Adam Słupek życie i twórczość tom I

facebook

Dzisiaj jest sobota, 23 listopada 2024 r. (328 dzień roku) ; imieniny: Adeli, Felicyty, Klemensa

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

prossoviana

on-line

serwis IKP / informacje / prossoviana / on-line / Adam Słupek życie i twórczość tom I / Adam Słupek życie i twórczość tom I

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Adam Słupek życie i twórczość tom I
odc. 17

(fot. zbiory autora)

Proszowice, 27-08-2019

odcinek 17
Opieka Miejsc Pamięci Narodowej

Adam Słupek od września 1994 roku należał do Związku Piłsudczyków w Warszawie, Oddział w Krakowie. Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej

Był dwukrotnie odznaczony medalem Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej. W dniu 14 października 1989 r. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Komitet Opieki Kopca Józefa Piłsudskiego wystąpiło o nadanie Adamowi Słupek Srebrnego medalu Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej.

fotokopia wniosku o nadanie Adamowi Słupek medalu Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej
(fot. zbiory Adama Słupka)

     W uzasadnieniu wniosku o działalności związkowej i opieki nad Miejscami Pamięci Narodowej oraz upamiętnianiu miejsc walki i męczeństwa czytamy: Adam brał czynny udział przy renowacji Kopca im. Józefa Piłsudskiego, uczestniczył od 1984 r. w Marszach szlakiem I Kompanii Kadrowej. Był głównym inicjatorem ufundowania nowego Sztandaru Kadrówki [Patrz rozdział: Sztandar I Kompani Kadrowej].

     Wspomnieć należy, że wcześniejszy Sztandar, pod którym w 1984 roku szli szlakiem I Kompanii Kadrowej z Olendrów do Kiec, został w dniu 8 sierpnia zarekwirowany przez komunistyczne władze. Sprawował również opiekę nad grobami Legionistów na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. W uzasadnieniu nadania medalu czytamy dalej, że wykazywał dużą aktywność przy renowacji i zabezpieczeniu pomników idei Niepodległościowej, również na Ukrainie i Litwie.

     W okresie wystąpienia o nadanie medalu Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej, Adam był bezrobotnym. Srebrny medal Opieki Miejsc Pamięci Narodowej Rada Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa przyznała w dniu. 27.04.1999r. Po raz drugi - Złoty Medal - Rada Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa przyznała Adamowi Słupek, w dniu 14 kwietnia 2010 r. Wspólna uroczystość członków Oddziału Małopolskiego Związku Piłsudczyków i Zarządu Komitetu Opieki nad Kopcem Józefa Półsuchego

     W dniu 28 stycznia 2006 r. w krypcie konwentu Dominikanów odbyło się spotkanie 46 członków Oddziału Małopolskiego Związku Piłsudczyków i 36 członków Zarządem Komitetu Opieki nad Kopcem Józefa Półsuchego.

     W uroczystości tej występował jako członek Komisji Rewizyjnej Zarządu Oddziału Małopolskiego Związku Piłsudczyków w Krakowie. Do jego obowiązku należała oprawa plastyczna pomieszczeń, w których odbywała się noworoczna uroczystość. W uroczystości wzięli udział licznie zgromadzeni piłsudczycy z Krakowa i całej Polski.

     Zarząd Oddziału Małopolskiego Związku Piłsudczyków w Krakowie liczył 7 osób, z przewodniczącym Edwardem Wilhelmem Jankowskim oraz 3 osobową Komisja Rewizyjną, w skład której wchodził Adam Słupek. W tym dniu. Zarząd Oddziału Małopolskiego Związku Piłsudczyków w Krakowie odbył ostatnie posiedzenie, na którym dokonano szczegółowej analizy i podsumowania pracy w ostaniem roku. Adam otrzymał wyróżnienie za pracę w Związku Piłsudczyków, minionym roku [Antoni Ciesli, Sprawozdanie. z działalności Zarząd Oddziału Małopolskiego Związku Piłsudczyków w Krakowie w roku 2006; [w:] Sowiniec, Materiały Historyczne. Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, nr 30, czerwiec 2007].

