Szef sanitarny Inspektoratu "Maria" i 106 DP AK
Wacław Jaros ps. Świt
(ur.: ? - zm.: ?)
biogram
 |
| (fot. zbiory IKP) |
Proszowice, 13-06-2022
Major dr med. Wacław Jaros ps. Świt. Był oficerem zawodowym jeszcze z okresu międzywojennego. Został powołany najprawdopodobniej przez inspektora Inspektoratu "Michał / Maria" Bolesława Michała Nieczuja-Ostrowskiego na stanowisko szefa sanitarnego w komendzie inspektoratu.
W okresie jego działania znacznie rozbudowano służbę zdrowia (sanitarną) na terenie miechowskiego inspektoratu. Powstawały nowe punkty sanitarne, w strukturę służby włączono sekcje sanitarne scalających się organizacji podziemia. Służba ta rozrosła się tak, że prawie nie było w inspektoracie wsi, gdzie nie istniałyby punkty lub patrol sanitarny.
Organizacja tej służby w terenie zajmowały się głównie jednostki Wojskowej Służby Kobiet (WSK), dzieliły się one na plutony, drużyny, patrole. Dowodziły nimi komendantki obwodowe, które podlegały szefowi sanitarnemu inspektoratu, a później dywizji mjorowi "Świtowi".
W jednostkach / oddziałach tych prowadzone było szkolenie sanitarne przez lekarzy i ich personel pomocniczy, prowadzono także podstawowe szkolenie wojskowe. Kupowano leki, narzędzia chirurgiczne, przygotowywano opatrunki, bandaże, nosze, apteczki i torby sanitarne.
Podczas trwania Kazimiersko - Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej (lato 1944 roku) należał do sztabu 106. Dywizji Piechoty Armii Krajowej "Dom", podobnie jak w Inspektoracie pełnił w nim funkcję szefa służby sanitarnej.
Kontynuowane było szkolenie sanitarne dla drużyn sanitarnych, odbywały się one już na poziomie kompanii i wyżej. Od batalionów wzwyż powoływano lekarzy, a przy WJ (wielkich jednostkach) szefów sanitarnych. Na terenie działania Dywizji "Dom" i Krakowskiej Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej "Bank" (która ściśle była związana ze 106 DP AK) obok istniejących szpitali powiatowych przygotowano i zaplanowano także siatkę szpitali polowych w Wolbromiu, Pieskowej Skale, Proszowicach i Kazimierzy Wielkiej.
Zastępcą Wacława Jarosa do spraw punktów sanitarnych była jedna z głównych organizatorek WSK Maria Popielowa ps. Dorota.
Zawarte poniżej dane niestety nie udało mi się jednoznacznie potwierdzić, ale najprawdopodobniej dotyczą majora "Świta":
Jak wiemy major Wacław Jaros ps. Świt był jeszcze przed wybuchem II wojny światowej oficerem służby stałej (zawodowej) i jako lekarz był związany ze służbami sanitarnymi. na podstawie "Roczników oficerskich" można prześledzić jego karierę wojskową.
W tym Roczniku wymieniony jest jako podporucznik na stanowisku podlekarz w IV baonie sanitarnym, odkomenderowany do Uniwersytetu w Krakowskiego [Rocznik oficerski 1923; Warszawa 1923].
Porucznikiem został ze starszeństwem od 1. lipca 1922 roku i służył wówczas w 10 pułku saperskim i w 10 baonie sanitarnym i miał stanowisko podlekarza, w tym roku był odkomenderowany do Uniwersytetu w Krakowskiego [Rocznik oficerski 1924; Warszawa 1924].
W Roczniku z 1928 roku należy do kadry oficerskiej służby zdrowia w stopniu porucznika, służy w 10. pułku ułanów (miejsce postoju Białystok). W korpusie oficerów służby zdrowia (sanitarnej) jako lekarz [Rocznik oficerski 1928; Warszawa 1928].
Służy w 10. pułku ułanów w stopniu kapitana, [Rocznik oficerski 1932; Warszawa 1932].
W wykazie obsady personalnej "Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych" w marcu 1939 roku jego nazwisko figuruje w Wydziale III Rezerw jako kierownik referatu 8. zdrowia i weterynarii i już wówczas posiada stopień majora.
Urodził się 26 września 1897 roku, zmarł 1 czerwca 1980, pochowany jest na cmentarzu przykościelnym w miejscowości Przemęt (powiat wolsztyński, województwo wielkopolskie). Miał żonę Józefę.
 |
| (fot. zbiory IKP) |
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Agnieszka Wątor; Służba mjr. Bolesława Michała Nieczui-Ostrowskiego w inspektoracie Armii Krajowej "Maria" w latach 1943-1945; [w:] Sowiniec. Półrocznik Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, nr 46, czerwiec 2015
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- Janusz Marszalec, Katarzyna Minczykowska; I. Kongres Historyków Konspiracji Niepodległościowej. 25 lat niezależnych badań naukowych nad konspiracją niepodległościową 1939-1945 Ludzie, instytucje, wydarzenia; Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej; Toruń 2018
- Stanisław Konopka (opr.); Rocznik lekarski Rzeczypospolitej Polskiej na 1936 rok; Warszawa 1936
- Roczniki oficerskie z lat 1932, 1928, 1924, 1923
- Informatory SŻAK w Krakowie
- zbiory IKP
- pl.wikipedia.org
- sowiniec.com.pl
- 24ikp.pl
- inwentarz.ipn.gov.pl
- billiongraves.com
- myheritage.pl
|
