BCh-owiec, nauczyciel z Morawian
Klemens Cabaj ps. Igiel
(ur.: 21.10.1917 - zm.: 23.03.2007)
biogram
 |
1943, Komenda Powiatowa BCh Stefan Bomba, Jan Pszczoła, Klemens Cabaj, Tadeusz Wróbel
(fot. Ostatnie dni) |
Proszowice, 18-05-2020
Podpułkownik Klemens Cabaj ps. Igiel; urodził się 21 października 1917 roku w Morawianach (pow. Pińczów) w rodzinie rolników, Stanisława i Marianny z domu Krasoń.
Szkołę powszechną ukończył w Bejscach, a gimnazjum w Bielsku-Białej. W 1936 r. rozpoczął studia w Studium Wychowania Fizycznego przy wydziale lekarskim UJ w Krakowie, które przerwał z uwagi na wybuch wojny.
W drugiej połowie 1940 r. wstąpił do SL "Roch", przemianowanego później na Bataliony Chłopskie. Zostaje mianowany komendantem BCh gminny Bejsce oraz szefem łączności i kolportażu w Obwodzie BCh Pińczów. Ściśle współpracował z komendantem Obwodu Janem Pszczołą "Wojnarem", Delegatem Powiatowym Józefem Dąbkowskim "Tęgim", szefem KWC Władysławem Domagałą "Promieniem" oraz późniejszym szefem WSOP w Obwodzie - Janem Maniakiem "Marem". Współredagował podziemne pismo "Znak". Brał udział w tajnym nauczaniu i szkoleniu wojskowym żołnierzy BCh.
W 1943 r. został na kilka miesięcy aresztowany przez gestapo. W drugiej połowie tego roku po wyjściu na wolność, objął funkcję komendanta Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa - PKB w pow. Pińczów. Zorganizował sieć komend rejonowych i gminnych PKB, ich funkcjonowanie oparł na żołnierzach BCh. Rozbudował PKB do 245 członków w powiecie - 12 w każdej gminie.
Zorganizował wiele akcji dywersyjno-sabotażowych oraz karnorepresyjnych. M.in. w Koszycach, wspólnie z AK, opanowano budynki mleczami, spółdzielni i urzędu gminy, niszcząc lub konfiskując urządzenia i dokumenty oraz wymierzając kary chłosty gorliwym pracownikom aparatu okupanta.
Na przełomie lipca i sierpnia 1944 r. współtworzył Rzeczpospolitą Kazimiersko-Proszowicką. Na wyzwolonych terenach jawnie sprawował władzę bezpieczeństwa. Zwalczał bandytyzm, pijaństwo i umacniał dyscyplinę wojskową wśród żołnierzy.
Po wojnie podjął pracę w spółdzielczości rolniczej w Kazimierzy Wielkiej, jesienią 1945 r. przeniósł się do Kielc. Działając w Stronnictwie Ludowym, angażował się aktywnie w kampanię wyborczą do sejmu ustawodawczego. Na jednym z wieców mówił: co do PPR, są to komuniści, którzy chcą stworzyć 17 republikę, kołchozy i sowchozy.
W tym czasie był szykanowany i kilkakrotnie przesłuchiwany przez UB w Kielcach. Wspólnie z Janem Maniakiem "Marem" utrzymywał kontakty z konspiracją poakowską.
W 1947 r. podjął pracę jako nauczyciel w szkole spółdzielczej w Śladkowie Dużym, ukończył podjęte przed wojną studia. Rok później uzyskał tytuł magistra WF-u. Rozpoczął pracę w Dyrekcji Okręgowej Szkolenia Zawodowego w Kielcach.
Latem 1949 r. został zatrzymany na 2 tygodnie przez UB w Kielcach i ponownie w roku 1950. Gromadzono przeciw niemu fałszywe dowody likwidacji w czasie okupacji członków PPR i Żydów oraz współpracy z Niemcami. 4.07.195l r. z uwagi na odwołanie przez świadków zeznań złożonych na UB, sprawę zwrócono do uzupełnienia. W listopadzie tego roku sąd w Kielcach uniewinnił go od stawianych zarzutów.
Po wyjściu z aresztu w dalszym ciągu był szykanowany przez UB. Przeniósł się do Skarżyska-Kamiennej. Do emerytury pracował w szkolnictwie, ucząc biologii i WF-u.
 |
1969, klasa D Technikum nr 6 w Skarżysko-Kamiennej, Klemens Cabaj siedzi trzeci od lewej wśród nauczycieli
(fot. nk.pl) |
Był żonaty z Zofią Górką, mieli 3 dzieci.
Zmarł 23 marca 2007 roku.
Był odznaczony: Orderem Virtuti Militari 5 klasy, Krzyżem Oficerski OOP, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem WP.
opracowanie: Józef Belski
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Informator SŻAK w Krakowie, nr 106
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
- Józef Belski; Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka 22 lipca - 12 sierpnia 1944; Kazimierza Wielka 2014
- Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- Józef Belski; Ostatnie dni; Kraków 2018
- Stanisław Piwowarski (red.); Ziemia Miechowska w walce o wolność. Podręcznik dydaktyczny Tom II; Kraków, Miechów 2012
- zbiory IKP
- bazhum.muzhp.pl
- dws-xip.pl
- sbc.wbp.kielce.pl
- docplayer.pl
- nk.pl
|