Śladami Polskości na Kresach. Odnawianie miejsc pamięci narodowej. Pamięć o cmentarzach i grobach na ziemiach dziś nazywanych Kresami

     Adam Słupek przez 20 lat opiekował się miejscami pamięci narodowej na Kresach Wschodnich. Szczególnie koncentrował się na pomnikach ku czci pamięci Legionistów

Kraków, Cmentarz Racławicki 17 września 2004 r. Uroczystość odsłonięcia pomnika pomordowanych przez banderowską Organizację Ukraińskich Nacjonalistów - UPA. Pierwszy od lewej dowódca pocztu sztandarowego Kadrówki Adam Słupek
(fot. zbiory Adama Słupka)

     Czynnie uczestniczył wyjazdach na Ukrainę i Litwę, w odnowieniu cmentarzy, kwater i grobów żołnierzy Legionów Polskich, poległych na Wołyniu w latach 1915-1916 w okresie walk o niepodległość. Z dużym zainteresowaniem poszukiwał i odnawiał nowe cmentarze, kwatery i groby legionistów, wykorzystując zdobytą wiedzę i informacje.

     Wraz w kolegami z Oddziałów Związku Piłsudczyków z: Wrocławia, Warszawy, Kielc i Krakowa prowadzili działalność popularyzatorską i edukacyjną dla różnych środowisk w Polsce i na Ukrainie, z zakresu historii walk o niepodległość, historii Legionów Polskich, historii i kultury II Rzeczypospolitej. Polesie Wołyńskie obfituje miejscami pamięci narodowej. Rozgrywały się tam jedne z największych bitew powstania styczniowego. To tereny zaciętych walk Legionów Polskich w latach 1915-1916. W latach 1943-1944 działały silne ośrodki polskiej samoobrony, odpierając skutecznie ataki UPA.

     Adam obecny był w 2008 r. przy pracach porządkowania grobów na cmentarzach w: Maniewiczach, Kowlu, Wołczecku, Zasmyku. Uczestniczył przy budowaniu mogił legionistów ekshumowanych z Kolek. W miejscowości tej uczestniczyła 34-osobowa grupa przedstawicieli Związku Piłsudczyków.

     W 2007 r. prezes Wrocławskiego Oddziału Piłsudczyków, Zdzisław Szewczuk, na trasie Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej z Krakowa do Kielc werbował ochotników. Dzięki jego zaangażowaniu 18 sierpnia wyruszył z Wrocławia autokar wiozący nie tylko członków tamtejszego oddziału, lecz również strzelców ze Związku Strzeleckiego Strzelec O.S.W. z Trzebnicy z ich dowódcą, inspektorem Romanem Chandohą, W Gliwicach dołączył Mirek Zganiacz z córką. W Krakowie przyłączyli się członkowie Komitetu Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego i Małopolskiego Oddziału Związku Piłsudczyków, z Adamem Słupek na czele.

     Celem wyjazdu było odwiedzenie miejsc związanych z historią Polaków na Kresach Wschodnich oraz wizyty w zaprzyjaźnionych Polskich parafiach. Adam Słupek zaopatrzył wszystkich w prowiant, którym uczestnicy wyprawy dzielili się z miejscowymi Polakami. Uczestnicy przekazali mieszkańcom Maniewicz i Krzemieńca ponad 30 worków odzieży.

     Prace prowadzili do 28 sierpnia 2008 r. Hasłem wyjazdu był motto: Śladami polskości na Kresach Wschodnich.

     Wrocławski Oddział Związku Piłsudczyków w listopadzie 2008 r. składa Adamowi Słupek podziękowanie za wkład pracy w okresie od 18 do 28 sierpnia 2008 r. przy porządkowaniu cmentarzy poległych Legionistów w latach 1914-1920 na Wołyniu.

>

     W podziękowaniu czytamy: Wykonane prace przyczynią się do ocalenia pamięci Tych co polegli za Niepodległość Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. Podziękowanie podpisali: Dowódca Jednostki Związku Strzeleckiego Strzelec w Trzebnicy insp. Roman Chandoha, Prezes Związku Piłsudczyków Oddziału Wrocławskiego Zdzisław Szewczuk oraz Dyrektor Publicznego Gimnazjum w Jelczu - Laskowicach Aga Skierska.

