Marcin z Wrocimowic. Kopiec Marcina - odc. 13
 |
| (fot. ikp) |
Radziemice, 28-11-2017
Walory turystyczne Wrocimowic i Kopca Marcina
Najważniejszym zabytkiem turystycznym Wrocimowic jest zespół kościoła parafialnego p.w. św. Andrzeja Apostoła, wpisany do rejestru zabytków oraz Kopiec Marcina. We Wrocimowicach występują miejsca posiadające doskonałe warunki widokowe na dolinę potoku Racławka. Z najwyższego wzniesienia przy słonecznej pogodzie i czystym powietrzu widoczne jest pasmo Tatr polskich i słowackich oraz Beskidy.
Zespół kościoła parafialnego oraz Kopiec posiadają korzystne położenie geograficzne, że względu na bliskość Racławic - historycznego miejsca terenu bitwy z moskalami 1794 r. Dodatkowa atrakcja turystyczna jest bogata tradycją związaną rycerzem Marcinem z Wrocimowic miejsce bitwy pod Grunwaldem i Kopiec Marcina, leżący opodal parafialnego zabytkowego kościoła.
Przez centrum miejscowości przebiega Szlak Kościuszkowski, upamiętniający bitwę, która rozegrała się 4 kwietnia 1794 roku pod Racławicami i przeszła do historii, jako chwała oręża polskiego. Tak, jak w całej Polsce kościół tworzył ciągłość wiary, a dwory tworzyły ciągłość administracyjno-ekonomiczną, tak również było we Wrocimowicach. Chłopi wrocimowscy tworzyli miejscową, genetyczną ciągłość życia. Stworzyli z lasów i nieużytków ziemię uprawną, na niej pracowali a później byli do niej przypisani, jako prawowici właściciele. Niestety, zbyt późno to zrozumiano. Zbyt późno zrodził się duch Konstytucji 3 Maja i zbyt późno szlachta i możnowładcy zrezygnowali ze swoich przywilejów.
 |
| (fot. Zbigniew Pałetko) |
Zanim Rzeczpospolita upadła, podjęto zbrojną próbę utrzymania niepodległości. W 1794 roku, w odległości 4 km od Wrocimowic pod Racławicami, rozegrała się sławna bitwa dowodzona przez Tadeusza Kościuszkę. Bitwa Racławicka była wielkim wydarzeniem dla mieszkańców Racławic i wszystkich okolicznych miejscowości. Przemarsze kawalerii i kosynierów oraz huk armat i zgiełk wielogodzinnej bitewny, doskonale był słyszany we Wrocimowicach.
Do legendy Bitwy Racławickiej przeszedł chłop z pobliskiej parafii Koniusza, Wojciech Bartos, nazwany później przez Kościuszkę, Bartoszem Głowackim. Wojciech Bartos urodził się około 1758 roku, ale miejsce urodzenia nie zostało przez historyków ustalone. Wiadomo natomiast, że po ślubie, od około 1783 r. mieszkał z żoną i dziećmi w Rzędowicach. W miejscowości tej nie mieszkali żadni inni Bartosowie, więc raczej w Rzędowicach nie mógł się urodzić.
Obecnie w gminie Racławice występują niezwykle ważne dla Polski i Europy siedliska przyrodnicze formy ochrony przyrody, które przyciągają turystów:
- Dąbie - rezerwat leśny,
- murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-Festucion pallentis),
- grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny.
Z gatunków roślin objętych ścisłą ochroną od 1946 roku należą:
- obuwik pospolity,
- dziewięćsił popłocholistny.
Interpretacja walorów turystycznych Kopca Marcina
Kopiec Marcina jest obszarem chronionym. W miejscowości Wrocimowice występują tematyczne szlaki turystyczne: samochodowe, rowerowe, piesze.
Pod względem kulturowym należą:
- Zespół kościelny p.w. św. Andrzeja Apostoła,
- Kopiec Marcina, obiekt unikatowy odkryty jako drugi w XIX w. Królestwie Polskim,
- pamięć narodowa - uroczystości rocznicowe bitwy pod Grunwaldem 1410 r., w której uczestniczył Marcin z Wrocimowic,
- miejsce organizowania cyklicznych wydarzeń o charakterze kulturalnym i religijnym.
Przez Wrocimowice przebiega wiele tras turystycznych. Są to tradycyjne trasy turystyczne, związane z dziedzictwem kulturowym o znaczeniu krajowym i międzynarodowym. W czasie wolnym od pracy oraz w uroczystościach okazjonalnych rocznic, Wrocimowice są miejscem szczególnie odwiedzanym przez turystów jednodniowego pobytu, z pobliskich miast, szczególnie z Krakowa.
