Dowódca oddziału partyzanckiego "Babinicz"
Juliusz Nowak ps. Babinicz
(ur.: 10.04.1920 - zm.: 1986)

biogram

Juliusz Nowak ps. Babinicz
(fot. album "Suszarni")


Proszowice, 9-09-2020

Podporucznik Juliusz Nowak ps. Babinicz; urodził się 10 kwietnia 1920 roku (spotyka się tez datę urodzenia 10 listopada 1920) w Witowicach, syn Jana. Witowicach. Ukończył szkołę podoficerską dla małoletnich. Brał udział w wojnie obronnej 1939 roku. Następnie wrócił do rodzinnego domu, gdzie rozpoczął konspirację w ramach POZ (Polska Organizacja Zbrojna) "Racławice" został komendantem na powiat miechowski.

     W latach 1940-1943 Juliusz wraz ze swoim bratem Henrykiem Nowakiem ps. Czcionka, w wybudowanym bunkrze/ziemiance w gospodarstwie rodziców prowadził nasłuch radiowy oraz prowadził drukarnię.

     W 1942 POZ wszedł w skład ZWZ-AK, wówczas "Babinicz" przydzielony został do placówki Charsznica (kryptonim "Czajka") gdzie objął stanowisko oficera dywersji. Był także dowódcą oddziału dyspozycyjnego w podobwodzie Miechów ("Magda") Inspektoratu Rejonowego Armii Krajowej "Maria". Podczas trwania Rzeczpospolitej Partyzanckiej oddział dyspozycyjny Nowaka został przekształcony w oddział partyzancki jego stan osobowy urósł wtedy z 30 osób, aż do 80, często oprócz akcji dywersyjnych zajmował się obrona sztabu 106. DP "Dom". Oddział był przydzielony do 112, pułku piechoty w 106. DP AK (plut. III "Dominiki-Magdy").

     "Babinicz" należał do grupy dowódców, którzy byli oceniani przez swoich zwierników bardzo wysoko, a oddziały przez nich dowodzone uznawano za najbardziej bitne. Po powstaniu Samodzielnego Batalionu Szturmowego "Suszarnia" 106 Dywizji Piechoty AK oddział Nowaka został wcielony do 1. kompanii "Warszawa" Józefa Gargasza ps. Grot jako III pluton "Kmicic".

Niektóre akcje w których uczestniczył "Babinicz" i jego żołnierze:

  • marzec 1944, patrol Dominiki-Magdy w sile 1 + 6 d-ca kpr. pchr. "Babinicz" zlikwidował w Tunelu konfidenta Gestapo - VD Willmana.
  • kwiecień 1944, Juliusz Nowak zarekwirował z kasy banku w Charsznicy 45 tys. zł, - represji nie było.
  • maj 1944, oddział Dominiki-Magdy w sile 1+50, d-ca Juliusz Nowak, zaatakował posterunek policji w m. Wielkanoc - posterunku nie zdobyto, raniono 2 osoby w tym kmdta posterunku. Równolegle pododdział d-ca "Czarny" Władysław Stoksik, zniszczył urządzenia na poczcie, oraz zabrał z mleczarni 4 t. żywności.
  • czerwiec 1944, oddział Dominiki-Magdy w sile 1+20, d-ca Juliusz Nowak, rozbroił Niemców w Grzegorzowicach - zdobyto 11 KB i amunicję.
  • 20 lipca 1944, część OP "Babinicz" pod dowództwem Juliusza Nowaka przepędziła ze wsi patrol niemiecki przybyły po kontyngenty. Rozbrojono przy tym dwóch dezerterów niemieckich.
  • 26 lipca 1944, Charsznica - "skok" oddziału "Babinicza" na Bauzug. Zdobycie dużej ilości sprzętu i broni będących na wyposażeniu rozbrajanych żołnierzy niemieckich (2 lkm typu MG, 2 pm, 15 kb, 2000 sztuk amunicji, 40 granatów, koce, mundury, buty i inne rzeczy z oporządzenia polowego).
  • 1 sierpnia 1944, Charsznica - oddział (25 osób) (z plutonu "Babinicza") dowodzony przez kpr. Piotra Sieradzkiego ps. Błyskawica dokonał napadu na odlewnię likwidując 2-osobową niemiecką ochronę. Zdobyli 4 jednostki broni, amunicję, koce i mundury.
  • 9 sierpnia 1944, Czaple Wielkie - niemiecka karna ekspedycja kontyngentowa przeprowadzona metodami gwałtu na mieszkańcach. Stacjonujący niedaleko oddział "Babinicza" (gajówka w pobliżu wsi Wiktorówka), po skorzystaniu z wozów konnych zaatakował Niemców, którzy w panice uciekli w stronę szosy Kraków-Miechów.
  • 10 sierpnia 1944, Marchocice (rejon) - oddział zwiadowców konnych Wehrmachtu natknął się na ubezpieczenia plutonu "Babinicza". Zrobiona przez oddział zasadzka ostrzelała Niemców. Część z nich poddała się, a części udało się uciec boczną drogą. Zatrzymani Niemcy zostali rozbrojeni, oficera przekazano do sztabu, zaś podoficerów i żołnierzy po pewnym czasie puszczono.
  • 11 sierpnia 1944, Lasy Sancygniowskie - oddział partyzancki "Mohorta" wspólnie z drużyną z OP "Babinicza" stoczył ponad trzygodzinną, zaciętą walkę z żandarmerią niemiecką z Pińczowa. Niemcy wycofali się tracąc kilku zabitych i mając rannych.
  • 13 sierpnia 1944, tuż przed wymarszem na koncentrację batalionu "Suszarnia" do lasu Sancygniów oddział "Babinicza" miał potyczkę z patrolem konnym nieprzyjaciela.
  • 15 sierpnia 1944, oddział miał potyczkę z patrolem konnym nieprzyjaciela.
  • 23 sierpnia 1944, pluton "Babinicz" d-ca kpr.pchr. Juliusz Nowak, dokonał akcji na stacji w Kalinie Wielkiej - zdobyto 1 KM, 2 PM, 10 KB, 4 pistolety, amunicję i granaty. Pięciu Niemców zabitych i pięciu ranionych. Strat własnych nie było.
  • wrzesień 1944, oddział w sile 1+18, d-ca Juliusz Nowak, rozbroił załogę ochrony kolei - Bahnschutz - na stacji w Miechowie, dwóch Bahnschutzów zginęło, pozostałych wychłostano, zdobyto 2 PM, 5 KB, 2 pistolety, amunicję i granaty.
  • 1 listopada 1944, tzw. bitwa sancygniowska, oddział duży oddział Niemców zaatakował stanowiska obronne "Suszami" od strony Sancygniowa.
  • 1 stycznia 1945, 30-osobowy oddział AK "Babinicza", pod dowództwem Juliusza Nowaka natknął się wieczorem pod Swojczanami na oddział Wehrmachtu, w potyczce strat nie poniesiono.
  • 24/25 kwietnia 1945, Miechów - poakowski oddział partyzancki dowodzony przez por. Juliana Sochę "Dźwiga" i ppor. Juliana Nowaka "Babinicza" (w sile 60 żołnierzy), zaatakował siedzibę PUBP i uwolnił wszystkich więźniów
  • ...
pluton "Babinicz" - odpoczynek podczas przemarszu
(fot. album "Suszarni")

