Z Łubowic do Kazimierzy Wielkiej, i znowu do Wielkopolski
Maria Pągowska ps. Dębiec
(ur.: 2.07.1918 - zm.: 1.02.2020)

biogram

Maria Joanna Franciszka Pągowska
(fot. Rokickie Wiadomości)

Proszowice, 6-12-2020

Kapitan Maria Joanna Franciszka Pągowska, herbu Pobóg, pseudonim konspiracyjny Dębiec. Przyszła na świat 2 lipca 1918 roku w Łubowicach k. Kiszkowa (powiat gnieźnieński). Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, z Łukowic i Działynia pod Gnieznem, rodzicami jej byli Stanisław Pągowski (w 1918 roku delegat powiatu gnieźnieńskiego na Polski Sejm Dzielnicowy) i Józefa z domu Brzeska. Miała ośmiu braci, miedzy innymi: Karola (1907-1966), Lecha (1913-2001) i Zygmunta (1916-1939). Jej przodkiem był marszałek Senatu Wojciech Trąmpczyński, była też prawnuczką Albina hrabiego Węsierskiego herbu Belina (1812-1875) - pierwszego opiekuna Ostrowa Lednickiego i pioniera badań archeologicznych w Polsce.

     Świadectwo dojrzałości (1936 rok) i staranne klasyczne wykształcenie odebrała w Gimnazjum Żeńskim (Sacre Coeur) w Polskiej Wsi koło Pobiedzisk. Studia rozpoczęła w 1936 roku, jednak wybuch II wojny światowej przeszkodził jej w ich kontynuowaniu. Tytuł magistra nauk ekonomiczno-handlowych uzyskała w 1951 roku, kończąc przerwane wojną studia.

     W 1940 roku z rodzicami i bratem, została wysiedlona z domu rodzinnego w Łubowicach do Kazimierzy Wielkiej (Małopolska), gdzie jej ojciec został administratorem dóbr Kazimierza Wielka należących do hr. Leona Łubieńskiego. Pracował w nich od 1 października 1941 do 15 marca 1945 roku. Przez cały okres okupacji ojciec Marii udzielał pomocy Armii Krajowej, opiekował się wysiedloną ludnością polską i Żydami oraz wysłał paczki do obozu w Woldenbergu i do Oświęcimia.

     W listopadzie 1943 została zaprzysiężona do Armii Krajowej, przyjęła pseudonim "Dębiec". Została przeszkolona na sanitariuszkę. W czasie trwania Kazimiersko-Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej (lipiec/sierpień 1944 rok) należała do sekcji sanitariuszek w 120 Pułku Piechoty 106 Dywizji Piechoty AK w Inspektoracie AK "Maria" (obejmujący Miechów, Pinczów i Olkusz). Brała udział w organizowaniu szpitala polowego w majątku Kazimierza Wielka, który był pod opieką dr Tomasza Graczykowskiego. Opiekowała się miedzy innymi rannymi podczas bitwy o Skalbmierz. Po upadku rzeczpospolitej Partyzanckiej i powrocie Niemców brała udział w ewakuacji chorych w bezpieczne miejsca i likwidacji szpitala.

Maria Pągowska prawnuczka Albina hrabiego Węsierskiego herbu Belina
(fot. pojezierze24.pl)

     W 1945 roku wróciła do Wielkopolski, rodzina, po wprowadzonej przez komunistów reformie rolnej, została pozbawiona majątku i domu rodzinnego. Od listopada tego roku pracowała w Delegaturze Dyrekcji Państwowego Monopolu Spirytusowego, a następnie również w Poznaniu, do dnia 31 października 1995 roku jako główny księgowy kolejno w: Centrali Tekstylnej i Centrali Odzieżowej (które współorganizowała od podstaw), Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu Artykułami Użytku Kulturalnego, Stowarzyszeniu Księgowych, Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Hurtu Spożywczego, Przedsiębiorstwie Innowacyjno - Wdrożeniowym "Polingosko" i jako Kwestor Politechniki Poznańskiej (w latach 1972-1983).

     Od 1957 roku pani Maria była członkiem - założycielem Stowarzyszenia Księgowych, od 1964 roku dyplomowanym biegłym księgowym Ministerstwa Finansów. Należała też do Wielkopolskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego i do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej okręgu poznańskiego gdzie nalezała do Komisji Rewizyjnej. 5 lutego 2004 r. otrzymała nominację na porucznika Wojska Polskiego, a 5 grudnia 2018 roku Wojskowy Komendant Uzupełnień w Poznaniu ppłk. mgr. Ryszard Grześkowiak wręczył jej Akt Mianowania na stopień kapitana WP.

wręczenie aktu mianowania kpt. Marii
(fot. wkupoznan.wp.mil.pl)

     Do roku 1995 pracowała jako główna księgowa w czołowych poznańskich przedsiębiorstwach, posiadając od 1964 r. uprawnienia biegłego nadane przez Ministerstwo Finansów. Była też Kwestorem Politechniki Poznańskiej. Od 1957 r. jest członkiem - założycielem Stowarzyszenia Księgowych.

Kapitan Maria Pągowska ps. Dębiec zmarła w Mrowinie koło Poznania 1 lutego 2020 roku.

Posiada liczne oznaczenia, między innymi: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Partyzancki, Krzyż Armii Krajowej, Medal 100-lecia Odzyskania Niepodległości, Odznaka Weterana Walki o Niepodległość, Medal 90-lecia istnienia Stowarzyszenia Księgowych, Medal "80 lat myśli technicznej".

opracowanie: Andrzej Solarz   

Maria Pągowska - "Dwa razy nas brali z domu"
(źródło: youtube.com)

ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
  1. Danuta Potrawiak; Maria Pągowska - OSOBOWOŚĆ, którą WARTO było poznać; [w:] Rokickie Wiadomości, nr 3 (248) marzec 2020
  2. Danuta Potrawiak; Ludzie, których warto poznać, z Marią Pągowska, córka delegata na Polski Sejm Dzielnicowy...; [w:] Rokickie Wiadomości, nr 5 (118), maj 2009
  3. Maria Pągowska; Stanisław Pągowski - delegat na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu; [w:] Przegląd Wielkopolski 3(81)/2008-09-15
  4. Biuletyn Informacyjny ŚZŻAK okręg Wielkopolska; nr 2 (73) czerwiec 2008

  5. historiamowiona.poznan.pl
  6. youtube.com
  7. poznan.uw.gov.pl
  8. gloswielkopolski.pl
  9. wpolityce.pl
  10. nekrologi.net
  11. put.poznan.pl
  12. radiopoznan.fm
  13. ziemianie.poznan.pl
  14. e-pw.pl
  15. wtk.poznan.pl
  16. wkupoznan.wp.mil.pl
  17. lednicamuzeum.pl
  18. pojezierze24.pl
  19. rokietnica.pl
  20. rokickiewiadomosci.com.pl

Artykuł pochodzi ze strony: Internetowego Kuriera Proszowskiego
Zapraszamy: https://www.24ikp.pl/skarby/ludzie/rp1944/p/pagowska_maria/art.php