Ślady proszowskie w Krakowie - Lubicz 27
 |
| (fot. Marcin Szwaja) |
Kraków, 30-03-2024
W bliskim sąsiedztwie kamienicy gdzie urodził się generał brygady August Fieldorf Nil (Lubicz 32) jest miejsce martyrologii, ważne dla polskiego patriotyzmu. Także i dla pamięci mieszkańców dzisiejszych gmin: Kocmyrzów&Luborzyca, Proszowic i Słomnik. To tutaj przy tej ulicy pod numerem 27, podczas II wojny światowej zamordowano kilku naszych krajan (oraz niedalekich sąsiadów).
Przynajmniej dla mnie są zagadkowe personalia tutaj wymienionego Zygmunta Rembowskiego z Proszowic. Ale mam nadzieję, że uda się jeszcze komuś znaleźć jakiekolwiek informacje rodzinne i te związane ze służbą wojskową, by utworzyć o nim notę biograficzną. Przeglądając akta metrykalne parafii Proszowice (geneteka.genealodzy.pl) jest nazwisko Rembiewski z końca XX wieku. Ale czy łączą ich wspólne koligacje rodzinne?
Może wkrótce uda się rozwikłać tą zagadkę. Jednak na tym etapie wiedzy, warto odwiedzić to miejsce pamięci w bliskim centrum Krakowa. A kto wie, i może przy okazji następnej rocznicy, będzie tutaj delegacja z Naszego miasta nad Szreniawą...
 |
 |
| (fot. Marcin Szwaja) |
W tym miejscu na parterze przeszklonego biurowca jest "żywy" strażnik pamięci. Dlatego że co roku, tradycyjnie odbywają się tutaj uroczystości patriotyczne i religijne. Nad tym miejscem cały czas opiekują się władze miejskie, uczniowie szkół oraz krakowskie stowarzyszenia kombatanckie i harcerskie.
Na czarnym marmurowej tablicy w kształcie krzyża, na dwóch listach z czasów II wojny światowej, są nazwiska osób z Proszowic, Słomnik oraz Luborzycy. Tu jest błędnie zacytowana jako "Luborczyca".
24. Lanwirt Kaspar Stefański aus Luborczyca
44. Angestellter Zygmunt Rembowski aus Proszowice
47. Markthelfer Ryszard Tochowicz aus Słomniki
48. Schuhmacher Piotr Marzec aus Luborczyca
By wyobrazić sobie ofiarę tych osób, należy zapoznać się opisem tej egzekucji: 27 maja 1944 niemieccy okupanci zamordowali 40 zakładników przywiezionych z ulicy Montelupich. Wśród nich znalazł się komendant Krakowskiej Chorągwi Szarych Szeregów kapitan harcmistrz Edward Heil pseudonim "Jerzy". Edward Heil oraz kilku redaktorów harcerskich wydawnictw ("Watra", "Czuwaj" i "Na ucho") zostali aresztowani przez gestapo 8 maja 1944 r. w lokalu konspiracyjnym przy ul. Grzegórzeckiej 14 i przywiezieni do siedziby gestapo przy ul. Pomorskiej, następnie do więzienia przy ul. Montelupich. Egzekucja odbyła się około godziny 15, 27 maja 1944 roku. Plutonem egzekucyjnym dowodził major Schutzpolizei policji Adalbert Quasbarth.
Przyglądali się zabijaniu trzej gestapowcy z Pomorskiej: Hamann Heinrich, Kwast Max (Quasi) i Kraus Johan Robert. Oprawca Quasbarth chodził obok rozstrzelanych i dobijał ich wystrzałem z pistoletu. Egzekucji po wystrzałach z karabinu maszynowego towarzyszyła trwoga ciszy... (cyt. za: Tadeusz Gaweł, Edward Heil ps. "Jerzy", Kraków 1994, s.25). Więźniowie mieli ręce związane drutem i zagipsowane usta. Ciała ofiar wywieziono w nieznane miejsce. Miejscem egzekucji było skrzyżowanie ulic Botanicznej i Lubicz, gdzie wówczas znajdowała się niezabudowana parcela... - cytat ze strony dzielnica2.krakow.pl.
 |
| (fot. Marcin Szwaja) |
Na głównej ścianie jest napis pod znakiem Polska Walcząca: MIEJSCE / UŚWIĘCONE / MĘCZEŃSKĄ KRWIĄ / 40 POLAKÓW / ROZSTRZELANYCH / PRZEZ OKUPANTA / HITLEROWSKIEGO / 21 MAJA 1944 R. / CZEŚĆ / ICH PAMIĘCI.
Z logo odznaki związku harcerstwa polskiego wygrawerowano tekst:
Dnia 27 maja 1944 R.
Niemcy rozstrzelali
Na tym miejsc 40 Polaków
Cześć ich pamięci.
Fundacja XI Drużyn harcerskich.
Na drugiej ścianie wyryte słowa w marmurze, w kształcie krzyża:
PATRIOTO
Żołnierzom Armii Krajowej
Harcerzom Szarych Szeregów
Wymienionym w hitlerowskich afiszach śmierci
W HOŁDZIE RODACY
27 maja 1994
opracowanie: Marcin Szwaja
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- zbiory autora
- dzielnica2.krakow.pl
- geneteka.genealodzy.pl
|