     Po kapitulacji Niemiec prześladowany i torturowany przez komunistyczną bezpiekę. Po aresztowaniu latem 1949 roku był poddany haniebnym torturom, o których tak zeznawał w procesie oficerów 106 DP AK i Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego, którym zarzucano miedzy innymi współpracę z Niemcami w czasie okupacji: [...] Przesłuchiwany w śledztwie byłem przez 2 lata w następujących okolicznościach: trzymano mnie w wodzie, bito mnie do utraty przytomności, siedziałem w pojedynce, stałem na lodzie z własnego moczu - tak było zimno, dwa dni siedziałem nago w łazience, kazano mi chodzić w ciągu godziny na łokciach i kolanach - broniąc się przed śmiercią przyznawałem się do wszystkiego, do czego przyznać się kazano mi w śledztwie. W okolicznościach, w jakich byłem przesłuchiwany, powiedziałbym wszystko nawet na rodzonego ojca [...]. 11 grudnia 1951 r. zapadł wyrok w sprawie przeciwko Juliuszowi Nowakowi ps. "Babinicz". Sąd uniewinnił go od zarzutów współpracy z Niemcami w czasie okupacji, natomiast w sprawie dokonanych morderstw na osobach pochodzenia żydowskiego sąd uznał oskarżonego winnym i wymierzył karę sześciu lat więzienia. Jednakże na mocy ustawy o amnestii wyrok został zmniejszony do trzech lat, a z racji, iż Nowak przebywał przez trzy lata w więzieniu w trakcie prowadzonego śledztwa, sąd zwolnił go w 1952 r.

Ukończył studia na Wydziale Leśnym UJ, podjął pracę w Instytucie Badawczym Leśnictwa w Krakowie.

     Po wojnie ożenił się z Danutą Nowak ps. Felek (zmarła w 2001 roku), żołnierzem swojego oddziału.

Zmarł w styczniu 1986 roku.

opracowanie: Andrzej Solarz   

ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
  1. Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 199
  2. Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część I; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2001
  3. Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
  4. Album "Dominika" 1943-1945 "Suszarnia"
  5. Tomasz Stężała; Pułkownicy 1944. Rzeczpospolita Partyzancka Tom 1; Instytut Wydawniczy ERICA; Warszawa 2015
  6. Informatory SŻAK w Krakowie
  7. Antoni Iglewski; "PONAR" Wspomnienia z lat 1939-1945; Brześć Kujawski 2012
  8. Rudolf Zbysław Pasek ps. "Sprzączka"; Ziemi Miechowskiej w pokłonie. Wspomnienia wojenne; Warszawa 2010
  9. Agnieszka Wątor; Śledztwo i proces ppłk. Bolesława Michała Nieczui-Ostrowskiego; [w:] Sowiniec. Półrocznik Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, nr 47 grudzień 2015
  10. Agnieszka Wątor; Służba mjr. Bolesława Michała Nieczui-Ostrowskiego w Inspektoracie Armii Krajowej "Maria" w latach 1943-1945; [w:] Sowiniec. Półrocznik Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, nr 46 czerwiec 2015
  11. Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
  12. Józef Belski; Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka 22 lipca - 12 sierpnia 1944; Kazimierza Wielka 2014
  13. Józef Belski; Ostatnie dni; Kraków 2018
  14. Jerzy Nagawiecki (red.); Ludzie Ziemi Olkuskiej; Olkusz 2009
  15. Ilcusiana nr 18; Olkusz maj 2018
  16. Kombatant nr 2; Warszawa 2010

  17. zbiory IKP

  18. omp.org.pl
  19. zrzutka.pl
  20. dziennikpolski24.pl
  21. akolkusz.blogspot.com
  22. umradziejow.pl
  23. inwentarz.ipn.gov.pl
  24. biblioteka.olkusz.pl
  25. miechow.info
  26. pl.wikipedia.org
  27. kombatanci.gov.pl
  28. 24ikp.pl

Artykuł pochodzi ze strony: Internetowego Kuriera Proszowskiego
Zapraszamy: https://www.24ikp.pl/skarby/ludzie/rp1944/n/nowak_juliusz/art.php