Marcin z Wrocimowic. Kopiec Marcina - Kościół parafialny we Wrocimowicach odc. 03
 |
| (fot. ikp) |
Radziemice, 8-07-2017
Kościół parafialny we Wrocimowicach
Kościół parafialny p.w. św. Andrzeja Apostoła we Wrocimowicach położony jest w środkowej części wsi, po wschodniej stronie drogi głównej prowadzącej do Racławic.
 |
| 2015, Wrocimowice, kościół parafialny p.w. św. Andrzeja Apostoła(fot. Zbigniew Pałetko) |
Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1326 r. parafia Wrocimowice należy do dekanatu Pałecznickiego i ma plebana Przemysława [Theiner]. W XV w. istniał tu drewniany kościół p.w. św. Andrzeja Apostoła, wzmiankowany przez Jana Długosza. W pierwszej połowie XV wieku Jan Długosz potwierdza istnienie we Wrocimowicach drewnianego kościoła pod wezwaniem - Sancto Andreae Apostolo [Joannis Długosz senioris canonici Cracoviensis, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, ed A, Przezdziecki, Kraków 1863, t. II. s. 78.]. W 1470 r. u Długosz występuje już jako parafia [Liber beneficiorum, I. s. 28.].
Jako wotum za zwycięstwo króla polskiego w Bitwie pod Grunwaldem rycerz Marcin z Wrocimowic ufundował we Wrocimowicach świątynię.
 |
| Źródło: Święcki Tomasz; Historyczne pamiątki, t. II. |
Obecny kościół murowany został wzniesiony w stylu późnobarokowym w latach 1748 - 1756. Konsekrowany w 1887 r. przez bpa Tomasza Kulińskiego. Świątynia wolnostojąca, od strony zachodniej znajduje się drewniana dzwonnica. W otoczeniu kościoła otoczonym murowanym ogrodzeniem znajduje się starodrzew.
Prace przy kościele prowadził krakowski murator Maciej Cepigowski. Świątynia posiada cechy barokowe, z późnobarokową fasadą. Jednonawową świątynię wybudowano z kamienia. Rokokowy ołtarz główny pochodzi z 2. połowy XVIII. W kościele znajdują się obrazy: Przemienienia Pańskiego, Wniebowzięcia Matki Bożej - wymalowany wg obrazu XVII-wiecznego, hiszpańskiego malarza Murilla oraz obraz św. Andrzeja apostoła, namalowany w latach 1850-1860 przez A.Wodzinowskiego. Ołtarze boczne, rokokowe, powstały w 2. poł. XVIII w. Na szczególną uwagę zasługują: rokokowa ambona oraz dwa zachowane, również rokokowe konfesjonały.
 |
| Źródło: Herby Rycerstwa Polskiego, Wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego. Kraków 1858 r. |
Rozwój parafii związany jest rokiem 1593, kiedy to Mikołaj Koryciński, właściciel Wrocimowic, przekazał ja kardynałowi Andrzejowi Batoremu, administratorowi biskupstwa warmińskiego i prepozytowi miechowitów. Osada przeszła pod zarząd miechowitów, którzy wybudowali tu swój dwór i budynki parafialne. Parafia Wrocimowice musiała być ważna dla zakonu miechowitów, skoro przez długie lata aż do 1742 roku proboszczem był ksiądz Dembian Dembiński, doktor filozofii i doradca kapituły generalnej miechowitów. Następcą ks. Dembińskiego był ks. Paweł, Józef Zaczyński, który podjął decyzję o wybudowaniu nowej, większej i okazalszej świątyni. Działa podjął się dopiero w 1748 r., ks. dr Jakub Radliński. Po sześciu latach, ukończono budowę nowego kościoła. Okazała świątynia jest chlubą tutejszej wspólnoty parafialnej.
