusz Ludwika Włocha, powstańca i obrońcy wzgórza Jaksickiego poległego w nierównej walce z hitlerowcami w sierpniu 1944r. (źródło: cmentarz w Książnicach Wielkich)

wspólna mogiła partyzantów w tym dwóch braci którzy zginęli w marcu 1944r. (źródło: cmentarz w Książnicach Wielkich)

ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:

1. ks. Józef Gurda; Parafia Książnice Wielkie. Zarys Dziejów.
2. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska; Malarstwo Gotyckie w Polsce. Album ilustracji.; PAN; Warszawa 2004
   
   
3. pl.wikipedia.org