|
|
 | ||||
 | ||||||
| Dzisiaj jest sobota, 23 listopada 2024 r. (328 dzień roku) ; imieniny: Adeli, Felicyty, Klemensa | |
 | |
|
|
| |||||||||||||||
 |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
serwis IKP / Skarby Ziemi Proszowskiej / ludzie ZP / rp1944 / "Dewajtis" cichociemny, kresowiak ze "Skały"
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
"Dewajtis" cichociemny, kresowiak ze "Skały"
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
| Zbigniew Waruszyński ps. Dewajtis 2 (fot. elitadywersji.org) |
Proszowice, 18-10-2019
Kapitan Zbigniew Waruszyński ps. Dewajtis 2, Pasternak; urodził się w wielodzietnej rodzinie 22 marca 1915 r. w miejscowości Monasterzyska n/Koropcem (obecnie miasto na Ukrainie), syn Antoniego Waruszyńskiego - instruktora tytoniowego i Domicelli z domu Jarzębska. Do 1930 mieszkał w Tarnowie, a następnie w Krakowie, gdzie uczęszczał do I Gimnazjum in. Bartłomieja Nowodworskiego. Po powrocie do rodzinnych Monasterzysk kontynuował naukę w gimnazjum humanistycznego w Buczaczu, gdzie zdał w 1936 r. maturę.
Później odbył 8-miesięczny kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 48 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Stanisławowie (od września 1936 do maja 1937). Od czerwca do lipca 1937 r. na kursie przeciwpancernym dowódców plutonów 49 Pułku Piechoty w Kołomyi. W 1938 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W 1939 r. wstąpił do wojska jako żołnierz zawodowy, powołany na półtoramiesięczne ćwiczenia kwalifikacyjne jako plutonowy podchorąży. Po zakończeniu przydzielony został jako dowódca plutonu przeciwpancernego 49 Pułku Piechoty 11 Dywizji Piechoty. Podczas wrześniowej wojny obronnej 1939 r. walczył do 22 września ze swoim pułkiem na Podkarpaciu (w rejonie Rzeszowa, Sądowej Wiszni, Hołoska oraz w Lasach Janowskich). Po powrocie z frontu zaangażował się w działalność konspiracyjną w rodzinnych stronach, został zaprzysiężony w SZP (Służba Zwycięstwu Polski) / ZWZ (Związek Walki Zbrojnej) w Stranisławowie.
Po aresztowaniu przez NKWD 15 lutego 1940 roku został wywieziony do więzienia w Tarnopolu, a następnie do obozu w Starobielsku, później do łagru Nachodka (miasto w azjatyckiej części ZSRS, w Kraju Nadmorskim, nad Morzem Japońskim), w pobliżu Władywostoku) i Magadan (stolica obwodu magadańskiego w azjatyckiej części ZSRS, port nad Morzem Ochockim) na Kołymie w Jakuckiej ASSR, obwód magadański (nieformalne określenie największej grupy obozów pracy przymusowej na północnym wschodzie ZSRS) i do gułagu Duskania.
 |
| znak cichociemnych (fot. bliskopolski.pl) |
Zgłosił się do służby w okupowanym Kraju, przerzucono go do bazy nr 10 w Ostuni we Włoszech, gdzie przeszedł szkolenie konspiracyjne ze specjalnością w dywersji, został zaprzysiężony 14 lutego 1944 r. na rotę Armii Krajowej. Dostał przydział do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza.
Zrzutu dokonano w nocy z 21 na 22 maja 1944 r. w ramach operacji lotniczej "Weller 29", zrzut na placówkę odbiorczą "Kos" położoną na polach majątku ziemskiego koło wsi Wierzbno (powiat proszowicki, gm. Koniusza), razem z nim skakał płk dypl. Leopold Okulicki. Teren zrzutowiska był ubezpieczony przez żołnierzy proszowickiego podobwodu "Pela". Bezpośrednim dowódcą akcji przyjęcia zrzutu był sierżant Stefan Krzeczek ps. Łoś. Na zrzutowisku był obecny także komendant baz zrzutowych Inspektoratu Rejonowego AK "Maria" ppor. Jerzy Migas. Po skoku "Dewajtis" dostał przydział do sztabu Kedywu Okręgu Kraków AK na stanowisko oficera dyspozycyjnego, później został d-cą plutonu i zastępcą dowódcy 2 kompanii "Błyskawica" dowodzonego przez Cichociemnego kpt. Ryszarda Nuszkiewicza ps. Powolny, Samodzielnego Batalionu Partyzanckiego "Skała".
Brał udział w akcjach dywersyjno-bojowych m.in.: przygotowywania do (nieudanego) zamachu na Wilhelma Koppego (11 lipca 1944 roku), bitwa o Zaryszyn (30 sierpnia 1944 roku), bitwa pod Złotym Potokiem (11 września 1944 roku). 13 sierpnia 1944 roku został awansowany na stopień porucznika. Po demobilizacji batalionu, od listopada 1944 r. objął stanowisko inspektora dywersji, jednocześnie był redaktorem podziemnego tygodnia "Gniazdo Oporu". 11 listopada został awansowany do stopnia kapitana. Po wkroczeniu na terytorium Polski Armii Czerwonej pozostał w konspiracji, zajmując się do 24 września 1945 r. przerzutem osób zagrożonych aresztowaniem na teren Śląska.
