Z NOW do Armii Krajowej
Jerzy Jasielski ps. Jawa
(ur.: ??? - zm.: 20.03.1994)
biogram
 |
odznaka pamiatkowa Szwadronu Pionierów wybita ok. 1931 roku
(źródło: pl.wikipedia.org) |
 |
 |
Jerzy Jasielski ps. Jawa
(źródło: Inspektorat AK...) |
Proszowice, 6-03-2019
Podpułkownik Jerzy Jasielski ps. Jawa, w czasie wojny obronnej we wrześniu 1939 roku wtedy jeszcze rotmistrz, był dowódcą Szwadronu Pionierów nr 4 Kresowej Brygady Kawalerii Wojska Polskiego, który przed wojna stacjonował we Lwowie.
W okresie walk z Niemcami Jasielski przyjął do swego oddziału jednego z wielu, uchodzących na wschód, nie zmobilizowanych młodych mężczyzn, Józefa Kmitę. Po klęsce wrześniowej, Jerzy Jasielski, aby uniknąć pójścia do niewoli, udał się wraz z Józefem Kmitą do jego krewnych Dziedzickich (Tadeusza i Jadwigi), właścicieli majątku ziemskiego Klimontowie koło Proszowic. Tadeusz pełnił funkcję kwatermistrza podobwodu Proszowice ZWZ/AK. W Klimontowie z krótkimi przerwami kwaterował do stycznia 1945 roku.
Po przybyciu na teren Ziemi Proszowskiej wstąpił do konspiracji do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) i przyjął pseudonim Jawa. Został dowódcą batalionu o kryptonimie "222", jego zastępcą był por. rez. Tadeusz Ścisłowski ps. Zefir, w skład batalionu wchodziły 2 kompanie strzeleckie oraz pluton samodzielny.
Po scaleniu z Armią Krajową (okres lipiec 1943 - styczeń 1944 roku), jego batalion w chwili scalania liczył około 300 żołnierzy. Jasielski objął funkcję komendanta Obwodu AK Miechów (Mech, Magdalena) w Inspektoracie AK "Maria", jego zastępcą był Stanisław Szymacha ps. Jaskółka z BCh. Gdy w lipcu 1944 roku na terenie Inspektoratu AK "Maria" zostały zorganizowane dwie duże jednostki bojowe: 106 Dywizja Piechoty AK i Krakowska Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej AK (chwilowo spieszona). Jawa otrzymał funkcję dowódcy 5 Pułku Strzelców Konnych (kryptonim "Pszczoła") w tej Brygadzie. Jego adiutantem został Stanisław Jan Gutkowski ps. Sam, Janusz. Rejonem działania 5. psk był obszar Proszowice - Skała.
W okresie 24 lipca - 10 sierpnia 1944 roku trwania Kazimiersko-Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej oraz po jej upadku, na skutek zatrzymania się frontu sowieckiego, poszczególne oddziały, dowodzone przez rtm./mjr Jerzego Jasielskiego (5. psk) wykazywały znaczną operatywność i przeprowadziły szereg akcji bojowych przeciwko Niemcom.
Do 19 września 1944 roku Jawa został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, a 11 listopada 1944 roku otrzymał awans na majora służby stałej.
W marcu 1946 roku, gdy nasiliło się prześladowanie byłych Akowców przez sowieckie NKWD i rodzime UB Jerzy został w Krakowie zatrzymany przez funkcjonariuszy UB. Podczas aresztowania stawił opór i został postrzelony, został więc przewieziony do szpitala przy ul. Kopernika, gdzie był pilnowany przez UB. Uciekł dzięki pomocy czterech byłych Akowców w mundurach milicyjnych: Mariana Madeja ps. Klin, Józefa Guta ps. Granit, Bolesława Łęczyńskiego ps. Kieszkowski, nazwisko czwartego partyzanta nie jest znane.
Jerzy Jasielski opuścił Polskę i po wielu perturbacjach dotarł do Stanów Zjednoczonych gdzie się osiedlił i podjął pracę fizyczną. Tam też ożenił się z Polką i uzyskał emeryturę.
Po wojnie zweryfikowany został do stopnia podpułkownika służby stałej.
Jerzy Jasielski pamiętał o swoich dawnych kolegach z AK. Wraz ze swoją małżonką, Matyldą utrzymywali kontakt listowy z krajem oraz w ciężkich latach PRL-u ze swych skromnych dochodów przesyłali świąteczne paczki żywnościowe.
Podpułkownik Jerzy Jasielski zmarł "za Oceanem" 20 marca 1994 roku. Nabożeństwo żałobne zostało odprawione 27 maja 1994 roku o godzinie 18.00 w Kościele św. Idziego w Krakowie. Uczestniczyli w nim przyjaciele i byli podwładni z Armii Krajowej.
opracowanie: Andrzej Solarz
 |
odprawa Komendy Powiatu Miechów NOW, od lewej: "Wigura", "Jawa", Ryszard Niwiński, "Żwirko"; stoją: "Rejtan", "Grotek", "Wuj", "Sitwa", "Rafał", "Wolt"
(źródło: Inspektorat AK...) |
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Informator SŻAK w Krakowie, nr 22
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t.II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t.II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- Jan Guzik; W obronie miechowskiej wsi 1939-1945; Książka i Wiedza; Warszawa 1981
- Władysław Ważniewski; Walki partyzanckie nad Nidą 1939-1945; Wydawnictwo MON; Warszawa 1975
- Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny część 4; Wydawnictwo DiG; Warszawa 1998
- zbiory IKP
- pl.wikipedia.org
- pauart.pl
- dobroni.pl
|