Śladami Polskości na Kresach. Adam Słupek w Kowel, na Górce w 2008 r.

     W Lasach Świniarzyńskim na południe od Kowla w 1944 r. toczyła boje 27 Wołyńska Dywizja AK. W Rejonie Kowla, wielu miejscowościach znajdują się zbiorowe mogiły i groby Polaków pomordowanych w latach okupacji przez ukraińskich nacjonalistów.

     W Kowlu zlokalizowane są dwa cmentarze legionowe położone w różnych częściach miasta. Są to cmentarze Żołnierzy Polskich, Legionistów z wojny polsko - bolszewickiej z 1920 r. W Kowlu Na Górce znajduje się cmentarz 300 legionistów polskich, poległych i zmarłych w Kowlu i okolicach podczas I wojny światowej. Do dziś zachowało się 185 mogił, w tym kilka zbiorowych.

Klonowe liście ze złota,
głogi zdziczałe z żalu
i cisza pusta.
Chodzę w Kowlu cmentarzem,
dzieląc płomyczek jasności
- dopóki cmentarz z krzyżami
i biało czerwone wstążki
- jest do kogo powracać.
Poszukać Polski
słuchając szumu lotów
- orłów czy Aniołów.
Pozbierać pióra z poranionych skrzydeł.
Złożyć na cokół.

Krzysztof Kołtun

Jednym z nich jest cmentarz na wysokiej skarpie w pobliżu kopalni piasku przy ul Watutina. Znajduje się na nim 137 nagrobków. Trwają tam wciąż prace rekonstrukcyjne. Godne uwagi są wiejskie cmentarze, gdzie znajduje się wiele drewnianych krzyży.

Cmentarz Na Górce - Kowel. Adam Słupek pracuje przy ekshumacji

Adam Słupek przy ekshumacji szczątków Legionistów na cmentarzu Na Górce - Kowel, w dniu 20 sierpnia 2008 r. - foto. A. Nowak
(fot. zbiory Adama Słupka)

Kowel, cmentarz Legionistów
(fot. zbiory Adama Słupka)

Śladami Polskości na Kresach. Maniewice

Maniewicze - to miasteczko powiatowe na Polesiu, ok. 70 km od Kowla. Kościół odbudowany z ruin - przy kościele groby ok. 20 legionistów a niedaleko Polski Lasek - Kostiuchnówka, czyli cmentarze po wielkich bitwach Legionów. Biedne miasteczko, duża plebania i działalność księdza sprawia, że od wielu lat w wakacje przyjeżdżają tu harcerze z Polski, by porządkować cmentarze i obozują blisko. Dla nich i miejscowych jest potrzeba założenia biblioteki. Młodzi muszą obcować z książką i przekazywać wiedzę i historię innym.

     Kościół w Maniewiczach ma swoją historię związaną z zawirowaniami historycznymi i politycznymi tego obszaru. Tak jak większość kościołów katolickich na Ukrainie po 1946 roku został zamknięty a w jego wnętrzu urządzono magazyn soli, która przechowywana przez 40 lat wywołała nieodwracalne uszkodzenia. Dodatkowych zniszczeń dokonały ówczesne władze podczas próby wysadzenia świątyni. Zniszczeniu uległo sklepienie i dach. Kościół został odzyskany przez wiernych dopiero w 1992 r. i do dnia dzisiejszego jest stopniowo odbudowywany i poddawany renowacji.

     Dla Polaków w Maniewiczach jest on najcenniejszym obiektem, bowiem wokół niego skupia się życie tamtejszej Polonii. Obecny proboszcz Andrzej Kwiczala (rodem z Nysy na Opolszczyźnie) dokłada wszelkich starań, aby stan świątyni był jak najlepszy. Opiekuje się on również pobliskim cmentarzem legionistów, prowadzi polską szkołę a także pomaga Polakom mieszkającym w Maniewiczach. Niewielka liczba parafian, którą stanowią w większości ubogie starsze osoby powoduje, że parafia w Maniewiczach przeżywa poważne problemy finansowe i pomimo wysiłków księdza Andrzeja nie jest w stanie doprowadzić prac renowacyjnych Kościoła do końca. Śladami Polskości na Kresach. Zasmyki

Adam Słupek wraz z kolegami w 2008 r. pracował przy odnowieniu cmentarza w Zasmykach.

