Szef sztabu "Chaty", kwatermistrz "Ubezpieczalni", "Marii" i 106. DP AK
Zbigniew Nieczuja-Ostrowski ps. Zabój
(ur.: 30.01.1909 - zm.: 23.06.1967)
biogram
 |
Zbigniew Nieczuja-Ostrowski ps. Zabój
(fot. zbiory Tomasza Stężały) |
Proszowice, 16-05-2022
Kapitan Zbigniew Mieczysław Nieczuja-Ostrowski ps. Zabój, urodził się 30 stycznia 1909 roku w Łańcucie. Rodzicami byli: Michał Nieczuja-Ostrowski (1981-1961) i Aniela Nieczuja-Ostrowska z domu Frank (?-1976). Miał czwórkę rodzeństwa; Bolesława Michała (1907-2008), Marię Bronisławę (1912-1982), Czesławę Jadwigę (1915-2003) i Stanisławę Zofię (?-2008).
W 1936 roku zdobył stopień naukowy magistra praw na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Należał do Batalionów Chłopskich i pełnił funkcję szefa sztabu Inspektoratu BCh "Chata" (powiat miechowski, olkuski i pińczowski). W tym czasie oficjalnie pracował jako kierownik Wód Gazowanych w Krakowie. Zbigniew należał do zespołu redakcyjnego ukazującego się w okresie lipiec 1943 - styczeń 1945 na terenie objętym przez "Chatę" konspiracyjnego pisma "Chłopi walczą. Tygodnik BCh i LSB". Pismo redagowane było we wsi Marszowice (w batalionie sztabowym BCh "Karpa"), współpracującym z miechowskim Inspektoratem AK "Maria". Wcześnie należał do Redakcji "Powstańca" także bechowskiego periodyku.
Jesienią 1942 roku jego brat Bolesław ps. Grzmot zaczął organizować "Ubezpieczalnię" czyli konspiracyjną produkcję broni Okręgu Krakowskiego AK i został jej pierwszym szefem. Zabój w tych pracach wydatnie pomagał bratu, został nawet komendantem jednego z działów produkcyjnych "Ubezpieczalni" - kwatermistrzowskim. Pierwsze kilogramy materiału wybuchowego "szedyt" zostały wyprodukowane 1 grudnia 1942 r. pod okiem instruktora z KG ps. "Jerzy" w sklepie przy ul. Długiej 66 w Krakowie przez zespół: "Grzmot", "Wir", "Zabój", "Czwałg" (główne postacie sztabu Ubezpieczalni).
 |
 |
| schematy organizacyjne Ubezpieczalni (fot. zbiory Tomasza Stężały) |
W mieszkaniu Ostrowskich mieściła się jedna z wytwórni (nr 6) Ubezpieczalni, do zespołu produkującego należeli: "Bronisława" żona "Grzmota", "Zocha" żona "Zaboja" oraz 16-letni kuzyn "Mazur" (Bolesław Sowa), który był równocześnie komendantem głównej skrzynki pocztowej Szefostwa Produkcji, znajdującej się w tym mieszkaniu.
Gdy Bolesław został mianowany inspektorem miechowskiego Inspektoratu Armii Krajowej i przeprowadzeniu przez niego akcji scaleniowej organizacji podziemnych z tego terenu, po 1942 roku Zbigniew Ostrowski wstąpił do AK i został kwatermistrzem Inspektoratu.
 |
Zbigniew Nieczuja-Ostrowski
(fot. Rzeczpospolita Partyzancka) |
Latem 1944 roku powstała kazimiersko Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka i struktury Inspektoratu "Maria" zostały przeorganizowane w 106. Dywizję Piechoty AK, "Zabój" objął w sztabie dywizji funkcję kwatermistrza.