Wspomnieć należy również o walorach turystycznych Racławic, oddalonych o 2 km od Wrocimowic. W Racławicach znajduje się zabytkowy kościół św. Piotra i Pawła z roku 1778, z figurą św. Szczepana i obrazem Święta rozmowa, z XVI wieku. Obok kościoła starsza dzwonnica drewniana z dzwonem odlanym w r. 1776. Pole bitewne Dziemierzyce, Wrocimowice, Janowiczki. Cmentarz z grobowcami właścicieli majątków w Marchocicach, Klonowie, Janowiczkach, Dziemierzycach i Racławicach. Kopiec Kościuszki usypany w latach 1926-1934. Od 1995 w pierwszą niedzielę po św. Wojciechu, na błoniach pod pomnikiem Bartosza Głowackiego, odbywa się wybór Chłopa Roku, który tradycyjnie dopełnia ogólnopolski Zlot Wojciechów i Bartoszów. Chłopem Roku zostaje osoba, która zdobywa najwięcej punktów w konkursach sprawnościowych.
W dniu 14 kwietnia 2004 r., teren historycznej Bitwy Racławickiej, położony w gminie Racławice, w województwie małopolskim uznany rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Ochronie konserwatorskiej podlegają obiekty jako Racławicki teren historycznej Bitwy Racławickiej. Ochronie konserwatorskiej podlegają również:
- Kopiec Kościuszki,
- grodzisko,
- dwór w Janowiczkach,
- pomnik Bartosza Głowackiego,
- willa Walerego Sławka,
- dwór w Dziemierzycach,
- cmentarz Bratnie Mogiły.
Trasy turystyczne
We Wrocimowicach znajduje się zespół kościelny p.w. św. Andrzeja Apostoła, wpisany do rejestru zabytków oraz Kopiec Marcina. Przez miejscowość przebiegają następujące trasy turystyczne:
- pieszy i rowerowy Szlak Tadeusza Kościuszki,
- autokarowy szlak Tadeusza Kościuszki,
- Małopolska Droga św. Jakuba,
- Małopolski Szlak Bożogrobców,
- trasa rowerowa wokół Krakowa,
- rowerowy szlak Kościuszkowski,
- piesza trasa turystyczna.
Pieszy i rowerowy Szlak Tadeusza Kościuszki
Szlak Tadeusza Kościuszki oznakowany jest trzema paskami: czerwonym w środku, po bokach białymi. Jest to popularny szlak turystyczny rowerowy i pieszy. Jego przebieg nawiązuje do historycznego przemarszu wojsk Tadeusza Kościuszki. Szlak ten został zaprojektowany i wyznaczony przez PTTK w Krakowie w 1969 roku, z okazji 175 rocznicy Insurekcji Kościuszkowskiej. Prowadzi przez teren gminy Radziemice i Koniusza. Jest dodatkową coraz bardziej uczęszczaną atrakcją turystyczną. Szlak Kościuszkowski biegnie do Racławic, miejsca, gdzie odbyła się bitwa wojsk Tadeusza Kościuszki z wojskami rosyjskimi w 1794 roku. Wymieniony szlak turystyczny jest szlakiem żywym, z którego najczęściej korzysta młodzież. Jego oznakowanie jest systematycznie odnawiane.
Szlak biegnie terenem pagórkowatym, w większej części asfaltem, ale również drogami polnymi, ścieżkami w lesie - te miejscami błotniste. Teren pagórkowaty. Jest to popularny szlak nie tylko pieszy, ale przede wszystkim rowerowy. Rozpoczyna biegnie przez powiaty: krakowski, proszowicki, miechowski. Trasa szlaku wybitnie nawiązuje do marszu wojsk Tadeusza Kościuszki podczas insurekcji.
Trasa rozpoczyna się w Witkowicach koło Krakowa i przebiega przez następujące miejscowości: fort Bibice, Bibice, Bosutów, Książniczki, Więcławice, Kocmyrzów, Luborzyca, Biórków Wlk, Koniusza, Chorążyce, Rzędowice, Kowary, Radziemice, Wrocimowice, Racławice (kopiec Kościuszki). Dziemięrzyce (mogiły kosynierów), Nasiechowice, Sosnówka, Prandocin, Słomniki Rynek, Kraków. Cała pętla szlaku ma ok. 97 km. W powiecie miechowskim trasa przebiega przez dwie gminy gm. Miechów i Racławice o długości ok. 20 km.