Zasmyki: Gmina Lubitów, powiat Kowel, woj. Wołyńskie. Cmentarz rzymskokatolicki; zachowało się 69 nagrobków z lat 1934-2003 (ustalono nazwiska 91 pochowanych); mogiła ekshumowanych w 1996 roku 17 osób spośród 73 zamordowanych w 1943 roku polskich mieszkańców wsi Lityń; cmentarz wojenny żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK z 65 krzyżami na symbolicznych mogiłach poległych oraz z tablicą z nazwiskami i pseudonimami.

     W dniu 17 IX 1939 r. Kresy zostały zajęte przez sowietów. Rozpoczął się okres nie tylko okupacji, lecz również wyjątkowo intensywnej propagandy sowietów ("komunizm, to najbardziej demokratyczny ustrój na świecie, a ZSRR to najszczęśliwszy kraj na ziemi", itp.). W tym czasie oczywiście zamknięte zostały polskie szkoły, a nauka była prowadzona w języku rosyjskim lub ukraińskim. W tej sytuacji polscy nauczyciele zaczęli organizować tajne nauczanie, tzw. "komplety". Również Leon Karłowicz rozpoczął naukę w tajnym gimnazjum. Już od września 39 r. zanotowano pierwsze, sporadyczne wypadki mordowania polskich żołnierzy przez nacjonalistów ukraińskich.

prace przy naprawie krzyży na cmentarzu w Zasmykach, w miejscu samoobrony polskiej przed UPA w 1943 r. Od lewej Adam Słupek z Krakowa, Mirosław Zganiacz z Gliwic i Leon Popek z Lublina. Zasmyki, sierpień 2008 r. fot. A. Nowak
(fot. zbiory Adama Słupka)

Najpierw od władz ZSRR, potem po 22 VI 1941 r., od Niemców, nacjonaliści ukraińscy spodziewali się "otrzymania" Samostijnej Ukrainy. Kluczem do tego miało być "oczyszczenie" między innymi Wołynia, z elementów obcych, czyli Polaków, Żydów, Czechów i innych grup narodowościowych. Ilość mordów zaczęła systematycznie rosnąć, od momentu rozpoczęcia wojny Hitlera ze Stalinem. Zaczęły one przybierać charakter masowy i zorganizowany. Apogeum nastąpiło w 1943 roku. Wobec powstałej sytuacji w większych wsiach polskich, zaczęto organizować oddziały samoobrony. Taki właśnie oddział powstał w lipcu 1943 roku w Zasmykach. Jako jeden z pierwszych zgłosił się Leon Karłowicz, należący do konspiracji już od roku 1941. na czele oddziału stanął por. Władysław Czermiński ps. "Jastrząb". Dzięki niemu i wspaniałej postawie członków samoobrony, Zasmyki ocalały z ukraińskich rzezi.

Trzeba dodać, że na całym Wołyniu ocalało tylko kilka takich ośrodków. Pozostałe wsie, osiedla zostały zrównane z ziemią, a mieszkańcy w bestialski sposób wymordowani. Na przełomie 1943/1944 roku, w ramach akcji Burza, powstała 27. Wołyńska Dywizja Piechoty Armii Krajowej. Powstawała głównie w Zasmykach i okolicznych wsiach. W jej ramach powstał Batalion "Jastrzębia". Oczywiście Leon Karłowicz był w jego szeregach. Przybrał pseudonim "Rydz". Z 27 WDP AK przebył cały jej szlak bojowy, od Zasmyk przez Polesie do Skrobowa k. Lubartowa, razem ponad 500 km, gdzie w podstępny sposób Dywizja została rozbrojona przez sowietów.