Kościół we Wrocimowicach to budowa jednonawowa, bez wyodrębnionego prezbiterium, z kapliczkami od strony północnej i południowej. Nadają one kościołowi w zewnętrznym zarysie kształt krzyża. Kościół jest prostokątny, czteroprzęsłowy. Ołtarz główny, z drugiej połowy XVII w. Tworzy go kompozycja trzech, dużych obrazów. Wykonany w stylu rokokowym. W centralnej części ołtarza umieszczony jest obraz św. Andrzeja Apostoła, namalowany w latach 1850-1860 przez Wincentego Wodzinowskieo. Po bocznych stornach ołtarza znajdują się obrazy Przemienienia Pańskiego i Wniebowzięcia Matki Bożej.
Ołtarze boczne w nawie kościoła i w kaplicach również rokokowe, z drugiej połowy XVIII w. Umieszczono w nich obrazy przedstawiające św. Jana Chrzciciela i św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus.
Wyposażenie kościoła posiada cechy barokowe i wczesnorokokowe. Główne wejście znajduje się od zachodu, na wprost ołtarza.
Na uwagę zasługuje także rokokowa ambona oraz dwa, również rokokowe konfesjonały. Transept znajdujący się przy prezbiterium kończą z obu stron rokokowe ołtarze, a w nich barokowe obrazy: Cud św. Jana Kantego z dzbankiem i Matka Boża Szkaplerzna. Obraz MB Szkaplerznej pochodzi z XV w. I zasłaniany jest kopią obrazu Zwiastowanie Giovaniego Baptisto Pittoniego.
Wewnętrzne podziały ścian uzyskano za pomocą parzystych lub zdwojonych pilastrów, belkowania i ślepych arkad. Zastosowano sklepienie kolebkowe z lunetami, na gurtach. Fasada frontowa kościoła ma dwie kondygnacje, ze szczytem ujętym wolutami. Podziały uzyskano za pomocą parzystych i zdwojonych pilastrów oraz belkowania i gzymsów. Ściany boczne posiadają ramowe podziały. Wieżyczka umieszczona w środku dachu kościoła ma sygnaturkę barokową.
W latach 1977-1994 przeprowadzono generalny remont kościoła i wykonano prace konserwatorskie.
Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica o konstrukcji słupowej. Zbudowana jest na planie kwadratu o pochyłych ścianach, z nadwieszoną izbicą i dachem namiotowym, zwieńczonym ośmioboczną wieżyczką z kopułą. Dzwon odlany w 1530.
Kościół parafialny p.w. św. Andrzeja Apostoła we Wrocimowicach został wpisany do Wojewódzkiego programu opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata 2010-2013, jako zabytek sakralny o dużym znaczeniu artystycznym i historycznym. Wyżej wymienionych materiał został również wspominany jako Szlak Bożogrobców, leżący na szlaku dziedzictwa kulturowego. Szlak Bożgrobców. Prezentuje historię i rolę Zakonu w dziejach Kościoła i kultury polskiej. Bożogrobcy już w 1163 roku pojawili się w Miechowie. Szlak oznakowany za pomocą tablic informacyjnych w miejscowościach i dotyczy miejscowości związanych z Bożogrobcami: Miechów, Chełm, Uniejów, Chodów, Siedliska, Sławice, Wrocimowice.
 |
 |
| karta pocztowa opracowana na podstawie książki Kapliczki, figury i Krzyże przydrożne parafii Wrocimowice, awers. Zbigniew Paletko |
Pod koniec wieku XVI Wrocimowice stanowiły dekanat, do którego należały parafie: Kalina, Kalina Wielka, Kozłów, Książ Mały, Książ Wielki, Łętkowice, Małoszów, Miechów, Mstyczów, Nasiechowice, Pełesnica (Pałecznica), Racławice, Radzimice (Radziemice), Słaboszów, Sławice (Sławice Duchowne, Sławice Szlacheckie), Wrocimowice, Zielenice [Henryk Rutkowski: Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku; część II, Warszawa 2008.].
Zbigniew Pałetko
|
|
|
