Ludowiec "z krwi i kości"...
Piotr Pawlina ps. Piotr
(ur.: 18.09.1913 - zm.: 6.10.1981)
biogram
 |
 |
Piotr Pawlina ps. Piotr, Wolski
(źródło: Podziemni żołnierze wolności...) |
Proszowice, 2-01-2020
Kapitan Piotr Pawlina ps. Piotr, Wolski; urodził się 18 września 1913 roku w Ujściu Jezuickim, pow. Dąbrowa Tarnowska, w rodzinie chłopskiej jak określa w swoich wspomnieniach wojennych [...] Wywodzę się z tzw. nędzy galicyjskiej [...].
Ukończył 7-klasową szkołę powszechną i zaocznie Technikum Rolnicze (1957). Gdy miał trzynaście lat (w 1926) rodzina Pawlinów przeniosła się do wsi Szczytniki w byłym powiecie stopnickim, pracował w gospodarstwie rodziców.
Jako siedemnastolatek (1929) wstąpił do Związku Młodzieży Wiejskiej "Wici". Był prezes koła a następnie prezes Związku Sąsiedzkiego w gminie Szczytniki. od 1933 roku został członkiem Zarządu Powiatowego w Stopnicy i jednocześnie członkiem Stronnictwa Ludowego. W 1933 roku był dwukrotnie aresztowany za działalność polityczną m.in. za udział w organizowaniu manifestacji chłopskiej w Piasku Wielkim.
Służbę wojskową odbył w 4 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach, gdzie ukończył szkołę podoficerską. W 1936 roku został instruktorem Zarządu Powiatowego SL w Stopnicy, a następnie instruktorem Zarządu Wojewódzkiego w Kielcach.
W 1937 roku był współorganizatorem strajków chłopskich w woj. kieleckim, został znowu aresztowany. Przetrzymywano go w więzieniu w Kielcach do zakończenia strajków. Utrzymywał kontakty z przebywającymi na emigracji - Wincentym Witosem i Kazimierzem Bagińskim. W październiku 1938 został ponownie aresztowany za działalność antysanacyjną (między innymi za krytykę polityki zagranicznej ministra Becka), po 3 miesiącach został zwolniony. Jako wiceprezes Zarządu Powiatowego SL w Stopnicy, w czerwcu 1939 roku został wybrany do władz wojewódzkich SL.
We wrześniowej wojnie obronnej 1939 roku nie wziął udziału (nie otrzymał karty mobilizacyjnej), próbował wraz z bratem zaciągnąć się do wojska samodzielnie, ale nie udało im się dołączyć do walczących oddziałów Wojska Polskiego. Od maja 1940 roku włączył się do pracy w konspiracyjnym ruchu ludowym, w jego organizacjach - politycznych i zbrojnych. Pełnił kolejno funkcje: był członkiem Wojewódzkiej Piątki "Rocha" ("Roch" kryptonim konspiracyjnego ruchu ludowego), komendantem Batalionów Chłopskich rejonu II "Wschód" i inspektorem z ramienia Powiatowej Trójki "Rocha", później został zastępcą dowódcy Aleksandra Liszaja ps. Tomczyk, a od 8 maja dowódcą Oddziału Partyzanckiego BCh "Piotra".
Niektóre akcje w których uczestniczył "Piotr":
- 10 czerwca 1944, dowodził pierwszym atakiem na więzienie w Pińczowie, w czasie akcji uwolniono 281 więźniów, zdobyto broń i umundurowanie. Oddział partyzancki liczył kilkudziesięciu żołnierzy.
- 16 lipca 1944, oddział w sile około 100 ludzi dowodzony przez "Piotra" zorganizował zasadzkę na szosie ze Staszowa do Chmielnika w miejscowości Mokre, w zasadzkę wpadła kolumna samochodów którymi ewakuowała się niemiecka żandarmeria z dystryktu lubelskiego. W czasie walki poległo 18 Niemców a 17 wzięto do niewoli. Rannym i rozbrojonym Niemcom pozwolono odjechać jedną ciężarówką. Pozostałe auta spalono.
- 1 sierpnia 1944, dowodził jednym z dwu oddziałów Batalionów Chłopskich które we wsi Strzelce zaatakowały tabor wojskowy 27 pułku artylerii niemieckie. W czasie walki zginęło 14 żołnierzy niemieckich, a 9 rozbrojono.
- 2 sierpnia 1944, zwycięska bitwa partyzancka stoczona przez oddziały Batalionów Chłopskich pod Słupią z oddziałami niemieckimi należącymi do 17 Dywizji Pancernej. Atak na zaskoczonych Niemców zakończył się całkowitym powodzeniem. W walce zdobyto wiele broni ręcznej i maszynowej, oraz 3 moździerze z amunicją. Na polu walki pozostały też 42 wozy ze sprzętem. W czasie potyczki zginęło 9 żołnierzy BCh, wśród nich komendant powiatowy Ludowej Straży Bezpieczeństwa Batalionów Chłopskich Jan Sowa ps. Grot.
- ...
 |
żołnierze Oddziału Partyzanckiego "Piotra" na postoju w Połańcu, od lewej stoją: J.Kopacz "Adek", P.Pawlina "Piotr", "Orsza", B.Bednarski "Sęp"
(źródło: Podziemni żołnierze wolności...) |
 |
Piotr Pawlina
(fot. bs.sejm.gov.pl) |
Po wojnie został członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego, a od 1947 Stronnictwa Ludowego. W latach 1945-48 był kierownik majątku Powiatowego Urzędu Ziemskiego w Jastrzębcu, pow. Stopnica, później pracownikiem spółdzielczości. Od 1953 do 1956 roku pracował jako rejonowy inspektor plantacji buraka cukrowego. 1956-58 był prezesem Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Kielcach, a następnie członkiem jego Prezydium.
W latach 1957-61 był posłem na Sejm PRL 2 kadencji. Należał do komisji: Planu Gospodarczego, Budżetu i Finansów, Spraw Wewnętrznych. Był członkiem Klubu Poselskiego ZSL. 1959-69 dyrektor Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Mięsnego w Kielcach.
Napisał wspomnienia pod tytułem "Podziemni żołnierze wolności. Wspomnienia dowódcy oddziału partyzanckiego BCh" wydane przez Ludową Spółdzielnię Wydawniczą w 1970 roku.
Odznaczony: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Grunwaldu III klasy i Krzyżem Partyzanckim.
Piotr Pawlina zmarł 6 października 1981 roku w Kielcach, został pochowany na cmentarzu w Cedzynie.
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Rzeczpospolita Partyzancka; Instytut Wydawniczy PAX; Warszawa 1991
- Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- Stanisław M. Przybyszewski (red.); Bohaterowie obrony miasta Skalbmierza 5 sierpnia 1944; Wydawnictwo Nowa Nidzica; Kazimierza Wielka 2014
- Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- Zbigniew Winiarski (red.); Słownik biograficzny działaczy Ruchu Ludowego; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza; Warszawa 1989
- Piotr Pawlina; Podziemni żołnierze wolności. Wspomnienia dowódcy oddziału partyzanckiego BCh; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza; Warszawa 1970
- zbiory IKP
- ksrl.home.blog
- sites.google.com
- bazhum.muzhp.pl
- bliskopolski.pl
- pacanow.online
- w.bibliotece.pl
- pl.wikipedia.org
- bs.sejm.gov.pl
|
