Komendant placówki "Kozioł"
Tadeusz Bożek ps. Cedro
(ur.: 18.12.1914 - zm.: 29.05.1965)
biogram
 |
Tadeusz Bożek ps. Cedro
(źródło: Znad Nidzicy w świat...) |
Proszowice, 2-02-2022
Kapitan Tadeusz Bożek ps. Cedro, urodził się 18 grudnia 1914 r. w Konaszówce k/Książa Wielkiego. Miał siostrę Barbarę (ps. Malwa), która również należała do konspiracji.
W 1935 roku ukończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Dąbrowie Górniczej. W 1936 r. skończył szkołę podchorążych w Skierniewicach. W latach 1936-37 pozostawał bez pracy. We wrześniu 1937 r. otrzymał pracę nauczyciela w szkole 1 stopnia we wsi Przeszkoda, powiat Szczuczyn, woj. białostockie.
Z dniem 1 września 1939 r. został awansowany do stopnia ppor. rezerwy. We wrześniu też, wziął udział w wojnie obronnej. Został zmobilizowany do twierdzy Osowiec jako dowódca plutonu (12. pp 6. DP). Brał udział w walkach o Osowiec oraz w bitwie pod Kockiem. Dostał się do niewoli niemieckiej, ale uciekł ze zgrupowania w Jędrzejowie i wrócił w rodzinne strony.
Do SZP (Służba Zwycięstwu Polski) - ZWZ (Związek Walki Zbrojnej) wstąpił w październiku 1939 roku, zaprzysiężony został (22 października tego roku) przez kpt. Łukasza Grzywacz-Świtalskiego. Został mianowany komendantem placówki "Kozioł" w Książu Wielkim i pełnił ją do zakończenia wojny. Placówkę tę tworzył razem z Janem Stasiekiem ps. Kaszuba. Z chwilą utworzenia podobwodów w Inspektoracie Maria, pełnił także funkcję zastępcy komendanta Podobwodu Północnego "Kazia".
Na pierwszym kursie szkoły podchorążych rezerwy piechoty zorganizowany na terenie placówki w 1942 roku (trwał od jesieni 42 do wiosny 43) prowadził zajęcia z taktyki walk partyzanckich. Na przełomie 1943/44 roku w Książu Wielkim organizowano konspiracyjne kursy podoficerskie gdzie "Cedro" również był wykładowcą.
 |
20 maja 1944 r. po naradzie nad planem samoobrony dla Książa Wielkiego i Konaszówki przed pacyfikacją; część dowództwa placówki AK "Kozioł" w Książu Wielkim, od lewej: st. sierż. Józef Lisowski "Jotel" - dowódca dywersji "Dominika", st. sierż. Antoni Kubrak "Wir" - dowódca III plutonu, ppor. Chryzogon Krasiński "Skorpion" - dowódca II plutonu, ppor. Tadeusz Bożek "Cedro" - dowódca kompanii, ppor. Zdzisław Gajosiński "Szarota" zastępca dowódcy kompanii, dowódca I plutonu
(źródło: Ziemi Miechowskiej w pokłonie...) |
Na terenie placówki "Kozioł" działał pod opieką Tadeusza Bożka tajny zastęp harcerski, który był "używany" do łączności, kolportażu, obserwacji nieprzyjaciela itp. działań.
Podczas trwania Kazimiersko - Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej (lato 1944 r.) pełnił funkcję dowódcy 1. (2.?) kompanii (określano ją Kozioł / Cedro) w II batalionie "Semper Fidelis" 112. Pułku Piechoty w 106. Dywizji Piechoty Armii Krajowej.
Po wkroczeniu wojsk sowieckich organizował WiN. Potem opuścił Książ Wielki i ukrywał się na Śląsku pod zmienionym nazwiskiem. Ujawnił się w 1953 r. Przeżywał kłopoty rodzinne i finansowe. Pracował jako urzędnik w Spółdzielni Rolniczej w Pszczynie, a następnie w Państwowym Przedsiębiorstwie "Centrostal" w Katowicach. Ukończył też Studium Prawno-Administracyjne w Katowicach.
Cedro zweryfikowany został do stopnia kapitana i odznaczony: dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Partyzanckim i innymi.
Rady Gminy w Książu Wielkim w dniu 30 czerwca 2000 r. podjęła uchwałę nr XIV/l27/2000, nadającą skwerkowi przy zbiegu ul. Śniadeckich i Szkolnej nazwę "Skwer kompanii AK "Cedro".
Zmarł 29 maja 1965 roku.
 |
15 lipca 200, odsłonięcie tablicy "Skwer Kompanii AK Cedro"
(źródło: Znad Nidzicy w świat...) |
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Jerzy Żelaśkiewicz; Na Ziemi Wielkoksiąskiej. Zarys dziejów konspiracji i walki w szeregach SZP-ZWZ-AK; Warszawa - Książ Wielki 2003
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- Łukasz Grzywacz-Świtalski; Z walka na Podkarpaciu; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1971
- Rudolf Zbysław Pasek ps. "Sprzączka"; Ziemi Miechowskiej w pokłonie. Wspomnienia wojenne; Warszawa 2010
- Jerzy Żelaśkiewicz "Korab"; Szarymi Szeregami... Z dziejów harcerstwa w Książu Wielkim; Warszawa 2005
- Jerzy Michał Żelaśkiewicz; Znad Nidzicy w świat. Wspomnienia; Warszawa 2008
- Stanisław Piwowarski (red.); Ziemia Miechowska w walce o wolność. Podręcznik dydaktyczny Tom II; Kraków, Miechów 2012
- Informator SŻAK w Krakowie
- ksiazwielki.eu
- pl.wikipedia.org
|
