Żołnierz Armii Krajowej, doskonały architekt
Aleksander Paperz ps. Delfin
(ur.: 1925 - zm.: 29.12.2007)
biogram
 |
Aleksander Paperz ps. Delfin
(fot. pauart.pl) |
Proszowice, 7-05-2019
Podporucznik Aleksander Paperz ps. Delfin, urodził się w roku 1925, był synem Amalii i Rudolfa. W czasie wojny ukończył technikum budowlane. Osiemnastoletni Olek wstępuje w czerwcu 1943 roku w szeregi krakowskiego zgrupowania "Żelbet" Armii Krajowej i przyjmuje pseudonim konspiracyjny "Defin".
W lipcu 1944 roku w ramach przygotowań do akcji "Burza" udaje się z oddziałem "Żelbetu" na teren byłego powiatu olkuskiego. W Owczarach bierze udział w walce z oddziałem niemieckiej żandarmerii. W sierpniu tego roku strzelec "Delfin" przechodzi do Inspektoratu AK "Maria" i zostaje przydzielony do 3. plutonu ("Mewa") 1. kompanii ("Zagroda") II. batalionu AK "Kuźnia" 5 Pułku Strzelców Konnych Krakowskiej Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej "Bank", wchodzącej wraz ze 106 Dywizją Piechoty "Dom" w skład Grupy Operacyjnej Armii Krajowej "Kraków".
Po wojnie "Delfin" kontynuuje przerwaną wojną naukę. Studiował na Krakowskiej Politechnice na Wydziale Architektury, uzyskał tam dyplom inżyniera architekta-urbanisty i magistra nauk technicznych. W trakcie studiów i później pracował (44 lata) w Biurze Projektów "Trans-projekt". Był cenionym architektem i to nie tylko w Krakowie. Jest autorem wielu udanych i zrealizowanych projektów architektoniczno-urbanistycznych, m.in.: zajezdni samochodowych PKS w Lublinie, Andrychowie, Sanoku, Nowym Sączu, Nowym Targu i w Krakowie, zajezdni Rybnickiego Okręgu Węglowego, która uzyskała tytuł "Mister Rybnika" przyznawany najlepszym realizacjom roku, zakładów naprawczych samochodowych w Oświęcimiu, Rawiczu i Opolu, bazy sprzętu transportu ELBUD Kraków-Plaszów, bazy w Piekarach Śląskich i Czeladzi, dworców autobusowych PKS w Tarnowie, Myszkowie i Stalowej Woli, moteli kierowców PKS w Krakowie i Lublinie, hangarów samolotowych w Pobiedniku k. Krakowa, garażu wielopoziomowego dla osiedla Ugorek w Krakowie oraz innych niebranżowych.
Jego projekty i realizacje były wielokrotnie publikowane. Należą do nich także ośrodki wczasowe dla pracowników transportu w Golejowie, w Trzemeśni i bardzo ładny, eksponowany na wystawach ośrodek w Zaborzu. Współuczestniczył (wraz z Jackiem Sokalskim) w 1966 roku w opracowaniu urbanistycznym pierwszej po wojnie koncepcji przebudowy Centrum Komunikacyjnego Miasta Krakowa (bez niszczenia przestrzeni zabytkowej dworca i okolic!).
Po "październikowej odwilży" 1956 roku powstaje nieformalny ruch kombatancki wśród żołnierzy Inspektoratu A.K. "Maria", ppor. Paperz włącza się czynnie do tego ruchu. Po 1989 roku powstają legalne struktury organizacyjne byłych żołnierzy Armii Krajowej, oczywiście "Delfin" także w nich czynnie uczestniczy.
Pracuje w Komisji Historycznej, jego dziełem jest pamiątkowa odznaka Krakowskiej Bragady Kawalerii Zmotoryzowanej AK. Opracował mapy historycznego terenu działania Inspektoratu AK "Maria" oraz terenu Kazimiersko-Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej, sporządzał wykresy oraz gromadził fotografie związane z czynem zbrojnym 106 DP AK. Materiały te zostały wykorzystane w Izbach Pamięci, w książkach i opracowaniach dotyczących Armii Krajowej na terenie Inspektoratu AK "Maria" (dawne powiaty: miechowski, olkuski i pińczowski). Od 1995 roku pełnił funkcję wiceprezesa zarządu Koła Kraków - Śródmieście Inspektoratu "Maria" Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej.
Za działalność konspiracyjną i bojową był odznaczony Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Meczami, Krzyżem Armii Krajowej, został też odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, oraz innymi odznaczeniami. Uzyskał również tytuł "Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny". Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej mianował go podporucznikiem Wojska Polskiego. W opinii o tym żołnierzu generał brygady Bolesława Nieczuja-Ostrowski ps. Tysiąc napisał: Aleksander Paperz ps. Delfin dobrze zasłużył się Ojczyźnie i Narodowi w walce z okupantem niemieckim.
W życiu prywatnym [...] był człowiekiem bardzo skromnym, prawym, ciepłym, pogodnym, życzliwym ludziom, bardzo lubianym i cenionym w towarzystwie. Był zamiłowanym turystą, narciarzem i kajakarzem, członkiem YMCA, KKW-229 (kl. kajakowy) i ogrodnikiem. Pewno dzięki cechom charakteru został wybrany do Sądu Koleżeńskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP Kraków) [...] wspomina jego żona i dalej: [...] zostały nam wspomnienia cudownych chwil i spotkanych przyjaciół w ciągu 54 lat naszego małżeństwa. Do stanu wojennego przez 26 lat w zimie jeździliśmy na Halę Kondratową, a w lecie pod namiot na jeziora, nad morze do Dębka, a później także z namiotem do Francji, Włoch i Hiszpanii. Oboje z mężem bardzo kochaliśmy nasze polskie ogary, z którymi towarzyszyliśmy sobie przez 33 lata! Od 1981 roku Oleczek z zapamiętaniem uprawiał naszą sporą działkę ze wspaniałymi azaliami i m.in. pysznymi szparagami [...].
Aleksander Paperz zmarł 29 grudnia 2007 roku, spoczął na cmentarzu Rakowickim 11 stycznia 2008 roku.
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- archiwum kpt. Antoniego Sieleckiego ps. Ansiel, Wir; Mowa pożegnalna ppor. Aleksandra Paperza; 11.01.2008
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t.II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- krakow.wyborcza.pl
- pauart.pl
- rakowice.eu
|
