Podporucznik AK, harcmistrzyni, łączniczka batalionu "Skała"
Zofia Baster ps. Ewa
(ur.: 1.01.1920 - zm.: 10.06.1982)
biogram
 |
| (fot. Harcerski słownik biograficzny) |
 |
Zofia Baster z d. Napora ps. Ewa
(fot. krakowianie1939-56.mhk.pl) |
Proszowice, 3-12-2019
Podporucznik Zofia Baster z d. Napora ps. Ewa, Dada, Dorota; urodziła się 1 stycznia 1920 roku, w Krakowie w rodzinie Wojciecha Napory (1882-1927) - urzędnika bankowego i Józefy z Fornalów (1882-1966). Miała siostrę Marię (nauczycielkę historii i matematyki, uczestniczkę tajnego nauczania, również łączniczkę w Batalionie "Skała") i brata Antoniego (filologa klasycznego, w okresie okupacji proboszcza w Olszanicy).
W r. 1933 ukończyła Szkołę Ćwiczeń przy Seminarium Sióstr Prezentek i podjęła naukę w X Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Królowej Wandy w Krakowie. Wstapiła wówczas do harcerstwa. W 1939 roku zdała maturę i złożyła dokumenty na filologię polską w Uniwersytecie Jagiellońskim. Niestety wybuchła II wojna światowa.
W czasie wojny oficjalnie pracowała jako pielęgniarka, najpierw w PCK, a potem w Wydziale Zdrowia. Współpracowała z macierzystym liceum, którego nauczyciele utworzyli ośrodek tajnego nauczania nr 3, a jej zaproponowali organizowanie w jego ramach własnych tzw. kompletów przy ul. Starowiślnej 33 (mieścił się tutaj również punkt kontaktowy i odbywały spotkania konspiracyjne, związane z głównym lokalem sztabowym i magazynem krakowskiego Kedywu, które znajdowały się w tym samym budynku).
Od maja 1940 pracowała w konspiracji w sekretariacie obszarowego (potem okręgowego) kierownictwa kontrwywiadu ZWZ-AK, a także jako łączniczka i kurierka (do konspiracji rekomendowała ją Maria Bojarska ps. Czarnota, nauczycielka). Przewoziła materiały konspiracyjne m.in. na trasach Kraków - Stalowa Wola, Kraków - Warszawa, Kraków - Krosno.
Od 1943 r. została łączniczką pomiędzy Kedywem a dowództwem Okręgu Krakowskiego AK. W okresie akcji Burza (Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944) organizowała likwidację głównego magazynu materiałów dywersyjnych Kedywu i przerzucanie broni do samodzielnego batalionu "Skała", była także łączniczką tego oddziału. W akcjach zbrojnych.
Po wojnie wyszła za mąż za szefa łączności Kedywu Krakowskiego Józefa Bastera ps. Rak i pod fałszywym nazwiskiem Łopateccy ukrywali się na Śląsku. W grudniu 1945 urodziła córkę. Uchroniło ją to od aresztowania i wieloletnich wyroków, czego doświadczyły jej koleżanki i koledzy.
Pod koniec 1945 roku wróciła do Krakowa, nie pracowała zawodowo, zajmując się wychowaniem piątki dzieci i pracą społeczną związaną z wychowywaniem młodzieży. Najpierw działała w Arcybractwie Matek Chrześcijańskich, zlikwidowanym z końcem lat 40. przez władze PRL, potem, z końcem lat 50. w Kole Prelegentów funkcjonującym przy Kurii Metropolitalnej w Krakowie, rozbitym przez SB w 1960 roku.
Po reaktywowaniu ZHP, w 1957 roku rozpoczęła działalność instruktorską w 33 Krakowskiej Drużynie Harcerek (KDH) przy Szkole Podstawowej nr 34. Na przełomie lat 1959/60 została drużynową 1. Krakowskiej Drużyny Harcerek "Wagabundy" im. Jagi Falkowskiej przy X Liceum Ogólnokształcącym. Stopień podharcmistrza otrzymała 22 VII 1960, a harcmistrza 1 I 1963. Później drużyna została przekształcona w szczep i została jego komendantką. Pełniła tę funkcję do 1974 roku. Zajmowała się kształceniem instruktorów w oficjalnych strukturach ZHP, pełniąc w Komendzie Hufca Kraków-Kleparz-Łobzów (od 1970 r. Kraków-Kleparz) funkcje kierownika Referatu Starszoharcerskiego (1963-1969) i Referatu Instruktorskiego (1971-1972), zastępcy hufcowego (1964-1967).
Pracując w Komisji Stopni Instruktorskich (1963-1972). Była również komendantką Ośrodka "Pędzichów" (1964-1965) i instruktorką Komendy Chorągwi Krakowskiej ZHP (1968-1969). Od r. 1965 przez wiele lat była wybierana w skład Rady Hufca Kraków-Kleparz-Łobzów (od r. 1970 Kraków-Kleparz), a po zmianach organizacyjnych w r. 1973 Hufca Kraków-Śródmieście. 22 VII 1973 otrzymała stopień harcmistrza PL. Prowadziła 12 obozów letnich i 11 zimowych.
Zmarła 10 czerwca 1982 roku, została pochowana 15 czerwca z honorami harcerskimi na cmentarzu Rakowickim.
Była odznaczona: Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1944), Krzyżem Partyzanckim (1961), Złotym Krzyżem Zasługi (1981), Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego, Złotym Krzyżem "Za Zasługi dla ZHP" (pośmiertnie w 1982), Honorową Odznaką "Za Zasługi dla ZHP" (1969), Srebrną Odznaką "Za pracę społeczną dla miasta Krakowa" (1969).
opracowanie: red.
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Jadwiga Skiba; Baster Zofia, "Ewa", "Dada", "Dorota", (1920-1982) - ppor. AK, harcmistrzyni; [w:] Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956. Tom 8
- Maria Baster-Grząślewicz; Jadwiga Skiba; Baster Zofia; [w:] Harcerski słownik biograficzny. Tom 4; Muzeum Harcerstwa; Warszawa 2016
- Baster Zofia. Akta osobowe; Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej Toruń
- zbiory IKP
- kpbc.umk.pl
- krakowianie1939-56.mhk.pl
- kedyw.info
- nk.pl
- malopolska.zhr.pl
|
|
|