Najciekawsza pod względem przyrodniczym i historycznym jest trasa z Koniuszy przez Rzędowice, Kowary, następnie drogą częściowo polną do Radziemic, gdzie skręca w kierunku Łopatka i przez Lisie Doły, Osikówkę do Lelowic. Z Lelowic trasa prowadzi do Wrocimowic i Racławic na Kopiec T. Kościuszki i mogiły kosynierów.
Autokarowy szlak Tadeusza Kościuszki
Z Krakowa do Racławic przebiega autokarowa trasa, zwana Szlakiem Kościuszkowskim. Trasa samochodowa rozpoczyna się w Krakowie i przebiega przez Luborzycę, Radziemice, Przemęczany, Kaczowice, Wrocimowice do Racławice.
Małopolski Szlak św. Jakuba
Szlak św. Jakuba należy rozpatrywać jako szlak pielgrzymów. Jest to droga, która kończy się w Hiszpanii, w katedrze Santiago de Compostela, gdzie przypuszczalnie znajduje się ciało św. Jakuba Apostoła Wielkiego. Nie bez znaczenia jest fakt, że trasę każde roku przebywa ponad 200 tysięcy pielgrzymów, kończąc swoje pielgrzymowanie w katedrze Santiago de Compostela w Galicji, w północno-zachodniej Hiszpanii. Do katedry Santiago de Compostela nie ma jednej trasy pielgrzymki. Tras pielgrzymowania w Europie są dziesiątki. W Polsce obecnie odrestaurowanych jest 18 tras św. Jakuba.
Różny jest charakter pielgrzymowania. Tak, jak dawniej, tak i dziś pielgrzymuje się dla umocnienia wiary, odbycia pokuty, spełnienia ślubowania, z prośbą o uzdrowienie lub po prostu celach dziękczynnych.
Od XIX wieku również w Polsce parafie organizują pielgrzymki na wyznaczonych trasach w intencjach danej społeczności. W dużej liczbie szlaków św. Jakuba, zwanych Jakubowymi, jakie występują w Polsce, szczególne znaczenie ma Małopolska Droga św. Jakuba. Występuje jako Szlak Sandomiersko - Krakowski. Odcinek ten oznakowany jest w prospektach i na mapach numerem 2. Do Sandomierz dochodzi Lubelska Droga św. Jakuba, jako odcinek nr 3. Otwarcie odcinka Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Pałecznicy przez Więcławice Stare do Rynku Starego Miasta w Krakowie odbyło się 25 października 2008 r.
Przy projektowaniu Małopolskiej Drogi św. Jakuba kierowano się nie tylko względami religijnymi, jak występowaniem kościołów p.w. św. Jakuba. Brano również pod uwagę kościoły stacyjne oraz walory przyrodnicze regionów, przez które przebiega szlak. Nie bez znaczenia była odległość między etapami, aby wynosiła nie więcej jak jedno dniowy przemarsz, to jest ok. 30 km.
Małopolska Droga św. Jakuba podzielona została na 9 etapów. Etap 1. Sandomierz - Klimontów, Etap 2. Klimontów - Kotuszów, Etap 3. Kotuszów - Szczaworyż, Etap 4. Szczworyż - Wiślica, Etap 5. Wiślica - Probołowice, Etap 6. Probołowice - Pałecznica, Etap 7. Pałecznica - Niegardów, Etap 8. Niegardów - Więcławice Stare, Etap 9. Więcławice Stare - Kraków. Dalsza trasa z Krakowa do Santiago de Compostela prowadzi przez Alwernię, Oświęcim, Pszczynę, Żory, Racibórz, Krnov - Czechy.
Jak wspomniałem, przy wyznaczeniu szlaku, najważniejsze znaczenie miały kościoły pod wezwaniem św. Jakuba, których w pasie miedzy Sandomierzem a Krakowem jest 12. Są to parafie: Sandomierz, Kotuszów, Szczaworyż, Probołowice, Pałecznica, Niegardów, Więcławice Stare, Kazimierz, Sanka, Palczowice, Bestwina. Wymienione kościoły znajdują się w odległości około 30 km, co pozwala na przemarsz w ciągu jednego dnia. Małopolska Droga św. Jakuba z Sandomierza do Rynku w Krakowie wynosi 192 km.
W obrębie Małopolskiej Drogi św. Jakuba od roku 2014 organizowane są Nocne Drogi Krzyżowe Szlakiem św. Jakuba. Jest to powrót do wędrówek pątniczych, jakie odbywały się do grobu św. Jakuba już w średniowieczu.
cdn.
Zbigniew Pałetko
|
|
|
