Odkrywca komet z Pławowic
Antoni Wilk
(ur.: 19.12.1876 - zm.: 17.02.1940)
biogram
 |
| (fot. zbiory IKP) |
19-07-2006
Antoni Wilk urodził się 19 grudnia 1876 r. w miejscowości Pławowice położonej około 9 km na wschód od Proszowic i około 40 km od Krakowa. Rodzicami byli Andrzej Wilk i Franciszka z domu Janowska córka powstańca z 1863 r.
W latach 1890-1899 uczęszczał do renomowanego c.k. III Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie gdzie 19 czerwca 1899 r. złożył egzamin dojrzałości. Po maturze Antoni Wilk zapisał się na Uniwersytet Jagielloński gdzie podjął studia z matematyki i fizyki. Słuchał również wykładów z astronomii i meteorologii. Po uzyskaniu absolutorium w 1903 r. Wilk podjął pracę w szkolnictwie a w rok później zdał egzamin nauczycielski.
Już w czasie studiów prowadził obserwacje astronomiczne a także pilnie studiował zagraniczne dzieła naukowe pogłębiając zarazem znajomość języków. Dopełnieniem wykształcenia był złożony w 1906 r. egzamin nauczycielski oraz uzyskany w 1909 r. w Uniwersytecie Lwowskim doktorat z filozofii w zakresie matematyki na podstawie rozprawy Zarys teorii całek Cauchy'ego.
 |
| (fot. Sylwetki Astronomów...) |
Zainteresowania astronomiczne Antoniego Wilka sięgają lat dziecięcych. Być może pewien wpływ na nie wywarła atmosfera dworu Morstinów w rodzinnych Pławowicach w pobliżu którego mieszkał mały Antek. Po studiach Antoni Wilk już nie wrócił do rodzinnych Pławowic podejmując pracę w szkolnictwie średnim. Uczył matematyki i fizyki najpierw w Kołomyi potem w Nowym Sączu i Tarnowie.
W 1912 r. przeniósł się do Krakowa gdzie przez pewien czas pracował w męskim Seminarium Nauczycielskim. W Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego został zatrudniony od stycznia 1929 roku.
Antoni Wilk za swe osiągnięcia naukowe a w szczególności za odkrycia komet (Peltier-Wilk listopad 1925, Wilk luty 1930, Wilk marzec 1930, Wilk-Peltier luty 1937) został uhonorowany Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski jednym z najwyższych odznaczeń państwowych II Rzeczpospolitej. Antoni Wilk otrzymał również medale przyznawane odkrywcom nowych komet przez American Society of Pacific.
Odkrywanie komet nie było jednak jedynym jego zajęciem. Mimo iż był tylko kontraktowym pracownikiem Obserwatorium Astronomicznego prowadził wykłady i ćwiczenia z astronomii ogólnej przygotowywał materiały do Rocznika Astronomicznego Obserwatorium Krakowskiego - Dodatek Międzynarodowy brał czynny udział w życiu naukowym Obserwatorium.
Nadszedł czas wojny. Antoni Wilk z właściwą sobie sumiennością traktował obowiązki pracownika Uniwersytetu i udał się do Collegium Novum na tragiczny wykład 6 listopada 1939 r. Aresztowany wraz z innymi profesorami UJ i AGH w tym również Tadeuszem Banachiewiczem przeszedł przez gehennę obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen.
 |
| 7 listopada 1939 około godz. 10 - przewiezienie wszystkich aresztantów pod eskortą esesmanów wojskowymi ciężarówkami do koszar wojskowych 20 pułku piechoty (SONDERAKTION KRAKAU) (fot. uj.edu.pl) |
8 lutego 1940 - obóz koncentracyjny Sachsenhausen opuściło 101 więźniów z Krakowa. Zwolnieni w stanie skrajnego wyczerpania - Jan Nowak, Stefan Kołaczkowski, Franciszek Bossowski, Stefan Komornicki i Antoni Wilk. Po godzinie 21 nastąpił wyjazd zwolnionych więźniów krakowskich czterema samochodami ciężarowymi spod bramy obozowej do odległego o trzydzieści kilometrów Charlottenburga, skąd wyruszyli w wygodnych i ciepłych wagonach pulmanowskich w podróż powrotną do Krakowa. Pilnowani byli przez jednego konwojenta.
Nie dane było Antoniemu Wilkowi długo cieszyć się wolnością. Umarł w Krakowie wskutek przepukliny wyniesionej z obozu koncentracyjnego zaledwie kilka dni po powrocie - 17 lutego 1940r.
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- materiały IKP
- wikipedia
- Numer specjalny Alma Mater - strona www
- Sylwetki Astronomów Polskich XX w. - Andrzej Woszczyk
- mat-fiz.uj.edu.p - strona www
|
