|
|
 | ||||
 | ||||||
| Dzisiaj jest sobota, 23 listopada 2024 r. (328 dzień roku) ; imieniny: Adeli, Felicyty, Klemensa | |
 | |
|
|
| |||||||||||||||
 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
serwis IKP / Skarby Ziemi Proszowskiej / ludzie ZP / "zwykli - niezwykli" / Tragiczna śmierć uczestnika dwóch powstań śląskich z Proszowic
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Tragiczna śmierć uczestnika dwóch powstań śląskich z Proszowic
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
| (fot. zbiory IKP) |
Proszowice, 18-05-2021
W ubiegłym tygodniu wspominano wybuch III powstania śląskiego (2/3 maja-5 lipiec 1921 r.). Już zwycięskiego, ponieważ pod naciskiem Komisji Międzysojuszniczej, podpisano porozumienie o zaprzestaniu walk. Co wpłynęło korzystnie dla Polski na decyzję Rady Ambasadorów (20.10.1921), o podziale Górnego Śląska. Wielu było żołnierzy, ochotników biorących udział w Powstaniach Śląskich, także z naszego regionu. Dlatego warto wspomnieć o jednym z nich:
Stanisław Bogucki ps. Słaby, Jacek, urodził się 16 listopada 1887 roku w Proszowicach. Był synem Józefa, który był robotnikiem kopalni "Saturn" w Czeladzi. Tam też jego syn Stanisław, po skończeniu pięciu klas szkoły podstawowej, gdy osiągnął wiek 16-tu lat, podjął pracę jako pomocnik kowalski. Od 1905 roku był członkiem komitetu kopalnianego i dzielnicowego w Polskiej Partii Socjalistycznej - Frakcji Rewolucyjnej. Tak we wrześniu 1907 roku brał udział w zamachu na prowokatora Z.Pawlika. Uczestniczył także w kilku akcjach bojowych.
Aby uniknąć aresztowania zbiegł do Jaworzna i podjął tam pracę w kopalni "Sobieski". Po trzech latach, powrócił do Czeladzi. Pod koniec I wojny światowej, rozbrajał Niemców wraz z Milicją Ludową w Czeladzi. W 1919 roku jest radnym w Urzędzie Miejskim. Gdy wybuchło I i II powstanie śląskie, bierze w nich udział.
Należał do Stowarzyszenia byłych więźniów politycznych w Zagłębiu. W 1937 roku został odznaczony Medalem Niepodległości. Podczas II wojny światowej, działał w organizacji PPS-WRN Gwardii Ludowej, mobilizując ludzi do tejże formacji wojskowej w Grodźcu i Czeladzi.
 |
| 20 marca 2021, jedno z drzew na którym dokonano mordu oraz pierwszy krzyż postawiony w 1947 roku (fot. Grzegorz Małyszczuk / laskarzew.fotopolska.eu) |
[...] Trzech braci Boguckich, a każdy o odmiennych poglądach politycznych. Stanisław, był czeladzkim działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej-Lewica. Szczególną aktywność przejawiał podczas okupacji hitlerowskiej. Pod pseudonimem "Jacek", był dowódcą Czeladzkiego Oddziału Gwardii Ludowej PPS. Wstępując w szeregi Gwardii składano następujące przyrzeczenie: ...oddania wszystkich sił, czasu, a gdy zajdzie potrzeba także i życia w walce z najeźdźcą hitlerowskim i o wyzwolenie klasy robotniczej z nędzy, ucisku i wyzysku społecznego...
Czeladzka Gwardia Ludowa, od 1940 roku, wchodziła w skład zagłębiowskiego pułku w Będzinie, a później w Sosnowcu. Brygada zagłębiowska w 1941 roku liczyła ponad 8000 konspiratorów. Stanisław Bogucki dowodził w Czeladzi około 100 ludźmi. Organizacja ta podporządkowana była Delegaturze na Kraj Armii Krajowej. W Czeladzi prowadzono akcje sabotażowe w kopalniach, mające na celu ograniczenie wydobycia węgla, drukowano i rozpowszechniano ulotki, gromadzono broń i materiały wybuchowe, utrzymywano także łączność z partyzantami, operującymi w lasach zawierciańskich i olkuskich, wykrywano i likwidowano donosicieli.
Od 1942 roku nawiązano kontakt z jeńcami angielskimi przy kopalniach "Saturn" i "Czeladź", dostarczano im informacji tłumaczonych na ojczysty język.
[...] Egzekucja Boguckiego była efektem zastrzelenia w Strzemieszycach Małych przez lokalny ruch oporu żandarma niemieckiego o nazwisku Bergman w dniu 19.11.1943. Ponieważ w ciągu 7 dni nie ustalono sprawców tego zamachu, z więzienia w Mysłowicach zabrano 10 członków ruchu oporu, dołączono do tego jeszcze jednego człowieka i wszystkich powieszono w obecności kilkuset osób obok stacji w Strzemieszycach Wielkich. Wśród tych 10 osób uwięzionych wcześniej było aż 7 mieszkańców Czeladzi. W miejscu egzekucji wysiłkiem Mikrohuty wybudowano pomnik [...].