W drugiej połowie 1945 r. wraz z żoną Władysławą, cichociemnymi: Zdzisławem Sroczyńskim ps. Kompresor, Marianem Skowronem ps. Olcha, Kazimierzem Raszplewiczem ps. Tatar wyjechał z Polski, dotarł do strefy amerykańskiej w Austrii, potem do II Korpusu Polskiego we Włoszech. Od 13 listopada 1945 r. przydzielony jako oficer ideowo - wychowawczy do 7 Pułku Artylerii Przeciwpancernej. W październiku 1946 r. podjął pracę w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia (PKPR) w Wielkiej Brytanii, z którego został zdemobilizowany 21 marca 1949 r.
Po zakończeniu działań wojennych pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii, pracował jako robotnik w fabryce włókienniczej w Macelesfield (1949-1951), następnie w Wolverhampton Goodyear (1951-1961) i w stalowni, skąd przeszedł w 1980 roku na emeryturę. Działał w Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii i w organizacjach polonijnych, redagował polonijna prasę, współpracował z Macierzą Szkolną oraz Szkołą Polską.
Ożenił się z Władysławą z domu Dudzik w 1945 roku, mieli trzech synów, Wojciecha (1947), Grzegorza (1953) i Andrzeja (1954).
Zmarł w Wolverhampton k/Birmingham 26 grudnia 1987 roku.
Odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (V klasa), Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Królewski Medal za Odwagę w Sprawie Wolności (King's Medal for Courage in the Cause of Freedom) - Wielka Brytania.
12 października 1944 r. pod wrażeniem przeżycia, jakie stanowiła dlań sceneria powrotu na ojczystą ziemię po kilku latach wojennej tułaczki i dalszych, spędzonych w Armii Polskiej na Zachodzie "Dewajtis" napisał wiersz "Spadochroniarz" (wiersz ze strony kedyw.info):
Spadochroniarz
Action Station!
Serca w biciu zamarły
Gotowych do skoku trzech
Skurczem się szczęki zwarły
I zbiegła z twarzy krew...
Number One!
Woli ciało zaciążyło głazem,
Instynkt strachem obluźnił
Spazmem skrzepłe pięści.
Jedno stało się tobą,
Ostatnim nakazem:
Tam skoczyć, skoczyć w przepaść
Może Bóg poszczęści?
Number one, two, three - go!
Skowycząc obłędem, wyje w duszy - no !
Runął w otchłań eteru
Pierwszy, drugi, trzeci.
Runął wywrotną masą
W dynamicznym pędzie,
Krzyżem męki się rozpiął
Nad podniebną trasą
Śląc z przestworzy zdarzeń czasu
Ofiary orędzie...
Na dół!
Pikuj lawiną!
Pikuj wprost przed siebie
Pociski ciała, morderczym szaleństwem
Zawrotnych wirów, zatraceń brawurą
Precz śmierci, bo cię zadławię
Mocarnym przekleństwem
I wydrę, wydrę w życiu
A otchłań ponurą
Odmienię, przeobrażę
Nagle - trzask
I sam nie wiem
Czy krzyczeć w zachwycie?
Płyną, płyną nademną
Życiodajne żagle...
Hej, mocarzu - skarlałeś?
Nie bądź wniebowzięty.
Baczność!
Tam pod twą czaszą
- śmiercionośne skręty.
Dobrze... wolno wyprowadź,
Przyciąg szelki tylne
Baczność! Nowy fonogram
Pilne...bardzo pilne!
Gotuj się, ląd już blisko
Wybawczyń nakazem-
Głowę pochyl , patrz w dół,
Nogi... nogi razem.
Gotuj się, zryw ostatni.
Zbliża się już meta,
Strzała świateł placówki
Rozbłysła planeta
Spowita w mroku nocy
Aksamitną czernią.
Gotuj się! Syn powrócił
Ziemio
Polska Ziemio!
opracowanie: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Antoni Sielecki; Patriotyczna manifestacja w Wierzbnie; maszynopis 1.06.2005
- Stanisław M. Przybyszewski; Rzeczpospolita Partyzancka Lipiec - Sierpień 1944; Wydawnictwo "Nowa Nidzica"; Kazimierza Wielka 2004
- Andrzej Wojtaszak; Armia Polska w ZSRR; [w:] Zesłaniec, 2007, nr 32
- zbiory IKP
- pl.wikipedia.org
- kedyw.info
- ogrodywspomnien.pl
- elitadywersji.org
- bliskopolski.pl
- sww.w.szu.pl
- dolina-pradnika.pl
- kazior5.pl
- historycy.org
- zeslaniec.pl
- ckziumragowo.pl
- akokregkielce.pl
| idź do góry | powrót |
 |
 |
 |
 | ||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
 |
 | ||||||||||||||||
| PRZYJACIELE Internetowego Kuriera Proszowskiego | ||
 |
|
 |
| ||||||||||||
| ||||||||||||
|
|
strona redakcyjna regulamin serwisu zespół IKP dziennikarstwo obywatelskie legitymacje prasowe |
|
wiadomości redakcyjne logotypy patronat medialny archiwum |
|
|
reklama w IKP szczegóły ceny |
|
przyjaciele |
|
copyright © 2016-... Internetowy Kurier Proszowski; 2001-2016 Internetowy Kurier Proszowicki Nr rejestru prasowego 47/01; Sąd Okręgowy w Krakowie 28 maja 2001 Nr rejestru prasowego 253/16; Sąd Okręgowy w Krakowie 22 listopada 2016 KONTAKT Z REDAKCJĄ |
|
|
| ||||||||||||
| ||||||||||||
| KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ | ||||||||||||
|