Walczył z oboma okupantami
Jan Jankowski ps. Orzeł 2
(ur.: 10.01.1922 - zm.: 6.06.2010)
biogram
 |
Jan Jankowski ps. Orzeł 2
(fot. zbiory Stanisława Krygiera) |
 |
| (fot. Inspektorat AK "Maria"...) |
Proszowice, 2-10-2019
Porucznik Jan Jankowski ps. Orzeł 2; urodził się 10 stycznia 1922 roku w Sułoszowej koło Olkusza, w dawnym województwie krakowskim. Rodzicami byli, Antonina z domu Goraj i Jan Jankowski. Ojciec posiadał gospodarstwo rolne, był legionistą.
Janek po ukończeniu siódmej klasy podstawowej uczęszczał do trzyletniej szkoły rolniczej w Trzyciążu. Po ukończeniu szesnastego roku życia wstąpił do Polskiego Stronnictwa Narodowego. Prezesem koła w Sułoszowej był Stefan Kołodziejczyk, którego syn został biskupem.
Po napaści na Polskę we wrześniu 1939 roku Niemcy wywozili młodych mężczyzn w głąb Rzeszy na roboty w przemyśle zbrojeniowym. W 1940 roku Niemcy przewieźli go do obozu karnego umiejscowionego w lesie niedaleko Sułoszowej. Jesienią cały obóz został przeniesiony do Dębicy skąd uciekł.
Na początku stycznia 1941 roku wstąpił do tajnej organizacji wojskowej a następnie krótko należał do Batalionów Chłopskich. W oddziale ZWZ otrzymał przeszkolenie wojskowe i pseudonim "Orzeł 2". Należał do Placówki Skała ("Sylwester"). Szkolenie odbywały się co tydzień, przysięgę złożył 1. stycznia 1941 roku przed dowódcą oddziału Janem Pieńkowskim ps. Mochort.
Po przekształceniu oddziałów ZWZ w Armię łącznika dowódcy kompanii (por. "Pokosa"). Jesienią 1942 roku brał udział w szkoleniu na podoficera. Po ukończeniu szkolenia, w czerwcu 1944 otrzymał przydział do plutonu "Warszawa", drugiej kompanii "Jana Sobieskiego" samodzielnego batalionu szturmowego "Suszarnia" 106 dywizji "Dom". Dowódcą dywizji był gen. Bolesław Michał Nieczuja - Ostrowski ps. Tysiąc. Walczył w rejonie leśniczówki Trzyciąż w obronie dowództwa 116. pp AK (olkuskiego). Brał także udział w kilku innych potyczkach podczas Kazimiersko - Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej.
W styczniu 1945 roku, za udział w walkach o Rzeczpospolitą Partyzancką został awansowany na stopień sierżanta.
Wiosną 1945 roku żołnierze AK zaczęli się ujawniać, sierżant "Orzeł" tego nie zrobił. Ukrywał się trzy miesiące na ul. Stawowej w Katowicach, gdzie wiosną został aresztowany przez UB. Po 48 godzinach przewieziono go do aresztu śledczego w więzieniu na Montelupich w Krakowie. Podczas 3-miesięcznego aresztowania i ciągłych przesłuchań traktowano go jak bandytę z AK, bito i maltretowano - złamano mu żebra i nos, wybito zęby.
W czerwcu 1945 roku został uwolniony przez oddział "Ognia", po uwolnieniu przystał do oddziału Narodowych Sił Zbrojnych Władysława Kołacińskiego ps. Żbik i z tym oddziałem prowadził akcję przeciw UB i NKWD [fragment ten zaczerpnięty z autobiografii najprawdopodobniej został przesunięty w czasie i przestawiony chronologicznie, oddział Kurasia przeprowadził akcję odbicia więźniów z więzienia św. Michała w Krakowie przy ul. Senackiej 3, 18 sierpnia 1946, natomiast oddział "Żbika" działał do września 1945 roku; IKP]. Jesienią został ponownie aresztowany w Olkuszu przez funkcjonariuszy UB i ORMO. Pojmało go i doprowadziło do powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa pięciu ludzi. W areszcie w którym przesiedział trzy tygodnie był upadlany i bity podczas niekończących się przesłuchań. W jednej z ciemnych i mglistych nocy otrzymał od plutonowego "Opały" piłkę do metalu, którą przepiłował kraty i uciekł, dotarł aż do miejscowości Jawor. Tam zgłosił się do wydziału rolnego jako poszukujący pracy rolnik. Otrzymał pracę gminnego instruktora przysposobienia rolniczego we wsi Męcinka powiat Jawor, tam też założył rodzinę. Mieszkali w "agronomówce", mieli dwójkę dzieci.
Po informacji z Wrocławskiego UB został dyscyplinarnie zwolniony z pracy a pod koniec 1954 roku aresztowany i umieszczony w jaworskim Urzędzie Bezpieczeństwa i po 24 godzinach przewieziony do wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa we Wrocławiu. Tam traktowany przez funkcjonariuszy w sposób bestialski w nieludzkich warunkach, po kostki w wodzie wraz z pływającymi szczurami przetrwał 48 godzin. Następnie umieszczono go na miesiąc w izolatce o czarnym chlebie i wodzie. Po trzech miesiącach przewieziono go do więzienia karno-śledczego na ul. Kleczkowskiej. Rozprawa przed sądem odbyła się 23 kwietnia 1956 roku. Został skazany na 5 lat więzienia bez zaliczenia okresu pobytu w aresztach. Na mocy amnestii został zwolniony, ale dalej był szykanowany i prześladowany.
Przenosił się wraz z rodziną z miejsca na miejsce. Przez czternaście lat mieszkali na Pomorzu w Świeciu nad Wisłą, gdzie prowadził małe gospodarstwo ogrodnicze. Nagabywano go aby wstąpił do partii, [...] odpowiadałem wtedy, ze dwóm bogom służyć nie będę [...]. Wreszcie w 1972 roku osiedli na gospodarstwie w Pobiedziskach. Jan Jankowski nigdy nie zmienił poglądów, zakładał Związek Solidarność Rolników Indywidualnych, należał do Związku byłych żołnierzy AK w Poznaniu.
Po ciężkiej chorobie por. Jan Jankowski zmarł 6 czerwca 2010 roku, spoczywa w rodzinnym grobowcu na cmentarzu parafialnym w Pobiedziskach.
Porucznik Jan Jankowski został wyróżniony: Krzyżem Kawalerskim, Krzyżem AK, Krzyżem BCh, Krzyżem Walecznych, Brązowym i Srebrnym Krzyżem z Mieczami, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Więźnia Politycznego. W 2001 roku otrzymał tytuł i odznakę (patent nr 63351) "Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny".
opracowanie: red.
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Jan Jankowski; Mój krótki życiorys; [online:] bppob.pl
- Stanisław Krygier; "Niezłomny" por. Jan Jankowski, żołnierz AK, NSZ ps. "Orzeł"; maszynopis
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- zbiory IKP
- pl.wikipedia.org
- sztetl.org.pl
|
|
|
