facebook
Działacz oświatowy i 2-krotny poseł
    Dzisiaj jest sobota, 23 listopada 2024 r.   (328 dzień roku) ; imieniny: Adeli, Felicyty, Klemensa    
 |   serwis   |   wydarzenia   |   informacje   |   skarby Ziemi Proszowskiej   |   Redakcja   |   tv.24ikp.pl   |   działy autorskie   | 
 |   ludzie ZP   |   miejsca, obiekty itp.   |   felietony, opracowania   |   kącik twórców   |   miejscowości ZP   |   ulice Proszowic   |   pożółkłe łamy...   |   RP 1944   | 
 |   lista postaci   |   przyjaciele regionu   |   stąd pochodzili   |   "zwykli - niezwykli"   | 
 ludzie Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 		  |   "katyńczycy"   | 

serwis IKP / Skarby Ziemi Proszowskiej / ludzie ZP / rp1944 / Działacz oświatowy i 2-krotny poseł
 pomóżcie!!! ;)  
Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie postaci,
macie propozycję innych osób związanych z Ziemią Proszowską,
albo zauważyliście błędy w naszym artykule;
prosimy o kontakt!

skarby@24ikp.pl.

Inne kontakty z nami: TUTAJ!
Redakcja IKP
O G Ł O S Z E N I A

Działacz oświatowy i 2-krotny poseł
Tomasz Karkowski ps. Mściwój
(ur.: 17.12.1888 - zm.: 29-01-1967)

biogram

Tomasz Karkowski ps. Mściwój
(fot. W obronie miechowskiej...)

Proszowice, 18-02-2021

Tomasz Karkowski ps. Mściwój, urodził się 17 grudnia 1888 roku w Muniakowicach. Syn Wojciecha i Marianny (Marii [?]). Nauki początkowe pobierał w rodzinnej miejscowości. Dalszą edukację kontynuował w Seminarium Nauczycielskim w Jędrzejowie, które ukończył w 1908 roku, pracując równocześnie w szkole podstawowej w Radkowicach pod Kielcami.

     Podczas nauki brał udział w strajku szkolnym w 1905. Od 1908 roku brał udział w ruchu zaraniarskim, a od 1911 był członkiem tajnej organizacji nauczycielskiej. Od 1918 roku będąc kierownikiem szkoły w Czaplach Małych koło Gołczy, jest delegatem powiatowym ruchu niepodległościowego w Towarzystwie Nauczycielskim Kongresówki.

     W 1917 roku należał do zespołu redakcyjnego pisma "Lud Miechowski" i prezesem powiatowym Związku Nauczycielstwa Polskiego. Był członkiem Wydziału i Sejmiku Powiatowego w Miechowie i prezesem Związku Nauczycielstwa Polskiego (1921-1925) i członkiem Naczelnej Rady Spółdzielczej "Społem". W latach 1925-28 pełnił funkcję prezesa oddziału Związku Nauczycielstwa Szkół Powszechnych w Miechowie. Dzięki jego staraniom wybudowano kilka szkół w powiecie miechowskim (m.in. w Rzeżuśni, Wysocinach, Smrokowie, Ulinie Wielkiej czy Chodowie). W latach 1916-1928 był organizatorem siedmio-klasowych szkół wiejskich w Kozłowie, Iwanowicach, Łętkowicach i Prandocinie.

     Był współzałożycielem i członkiem Polskiego Stronnictwa Lodowego "Wyzwolenie" w Miechowie, w latach 1917-31 był członkiem Zarządu Powiatowego tej partii. Następnie w Stronnictwie Ludowym w Miechowie pełnił funkcje prezesa/sekretarza.

     W 1919 roku wybrano go posłem na Sejm Ustawodawczy II RP - 7 października 1919 zrzekł się mandatu. Na miechowskich terenach tworzył: Kółko Rolnicze, Kasę Stefczyka, Spółdzielnię Mleczarską. Należał do Koła Związku Młodzieży Wiejskiej RP w Czaplach Wielkich, Ochotniczej Straży Pożarnej. Przyczynił się do budowy drogi Charsznica-Gołcza-Michałowice.

     Brał czynny udział w organizowaniu manifestacji na zjeździe Centrolewu w Krakowie. W 1932 za organizowanie strajku szkolnego pozbawiony prawa nauczania. Przez 5 lat procesował się Ministerstwem Oświaty, cierpiąc na zdrowiu i żył w złych warunkach materialnych. Wygrał, i wyrokiem Najwyższego Trybunału Administracyjnego otrzymał odszkodowanie i został przywrócony do pracy w szkolnictwie. Skierowano go do pracy nauczycielskiej w Częstochowie, a następnie do Zagórza k. Dąbrowy Górniczej. Za swoją przynależność polityczną, szykowano na niego zamach.

