Profesor historii krakowskiej WSP, rodem z Opatkowic
Tadeusz Słowikowski
(ur.: 2.08.1907 - zm.: 16.04.1993)
 |
Tadeusz Słowikowski
(fot. absolwenci.sieniu.czest.pl) |
 |
Tadeusz Słowikowski
(fot. biografik.up.krakow.pl) |
Proszowice, 17-10-2019
Nasz historyk, który nigdy nie zapomniał o swoich, Proszowicach... Czynny nauczyciel, wybitny znawca dydaktyk historii i popularyzator wiedzy o przeszłości. Profesor historii WSP w Krakowie, przyjaciel młodzieży.
Tadeusz Słowikowski urodził się 2 sierpnia 1907 roku w Opatkowicach koło Proszowic. Był synem Bolesława (nauczyciela szkoły ludowej) i Jadwigi z Goldsteinów, aktywnie działającej w ruchu legionowym POW. W niedługim czasie, rodzina (od trzech pokoleń związana z zawodem nauczycielskim) zamieszkała na stałe w Proszowicach.
Po ukończeniu gimnazjum w Miechowie (1926) przyjechał do Krakowa i tu odbył studia historyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując w 1931 r. stopień magistra filozofii. Równolegle interesował się historią sztuki, czyniąc z niej drugą specjalność. W 1932 r. zdał egzamin nauczycielski i podejmuje pracę w I Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie (praktyki nauczycielskie). Był nauczycielem kontraktowym i wykładał historię i geografię. Po roku, zdał niezbędny egzamin państwowy, uprawniający do nauczania historii w szkołach średnich i przeniósł się do I Gimnazjum im. Jana Długosza w Nowym Sączu, gdzie pracuje do wybuchu II wojny światowej.
Redaguje czasopismo młodzieżowe "Zew Gór" i "Rocznik Sądecki". Działa w organizacji Straż Przednia, w której dominowała polityka Józefa Piłsudzkiego. W 1936 r. objął stanowisko kierownika grupy metodycznej nauczycieli historii okręgu nowosądeckiego.
Do Proszowic wrócił w 1942 roku. Działa w konspiracji, prowadzi tajne nauczanie na terenie Proszowic i okolicy. Oficjalnie pracuje jako sekretarz w Związku Plantatorów Tytoniu.
Po wojnie, kontynuuje nauczanie historii w krakowskich szkołach średnich. Jeszcze w styczniu 1945 r. powrócił do miasta i otrzymał etat nauczyciela historii w II Gimnazjum i Liceum im. św. Jacka. Po likwidacji tej szkoły przeniósł się do I Liceum im. B. Nowodworskiego, w którym uczył historii do 1955 r. Kieruje także w tym czasie Wojewódzkim Ośrodkiem Metodycznym Nauki o Polsce i Świecie Współczesnym w Kuratorium krakowskim oraz przewodniczył pracy Sekcji Historii Wojewódzkiego Ośrodka Doskonalenia Kadr Oświatowych w Krakowie.
W 1947 obronił doktorat na Uniwersytecie Jagiellońskim, pracą pt.: Zbigniew Oleśnicki wobec elekcji Kazimierza Jagiellończyka. Pracuje w Liceum im. B. Nowodworskiego. W latach 1951-77, jest zastępcą profesora docenta i profesora nadzwyczajnego w Wyższej Szkole Państwowej w Krakowie. Zaczął tu od stanowiska wykładowcy dydaktyki historii (analogiczne obowiązki realizował w formie zajęć zleconych na UJ do 1965 r.). Następnie był zastępcą profesora, potem został docentem (1960), zaś po dziewięciu latach uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego (1969). Był sekretarzem naukowym i redaktorem Wiadomości Historycznych.
W 1977 roku przechodzi na zasłużoną emeryturę, lecz zachowuje ciągłość przygody uczelnianej. Udziela się jako recenzent i promotor prac doktorskich i habilitacyjnych. Wykształcił wielkie grono historyków: m.in.: 300 magistrów, 14 doktorów, a 5 osób uzyskuje habilitację. Bibliografia profesora jest obszerna i zawiera ponad 100 publikacji i kilka książek. Jedna z nich, najważniejsza w dorobku, była tego czasu, unikalnym, jedynym podręcznikiem polskim. Nosiła tytuł: Metodyka utrwalania wiadomości w nauczaniu historii, wydana w 1957 i poprawiona w 1962 r.
