Marcin z Wrocimowic. Kopiec Marcina - odc. 11

---

(fot. ikp)

Kopiec Marcina
Badania archeologiczne Kopca we Wrocimowicach cd.

5. Marian Wawrzeniecki [Marian Wawrzeniecki, artysta malarz, archeologii etnograf, urodził się w 1863 roku w Warszawie. Studiował w Szkole Rysunkowej Warszawskiej i w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki. Z zamiłowania był badaczem kultury dawnych Słowian. Archeologią zainteresował się w 1887 roku w czasie pobytu u krewnych w Lelowicach. Swoje pierwsze poszukiwania prowadził w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku. W późniejszym okresie, w trakcie licznych wyjazdów w teren, odkrył wiele stanowisk archeologicznych. Począwszy od 1905 roku związany był z Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, w którym zajmował się Działem Archeologicznym. W latach1908-1919 pełnił funkcję kustosza tego Działu. Po1920 roku zarzucił zarówno badania terenowe, jak i publikowanie prac dotyczących archeologii. Zmarł w1943 roku w Warszawie.] był kolejnym badaczem pod koniec XIX wieku po ks. Jerzykowskim z Wrocimowic, stanowiska archeologicznego na Górze Kopiec we Wrocimowicach był Marian Wawrzeniecki. Kilkakrotnie wizytował Kopiec. Pierwszy jego pobyt na Górze Kopiec był w roku 1890. Zebrał wiele materiałów zabytkowych, stwierdzając że: na Górze Kopiec znajduje się ceramika przedhistoryczna [Kołodziejski Stanisław; Relikty średniowiecznego zamku we Wrocimowicach, gmina Radziemice, wojewódz-two krakowskie, maszynopis, Kraków 1989.]. Wykonał szereg rysunków Kopca, najstarsze pochodzą z 1890 roku.
   
   Wawrzeniecki poszukiwania archeologiczne w Królestwie Polskim prowadził również w 1905 mi 1906 roku.
   
   

   rysunek Kopca wykonany przez Mariana Wawrzenieckiego, w dniu 8 kwietnia 1890 r., rysunek przedstawia Kopiec Marcina od strony północnej, z dołów zwanych Królewskie obory (Źródło: Wisła; miesięcznik geograficzno-etnograficzny; t. VII, 1893)

   plan kopca wykonany przez Mariana Wawrzenieckiego, autor podaje jego wymiary: wysokość od zachodu (W) wynosi 17,55 metrów, górny obwód 121,38 m, dolny obwód 282,5 m, odznaczenia: a, b, c, d, e - zaznaczone są małe wklęśnięcia. A - prawdopodobnie usypany dojazd o szerokości 5 metrów, długości 28 m, od strony zachodniej kopca zaznaczony jest potok Racławka (Źródło: Wisła; miesięcznik geograficzno-etnograficzny; t. VII, 1893)

   
   Plan Kopca Wawrzenieckiego zawiera poprawną nazwę potoku Racławka, który to potok płynnie przez Wrocimowice, od strony zachodniej Kopca. Wielu archeologów w swoich materiałach błędnie nazywa potok Racławka jako Ścieklec.
   
   

   rysunek obrazujący położenie kopca, wykonany przez Mariana Wawrzenieckiego w 1890 r., przedstawia miejscowość Wrocimowice i kościół parafialny leżące na zachód od Kopca, widoczny jest potok Racławka i droga prowadząca do Racławic, na kierunku północno - wschodnim od Kopca znajdują się Królewskie Obory (Źródło: Wisła; miesięcznik geograficzno-etnograficzny; t. VII, 1893)

   plan Kopca we Wrocimowicach z 1890 r. autorstwa M. Wawrzenieckiego (Źródło: Kołodziejski Stanisław; Relikty średniowiecznego zamku we Wrocimowicach, gmina Radziemice, województwo krakowskie, maszynopis, Kraków 1989)