Tak zadania kwatermistrzowskie podczas trwania Akcji Burza (na naszym terenie określana Rzeczpospolita Partyzancka 1944) w swoim opracowaniu zamieszczonym w Informatorze SŻAK (nr 86) opisał Stanisław Piwowarski: [...] W strukturze terytorialnej w dalszym ciągu miało działać kwatermistrzostwo, kierowane przez kwatermistrza Inspektoratu "Maria", podporucznika czasu wojny "Zabója" i jego zastępcę, inspektora WSOP, porucznika rezerwy "Tarnawę". Służby kwatermistrzowskie (intendencką, materiałową, sanitarną i duszpasterską) zorganizowano przy sztabach Wielkich Jednostek, pułków i batalionów, natomiast cały teren Inspektoratu "Maria" podzielono na podkwatermistrzostwa terytorialne, których zadaniem było zaopatrywać oddziały partyzanckie i dyspozycyjne oraz postawione w stan gotowości sztaby i dowództwa w żywność i inne środku materiałowe. W czasie "Powstania" lub "Burzy" zadania obejmowały także zaopatrzenie innych jednostek oraz organizację ewakuacji rannych, sądów wojskowych i grzebania zabitych. Dla przeciwdziałania nadużyciom wprowadzono specjalne kwity rekwizycyjne i wydano odpowiednie instrukcje. Wszystkie wykroczenia w tym zakresie zostały zagrożone karą, do likwidacji włącznie [...].
 |
Edyta i Zbigniew Ostrowscy, Kraków
(fot. zbiory Tomasza Stężały) |
Ponieważ trakcie trwania RP 1944 ilość zadań służb kwatermistrzowskich znacznie wzrosła, rozkazem dziennym "Domu" [kryptonim sztabu 106 DP] nr 45 z dn. 30 października 1944 r. funkcję kwatermistrza dywizji przejął ppor. "Imielski", a ppor. "Zabój" kwatermistrza Inspektoratu.
Po rozwiązaniu w styczniu 1945 roku Armii Krajowej został członkiem Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (WiN) oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL, zwane też PSL mikołajczykowskim, przekształconego z działającego w podziemiu podczas II wojny światowej Stronnictwa Ludowego "Roch").
Od 1944 r. przebywał na terenie Bytomia, gdzie pracował w różnych instytucjach. W 1948 r. został przeniesiony do Koszalina na stanowisko kierownika Funduszu Wczasów Pracowniczych (FWP) w Mielnie. Od 1949 r. w Międzyzdrojach był kierownikiem Ośrodka FWP, funkcję tę pełnił do końca 1950 r., później mieszkał w Szklarskiej Porębie.
Zmarł w 23 czerwca 1967 roku w Krakowie i pochowany jest na cmentarzu Rakowickim (kwatera: FD, rząd: 4, miejsce: 4).
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- Józef Guzik; W obronie miechowskiej wsi 1939-1945; Książka i Wiedza; Warszawa 1981
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 199
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- Alina Fitowa; Bataliony Chłopskie w Małopolsce 1939-1945. Działalność organizacyjna, polityczna i zbrojna; PWN; Kraków 1984
- Agnieszka Wątor; Działalność konspiracyjna kpt. Bolesława Michała Nieczui-Ostrowskiego w latach 1939-1943; [w:] Sowiniec. Półrocznik Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, nr 44, czerwiec 2014
- Stanisław Piwowarski (red.); Ziemia Miechowska w walce o wolność. Podręcznik dydaktyczny Tom II; Kraków, Miechów 2012
- Tomasz Stężała; Pułkownicy 1944. Rzeczpospolita Partyzancka Tom 1; Instytut Wydawniczy ERICA; Warszawa 2015
- StaniJanusz Marszalec, Katarzyna Minczykowska; I. Kongres Historyków Konspiracji Niepodległościowej. 25 lat niezależnych badań naukowych nad konspiracją niepodległościową 1939-1945 Ludzie, instytucje, wydarzenia; Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej; Toruń 2018
- Jarowiecki, Jerzy; Podziemna prasa ludowa VI Okręgu Rocha (krakowskiego) w latach 1939-1945; [w:] Kwartalnik Historii Prasy Polskiej 16/2
- Mieczysław Adamczyk; Konspiracyjna prasa ludowa na Kielecczyźnie (1939-1945) [w:] Kwartalnik Historii Prasy Polskiej 17/3
- zbiory Tomasza Stężały
- Informatory SŻAK w Krakowie
- zbiory IKP
- tomaszstezala.pl
- myheritage.pl
- dziennikpolski24.pl
- pl.wikipedia.org
- zck-krakow.pl
- bazhum.muzhp.pl
- dws-xip.com
|