 |
 |
| najprawdopodobniej są to zdjęcia z egzekucji w Strzemieszycach (fot. eksploratorzy.com.pl) |
Stanisław Bogucki po aresztowaniu, też przetrwał dwa miesiące. Został powieszony w publicznej egzekucji w Strzemieszycach (w odwecie za zastrzelenie podoficera żandarmerii niemieckiej - nadwachmistrz (oberwachmeister) żandarmerii Ernest Bergmann 19 listopada) 26 listopada 1943 roku.
 |
 |
| obwieszczenie o egzekucji w języku polskim (fot. dawnadabrowa.pl) |
obwieszczenie o egzekucji w języku niemieckim (fot. dawnadabrowa.pl) |
W dniu 19-go listopada 1943 około godz. 20.30 został w Strzemieszycach powiat Bendzin, nadwachmistrz żandarmerii Ernest Bergmann przez polskich bandytów zastrzelony. Dochodzenia wykazały, że sprawcę należy szukać w polskich tajnych organizaciach. Celem zadośćuczynienia za dokonaną zbrodnię i dla ostrzegania wszystkich członków tajnych organizacji, zostali dziś następujące polscy bandyci publicznie na szubienicy straceni:
Bendzin, dnia 26-go listopada 1943 Starosta pow. bendzinskiego1. Józef Wójcik ur. 15.3.1917 w Ociensenki, ostatnio zamieszk. w Czeladzi, 2. Stefan Czech ur. 20.7.1889 w Bendzinie i tamże też ostatnio zamieszkały, 3. Jan Sopalak ur. 17.9.1905 w Sosnowcu, ostatnio zamieszk. w Piaskach, pow. Bendzin, 4. Tadeusz Zarzycki ur. 24.9.1923 w Kamesnice, pow. Żywiec, ostatnio zamieszk. w Szary, 5. Czesław Korzonkiewicz ur. 22.5.1922 w Tshanietz, pow. Bielsko, ostatnio zam. w Kobiernicach 6. Władysław Pobiega ur. 6.12.1901 w Sieradzicach, powiat Pinczow/GG., ost. zamieszkały w Piaskach, pow. Bendzin, 7. Stanisław Wojciechowski ur. 8.5.1911 w Czeladzi i tamże też ostatnio zamieszkały, 8. Stanisław Bogucki ur. 16.11.1887 w Proszowicach, pow. Miechow/GG, ost. zam. w Czeladzi, 9. Jan Janusiński ur. 1.1.1894 w Skowronach powiat Pinczow/GG., ostatnio zamieszkały w Piaskach, powiat Bendzin, 10. Stanisław Faska ur. 8.11.1909 w Czeladzi i tam też ostatnio zamieszkały, 11. Roman Wywiał ur. 9.2.1899 w Słaboszowie, pow. Miechow/GG., ost. zam. w Bendzinie. Jeszcze raz zwraca się uwagę, że podobne zbrodnie ze wszelką bezwzględnością i surowością karanę zostaną. Władzom są znane cały szerek polaków, którzy podobne zbrodnie przez przynależność do konspyratywnych polskich grup popierają i wogóle przez to umożliwiają. Wymienione osoby muszą w przyszłości liczyć, że i oni przy przeprowadzeniu sprawach odwetowych pociagnięci zostaną do surowej odpowiedzialności. Natomiast chętni do odbudowy polacy mogą zawsze na ochronę władz niemieckich liczyć. (źródło: dawnadabrowa.pl) | |
opracowanie: Marcin Szwaja, Andrzej Solarz
 |
| 20 marca 2021, jedno z drzew na którym dokonano mordu oraz pierwszy krzyż postawiony w 1947 roku |
 |
| 20 marca 2021, współcześnie postawiony krzyż znajduje się około 50 metrów na wschód od faktycznego miejsca mordu, obok krzyża symboliczna żerdź z 11 hakami wsparta na dwóch "drzewach" |
 |
| 20 marca 2021, konstrukcja wykonana z nierdzewnych blach i rur przez pracowników pobliskiej Mikrohuty, Kazimierz Byjos postarał się o tablice z "nierdzewki" i odnowienie pomnika (fot. Grzegorz Małyszczuk / laskarzew.fotopolska.eu) |
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Feliks Tych (red.); Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, tom 1; Warszawa 1985
- zbiory IKP
- dawnadabrowa.pl
- laskarzew.fotopolska.eu/Dabrowa_Gornicza
- dabrowa.pl
- eksploratorzy.com.pl
- dabrowa-gornicza.pl
- holocaustresearchproject.org
| idź do góry | powrót |
 |
 |
 |
 | ||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
 |
 | ||||||||||||||||
| PRZYJACIELE Internetowego Kuriera Proszowskiego | ||
 |
|
 |
| ||||||||||||
| ||||||||||||
|
|
strona redakcyjna regulamin serwisu zespół IKP dziennikarstwo obywatelskie legitymacje prasowe |
|
wiadomości redakcyjne logotypy patronat medialny archiwum |
|
|
reklama w IKP szczegóły ceny |
|
przyjaciele |
|
copyright © 2016-... Internetowy Kurier Proszowski; 2001-2016 Internetowy Kurier Proszowicki Nr rejestru prasowego 47/01; Sąd Okręgowy w Krakowie 28 maja 2001 Nr rejestru prasowego 253/16; Sąd Okręgowy w Krakowie 22 listopada 2016 KONTAKT Z REDAKCJĄ |
|
|
| ||||||||||||
| ||||||||||||
| KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ KONTAKT Z REDAKCJĄ | ||||||||||||
|