Wysiedleniec z Jaworowa
Jerzy Skarbek-Malczewski ps. Jawor
(ur.: 24.06.1922 - zm.: 27.10.1993)
biogram
 |
| (fot. zbiory IKP) |
Proszowice, 14-08-2019
Sierżant Jerzy Skarbek-Malczewski ps. Jawor; żołnierz POZ-AK. Urodził się 24 czerwca 1922 roku w Jaworowie. Jego ojciec Stanisław (h. Abdank) był inżynierem rolnictwa i współwłaścicielem majątku Jaworowo (powiat gnieźnieński), matka Antonina Sczaniecka otrzymała w spadku Jaworowo i wraz z mężem na nim gospodarowała.
14 grudnia 1939 roku Jerzy Malczewski wraz z rodzicami w ciągu 20 minut musiał opuścić swój dom. Na drogę Niemcy pozwolili im zabrać tylko po jednej walizce i kwotę 200 zł. Pozostałą gotówkę i cały majątek przejął Niemiec z Estonii. W wagonach bydlęcych zostali wraz z innymi przesiedlonymi (około 1500 osób) przywiezieni do Krakowa. Tutaj udało im się uciec do mieszkającej w mieście rodziny. W styczniu 1940 przenieśli się do majątku Krystyny Wojewódzkiej w Dalechowicach koło Kazimierzy Wielkiej, gdzie spędzili całą okupację niemiecką.
 |
Zdjęcie zamieszczone w czasopiśmie "Jlustracja Polska" z 23 kwietnia 1933 roku nr 17. Podpis pod zdjęciem: Panna Mireille Maurin, Francuzka, bawiła kilka lat w Polsce, mianowicie w Jaworowie koło Gniezna. Tam zaprzyjaźniła się bardzo serdecznie z Jerzykiem Malczewskim, którego była nauczycielką i z "Jlustracją Polską", którą stale czytała. Rozstanie było ciężkie. Oto ostatnie chwile w Jaworowie przed wyjazdem kochanej "Mazel" do Francji. [IKP dziękuje p. Mirosławowi Górnemu, który poinformował nas o tym zdjęciu]
(źródło: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa) |
Jurek przez jakiś czas uzupełniał swe wykształcenie na tajnych kompletach zorganizowanych w majątku Pławowice. W maju 1940 został zaprzysiężony do POZ (Polska Organizacja Zbrojna) i przydzielony do Placówki Kościelec. W POZ otrzymał podstawowe przeszkolenie wojskowe.
Po scaleniu POZ-u z Armia Krajową przeszedł początkowo szkolenie podoficerskie w zakresie łączności bojowej (pod kierunkiem plut. Stanisława Maja ps. Zawieja), potem ukończył kurs Szkoły Młodszych Dowódców (prowadzony przez ppor. Franciszka Kozłowskiego ps. Brzoza II) i w końcu odbył szkolenie dywersyjno-partyzanckie (zorganizowane przez ogn. Juliana Słupika ps. Boruta II).
Został przydzielony do oddziału dywersyjnego "Dominiki-Kasi" kpr. Stanisława Kozery ps. Sierota. Bierze udział w licznych akcjach antykontygentowych, przeciw bimbrownictwu, przy niszczeniu akt w gminach, uczestniczy w odbiorze zrzutu w Dalechowicach (4/5 V 1944), a następnie w starciach bojowych podczas walk o Kazimiersko - Proszowicką Rzeczpospolitą Partyzancką, m. in. 5 VIII pod Jaksicami i 7 VIII w Brończycach - Dobiesławicach.
Po wojnie dowódca 106 Dywizji Piechoty AK gen. bryg. Bolesław Nieczuja-Ostrowski ps. Tysiąc zweryfikował "Jawora" do stopnia sierż. pchor. cz. w. oraz do następujących odznaczeń: Krzyż Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż AK i Medal Wojska (czterokrotnie).
Wkrótce po wojnie uzyskał maturę w Liceum im. B. Nowodworskiego i studiował w Akademii Handlowej w Krakowie. Potem przez 40 lat pracował w Zakładach Mięsnych jako referent, a później jako kierownik działu.
W ostatnich latach życia pracował społecznie w Komitecie Obywatelskim na Salwatorze. Opracował też informację na temat cichociemnych zrzuconych na terenie Inspektoratu Rejonowego "Maria". Długo i ciężko chorował. Przed śmiercią odwiedził go dowódca 106 Dywizji Piechoty AK gen. "Tysiąc".
Zmarł 27 października 1993 w Krakowie. Pochowany został na Cmentarzu Salwatorskim 30 października, w ostatnie drodze towarzyszyli mu oprócz najbliższych, bardzo liczni żołnierze 120 Pułku 106 Dywizji Piechoty AK.
 |
| miejsce pochówku sierżanta "Jawora" (fot. grobonet) |
Jerzy Skarbek-Malczewski ożenił się z Krystyną z Brenstjern Pfanhauserów (ur. 15.05.1924), mieli troje dzieci: Krzysztofa (19.07.1950); Annę (30.03.1954) i Beatę (19.05.1961).
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Informator SŻAK w Krakowie, nr 19
- Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski; Inspektorat AK "Maria" w walce t. II Kryptonim "Michał"-"Maria" (1943-VI.1944) Część II; Fundacja Inspektoratu Światowego Związku Żołnierzy AK i Sekcji Obrony Życia Dziecka im. Inspektoratu; Elbląg 2007
- Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- Ziemianie polscy XX wieku, Słownik biograficzny część 5; Wydawnictwo DiG; Warszawa 2006
- zbiory IKP
- krakowsalwator.artlookgallery.com/grobonet
- dobroni.pl
|