   
   Plan Kopca wykonany w kwietniu 1890 r. przez S. Kołodziejski, oprócz sytuacyjnego planiku, na którym zaznaczono Kopiec, rzekę Racławkę, kościół parafialny, zawiera również szczegółowe wymiary: - obwód zewnętrzny Kopca - 283,45 m, - obwód płaskowyżu Kopca - 121,39 m, - szerokość rowu od strony północnej - 18,25 m, - szerokość drogi dojazdowej - 5 m, o długości ok. 28 m.
6. Kolejnym archeologiem, który przebywał na Kopcu Marcina był Włodzimierz Demetrykiewicz [Włodzimierz Józef Demetrykiewicz (1859 -1937) - archeolog polski, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był jednym najważniejszych prehistoryków polskich przełomu XIX i XX wieku. W badaniach naukowych zajmował się archeologią pradziejową Małopolski]. Zwiedzając zamczysko w Janikowicach zainteresował się Kopcem we Wrocimowicach. Wiadomościami z oględzin podzielił się na posiedzeniu Komisji Archeologicznej Polskiej Akademii Umiejętności w dniu 13 kwietnia 1905 r. Demetrykiewicz stwierdził wówczas, ze na podstawie fragmentów ceramiki zamczysko w Janikowicach i we Wrocimowicach [...] odnieść trzeba do samych początków epoki historycznej. Takie sztucznie obwałowane małe nasypy mogły służyć prawdopodobnie do celów obrzędowych, religijnych lub sądowych [Włodzimierz Demetrykiewicz; Materiały Antropologiczno - Archeologiczne i Etnograficzne, t. VIII, 1906, s. X.].
7. Gabriel Leńczyk w 1948 roku przeprowadził szczegółowe badania powierzchniowe oraz sporządził inwentaryzację stanowisk.
   
   

   plan i rysunek reliktów zamku we Wrocimowicach (zamczysko "Kopiec") z 1948 r. autorstwa G. Leńczyka, teczka Wrocimowice (Źródło: teczka Wrocimowice, pow. Proszowice, Archiwum Muzeum Archeologicznego w Krakowie)

   
   
8. Stanisław Kołodziejski [Stanisław Kołodziejski, dr, archeolog, zakres pac badawczych: archeologia średniowiecza, kastellologia] od oku 1978 kilkakrotnie lustrowali Kopiec Marcina, prowadząc badania wykopaliskowe w Janowiczkach [Stanisław Kołodziejski; Relikty średniowieczne zamku we Wrocimowicach, gmina Radziemice, województwo krakowskie (opracowanie archeologiczno - konserwatorskie), Kraków 1989. Maszynopis.]. W 1987 r., Stanisław Kołodziejski i Jacek Poleski, na zlecenie Wojewódzkiego Ośrodka Archeologiczno - Konserwatorskiego w Kielcach wykonali zdjęcia lotnicze Kopca Marcina.
   
   

   Wrocimowice - relikty zamku, widok Kopca od zachodu w 1980 r. (fot. S. Kołodziejski)

   Wrocimowice - relikty zamku. Wrocimowice - relikty zamku, widok Kopca od południa w 1980 r. (fot. S. Kołodziejski)

   
   
9. Julian Piwowarski [Piwowarski Julian;. Rejestr zabytków przedhistorycznych, znajdujących się na terenie powiatu miechowskiego. 1935. [w:] Wiadomości Acheologiczne t. XIII, s. 179] pisze: Wrocimowice, gmina Pałecznica. Na górze zwanej Grodzisko, na gromadzkim pastwisku grodzisko, odległe o 1 km, w dobrym stanie. Autor zamieścił tekst w Wiadomościach Archeologicznych w 1935 r.
10. Pracownicy Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego wraz z studentami w 2011 r., przeprowadzili na terenie miejscowości: Marchocice, Racławice, Wrocimowice, Obrażejowice i Muniakowice badania - prospekcję powierzchniową. Celem badań było pokazanie jak wyglądało osadnictwo w okresie pradziejowym. Prace badawcze prowadzone były przy użyciu nowoczesnego sprzętu archeologicznego. Starano się zebrać jak najwięcej informacji archeologicznych o tych terenach. Znaleziono: srebrny denar rzymski z czasów Republiki oraz brązową zapinkę damską (fibulę) z I wieku po Chrystusie, dużą ilość narzędzi krzemiennych z epoki neolitu, ceramikę charakterystyczną dla epoki brązu - kultury łużyckiej i epoki żelaza. Znaleziono również pozostałości po kulturach celtyckich.

Materiały badawcze Kopca

fragment naczynia glinianego z VI-XII w. odkryty na Kopcu we Wrocimowicach, materiały Muzeum Archeologicznego w Krakowie (fot. A. Susuł)

fragment kafla piecowego renesansowego z XVI/XVII w. odkryty na Kopcu we Wrocimowicach, materiały Muzeum. Archeologicznego w Krakowie (fot. A. Susuł)

cegła palcówka z późniejszego okresu średniowiecza znaleziona przez Sylwestra Świątka, na polu ornym od strony wschodniej Kopca we Wrocimowicach (fot. Zbigniew Paletko)