W rodzinne strony miechowskie powraca przed wybuchem drugiej wojny światowej (lipcu 1939).

     W latach 1940-1945 organizował tajne nauczanie, lokalną grupę ruchu oporu Służby Ludowej, zabezpieczając akta powiatowych zarządów Stronnictwa i ZMW RP "Wici" i w ROCH-u w Miechowie. Od 1941 roku był przewodniczącym Powiatowej Trójki SL "Roch" należąca do OKRL w Kielcach - współdziałającej z Batalionami Chłopskimi, do których należeli jego synowie Lucjan i Zdzisław. Organizował opiekę nad rodzinami wysiedlonymi z poznańskiego, a po upadku powstania warszawskiego, z Warszawy. Był dwukrotnie aresztowany i trzymany w areszcie, miechowskiego Kripo przy ulicy Łukasińskiego.

     Po zakończeniu wojny był pierwszym burmistrzem Miechowa (luty - maj 1945). Organizował zespoły teatru amatorskiego, należał do Towarzystwa Krajoznawczego w tymże mieście założonego przez Czarnowskiego. Udzielał się na szczeblu oświatowym, samorządowym i spółdzielczym. W 1945 został wiceprezes ZP SL, a następnie Polskiego Stronnictwa Ludowego w Miechowie. W maju 1946 Tomasza Karkowskiegi i jego żonę usiłowano zabić (oczywiście sprawców nie ustalono). W 1947 wycofał się z pracy społ.- polit. Od 1956 wrócił do niego i został prezesem Powiatowego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Lodowego w Miechowie. Był autorem wielu artykułów w prasie ludowej.

     Drugą kadencję posła sejmu w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej pełni od 1957 do 1961 r. z ramienia ZSL. Do końca życia był rzecznikiem i obrońcą interesów chłopskich. Mieszkał w Miechowie, w nowo wybudowanym domu na ulicy Traugutta 2.

     Ożenił się 1 maja 1917 roku z Feliksą, Heleną z domu Kucharska (1897-1986). Mieli sześcioro dzieci, miedzy innymi: Zofia Karkowska (1922-2008), Zdzisław (1925-2008).

Zmarł 29 stycznia 1967 roku i jest pochowany na cmentarzu parafialnym w Miechowie.

Został odznaczony: Medalem Niepodległości (1933), Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski (1961), Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Zasługi 20-lecia pracy Nauczycielskiej, Medalem za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (1966).

opracowanie: Marcin Szwaja, IKP   

grób rodzinny Tomasza Karkowskiego z Muniakowic, cm. w Miechowie
(fot. Marcin Szwaja)

ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
  1. Józef Guzik; Działacze i partyzanci ziemi miechowskiej 1939-1945; ZBoWiD Koło Gminne Wawrzeńczyce; Wawrzeńczyce 1983
  2. Tadeusz Zaich; Miechowianie; Miechów 2006
  3. Józef Guzik; W obronie miechowskiej wsi 1939-1945; Książka i Wiedza; Warszawa 1981
  4. Słownik biograficzny działaczy Ruchu Ludowego; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza; Warszawa 1989
  5. Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944). Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
  6. Przemysław Szlosek; Miechów, stosunki społeczne, gospodarcze i polityczne w pierwszych latach po II wojnie światowej (1945 - 1950). Kompilacja pracy licencjackiej i magisterskiej; Kraków 2012

  7. pl.wikipedia.or
  8. bs.sejm.gov.pl
  9. blog.autodziadek.pl
  10. dziennikpolski24.pl
  11. archiwum.allegro.pl



idź do góry powrót


23  listopada  sobota
24  listopada  niedziela
25  listopada  poniedziałek
26  listopada  wtorek
DŁUGOTERMINOWE:


PRZYJACIELE  Internetowego Kuriera Proszowskiego
strona redakcyjna
regulamin serwisu
zespół IKP
dziennikarstwo obywatelskie
legitymacje prasowe
 wiadomości redakcyjne
logotypy
patronat medialny
archiwum 		reklama w IKP
szczegóły
ceny
 przyjaciele
 copyright © 2016-... Internetowy Kurier Proszowski; 2001-2016 Internetowy Kurier Proszowicki
Nr rejestru prasowego 47/01; Sąd Okręgowy w Krakowie 28 maja 2001
Nr rejestru prasowego 253/16; Sąd Okręgowy w Krakowie 22 listopada 2016

KONTAKT Z REDAKCJĄ
KONTAKT Z REDAKCJĄ         KONTAKT Z REDAKCJĄ         KONTAKT Z REDAKCJĄ         KONTAKT Z REDAKCJĄ         KONTAKT Z REDAKCJĄ