Był animatorem prac dydaktyczno-historycznych, wieloletnim kierownikiem Zakładu Dydaktyki i Historii, dziekanem Wydziału humanistycznego, a później dyrektorem Instytutu Historii. W środowisku naukowym Krakowa był postacią niezwykle popularną, szanowaną przez nauczycieli i kochaną przez młodzież...
 |
od lewej: Feliks Kiryk, Adam Przyboś, Tadeusz Słowikowski, Zbigniew Tabaka
(fot. "Konspekt" nr 14/15) |
 |
karykatura Tadeusza Słowikowskiego
(fot."Konspekt" nr 14/15) |
Za swoją sumienna pracę otrzymał między innymi: tytuł honorowy "Zasłużony Nauczyciel PRL, tytuł doktora honoris causa WSP w Krakowie (12 grudnia 1990), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej.
Wybrane prace Naszego historyka: Z problematyki podstaw psychologicznych w nauczaniu historii - 1964, Joachim Lelewel-krytyk i autor podręczników historii - 1974, O niektórych metodach wprowadzania nowego materiału na lekcjach historii - 1964, Nauczanie historii w Wolnym Mieście Krakowie w latach 1815-1846 - 1967, Pijarskie podręczniki do nauczania historii w Polsce w XVIII wieku - 1980. Bibliografia prac Tadeusza Słowikowskiego przekroczyła liczbę 170 pozycji.
Był też honorowym członkiem zakonu księży pijarów, gdzie działał jako wolontariusz naukowy i dydaktyczny. I tam spoczywa we wspólnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim (lokalizacja - pas 15, rząd płn., miejsce OO Pijarzy).
Zmarł w Krakowie, dnia 16 kwietnia 1993 roku.
Tadeusz Słowikowski nie założył rodziny. Zasługuje na pamięć w regionie z którego pochodzi. W dawnej stolicy Polski z królewską wizytówką Wawel, jest to od dawna już kultywowane. W tym roku, po raz kolejny od dekady, odbył się konkurs im. Tadeusza Słowikowskiego. Organizowany jest w Krakowie przez Polskie Towarzystwo Historyczne. Nagroda przeznaczona jest dla nauczycieli historii, wyróżniających się wybitnymi osiągnięciami w nauczaniu i popularyzacji przedmiotu oraz dziejów i kultury Krakowa.
A jak jest w "królewskich Proszowicach"? - chyba gorzej. Może to najlepszy moment, by tę krakowską tradycję i tutaj wprowadzić... Aby pamięć o naszym wielkim rodaku przetrwała dla następnych pokoleń.
W książce pod redakcja Feliksa Kiryka znajdujemy taki opis, dedykowany pamięci profesora Tadeusza Słowikowskiego: Nie zapomniał nigdy o swoich rodzinnych Proszowicach. Które stale odwiedzał i o których ciągle opowiadał, jak o swojej "ojczyźnie bliższej". Tam mieszkali do śmierci jego rodzice. Do końca życia opiekował się grobem swojego ojca, pochowanego na proszowickim cmentarzu.
opracowanie: Marcin Szwaja, IKP
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Wacław Marmon; Tadeusz Słowikowski; [w:] Polski Słownik Biograficzny t. 39
- Słownik biograficzny historii Polski tom I A-K; Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Wrocław-Warszawa-Kraków
- Feliks Kiryk (red.); Proszowice, zarys dziejów do 1939 roku; Kraków 2000
- Jerzy Jarowiecki, Bogdan Nowecki, Zygmunt Tuta; Kształcenie nauczycieli w Polsce Ludowej 1945-1975; Wydawnictwo Naukowe WSP; Kraków 1983
- Czesław Nowarski; Tadeusz Słowikowski i dydaktyka historii jego czasów; [w:] "Konspekt" Pismo Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej nr 14/15 wiosna-lato 2003
- biografik.up.krakow.pl
- pth.krakow.pl
- sejm-wielki.pl
- absolwenci.sieniu.czest.pl
- pijarzy.pl
- up.krakow.pl
- pbc.up.krakow.pl
|
