Partyzant z Kielc, oficer dywersji Placówki Pińczów
Tadeusz Koźmin ps. Kraska
(ur.: 8.11.1917 - zm.: 6.10.2003)
biogram
 |
Stanisław Tadeusz Koźmin ps. Kraska
(fot. Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita...) |
Proszowice, 15-11-2019
Porucznik Stanisław Tadeusz Koźmin ps. Kraska; urodził się 8 listopada 1917 roku w Kielcach. Tam ukończył Gimnazjum im. Św. Stanisława Kostki, później studiował na kierunkach prawniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i Uniwersytecie Warszawskim. Służbę wojskową odbył w latach 1937-38 w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu.
W 1939 roku został zmobilizowany w stopniu plutonowego podchorążego i bierze udział w wrześniowej wojnie obronnej. Służył w 20. Pułku Ułanów, początkowo jako szef szwadronu, a następnie dowódca plutonu. Internowany przez wojska sowieckie, w ramach wymiany jeńców dostaje się do niewoli niemieckiej, skąd ucieka z początkiem listopada 1939 r.
W latach 1939-45 mieszkał i pracował w majątku Włochy pod Pińczowem w majątku po Żurakowskich. W okresie tym był żołnierzem Inspektoratu Rejonowego ZWZ / AK Miechów - "Maria", należał do Placówki Pińczów (krypt. "Pies"). Był oficerem dywersji i dowodził 1 plutonem dyspozycyjnym Pińczów "Pies", jego zastępcą był sierżant Roman Nowak ps. Nida. Dowódcą został 1 lipca 1943 roku po śmierci z rąk Niemców ppor. Antoniego Piaseckiego ps. Kułak. W miejscu zamieszkania prowadził także nasłuch radiowy, oraz był instruktorem wyszkolenia obywatelskiego na kursach podoficerskich i podchorążych w Placówkach Pińczów i Kije.
W latach 1943-44 organizuje i bierze udział w szeregu akcjach sabotażowo-dywersyjnych, jak również w transportowaniu broni ze zrzutów lotniczych przeznaczonych na uzbrojenie oddziałów partyzanckich.
W czasie trwania Kazimiersko-Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej (lipiec-sierpień 1944) jego odział dyspozycyjny został przemianowany na I kompanię i wcielony do III batalionu 120 Pułku Pińczów wchodzący w skład 106. Dywizji Piechoty Armii Krajowej o kryptonimie "Dom" dowodzonej przez majora Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego ps. Tysiąc. Brał udział w wielu walkach tego batalionu i pułku wyróżniając się dużą dyscypliną, męstwem i ofiarnością. Uchodził za wzorowego dowódcę kompanii w warunkach bojowych.
Po zakończeniu wojny pracował w Państwowych Nieruchomościach Ziemskich w Krakowie, później był kierownikiem Biura Rachunkowości Rolnej Zjednoczenia PGR w Szczecinie. Od 1950 r. w Zjednoczeniu PGR w Kielcach zajmował stanowisko st. inspektora finansów, a od 1959 r. głównego księgowego. W Zjednoczeniu pracował aż do przejścia na emeryturę.
Por. Stanisław T. Koźmin był odznaczony: Krzyż Walecznych (dwukrotnie) - za udział w wojnie obronnej (polsko-niemieckiej) 1939 roku oraz za udział w walkach Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944, Brązowy Krzyż Zasługi z Mieczami - za działalność w konspiracji, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami - za udział w akcjach dywersyjnych, Krzyż Armii Krajowej - za przynależność do formacji, Medal Wojska Polskiego - za przynależność do Wojska Polskiego i udział zbrojny w II wojnie światowej.
Był żonaty z Krystyną, mieli dwóch synów Stefana i Tomasza.
Zmarł 6 października 2003 r. w Kielcach, spoczywa na Cmentarzu Starym.
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Lipski Tadeusz ps. Grabie, Robot; Zasłużył się Ojczyźnie (Sylwetka por. Stanisława Tadeusza Koźmina, ps. "Kraska"); [w:] Biuletyn Informacyjno - Historyczny, numer jubileuszowy 1989-2004
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego
- Józef Belski; Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka 22 lipca - 12 sierpnia 1944; Kazimierza Wielka 2014
- Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- zbiory IKP
|
