Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie postaci, macie propozycję innych osób związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym artykule; prosimy o kontakt!
Świadek Auschwitz i autor opublikowanego pamiętnika
Stanisław Głowa
Stanisław Głowa, lata 30. (źródło: Mrok i mgła...)
Proszowice, 2-03-2022
Ten dokument historyczny jakim jest osobisty pamiętnik, należy do unikatów w skali naszego regionu. Dotyczy osoby z nieodległej gminy pod Krakowem, należącej wtedy do powiatu miechowskiego. Ta książka jest godna polecenia każdemu, kto chce poznać czym był tragizm II wojny światowej. Jej bohater pochodzi z wsi gdzie urodził się święty brat Albert Chmielowski (który ma już tutaj swój biogram w serwisie). Dlatego też i ta postać zasługuje na przedstawienie. Mimo tego, zachęcam do zapoznania się z tymi wspomnieniami zawartymi w publikacji, którą można wypożyczyć choćby w wojewódzkiej bibliotece, na ulicy Rajskiej w Krakowie.
Stanisław Głowa urodził się 15 września 1898 roku w Igołomi. Szkołę powszechną o czterech klasach (typ rosyjski), ukończył w rodzinnej miejscowości. Następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie w latach 1918-1923 zalicza pozytywnie gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego. Po gimnazjum, uczy się na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, kończąc go w 1928 roku. Uprawiał "belferkę" na terenie Krakowa, głównie w szkołach powszechnych na Grzegórzkach.
Później, podjął się pracy w charakterze tłumacza języka rosyjskiego do opracowań statystycznych, w krakowskim Zarządzie Miejskim. Pełnił też funkcję kierownika referatu Wydziału Opieki Społecznej. Należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego i był aktywnym działaczem, głównie z rodzinnego powodu, bowiem jego ojciec kandydował na posła z ziemi miechowskiej. Ukończył roczne szkolenie w Łobzowie, z odznaczeniem i uzyskał stopień podchorążego kaprala. 24 sierpnia 1939 roku, został zmobilizowany i trafił do koszar 12 Pułku Piechoty (oddział karabinów maszynowych) przy ulicy Warszawskiej.
(źródło: Mrok i mgła...)
(źródło: Mrok i mgła...)
Walczył pod Pszczyną, przez Tarnobrzeg podążał wraz z oddziałem na Wschód. Dochodziło do drobnych potyczek. Po jednej z nich, która zakończyła się zwycięsko pod od Łaszczowem, dowiedział się od jeńców niemieckich: armia polska jest rozbita, a wy jesteście tylko niedobitkami. W okolicach Komarowa spotkali się z armią radziecką, gdzie po złożeniu broni zostali puszczeni do domów. Było to już pod koniec kampanii wrześniowej.
Gdy znalazł się w Krakowie, podjął pracę w opiece społecznej. Wiosną 1941 r., organizuje kolonie dla dzieci wysiedlonych z Poznania. Wioząc z kolegą żywność do nich, został aresztowany przez Gestapo i po brutalnym przesłuchaniu-torturach przetransportowany do KL Auschwitz-Oświęcim.
Krótka wzmianka o tym zdarzeniu, sprawozdanie z pobytu w więzieniu ul. Montelupich Krakowie: W okresie mego pobytu w więzieniu byłem wielokrotnie przesłuchiwany przez nieznanych mi trzech gestapowców w celi znajdującej się na parterze. W czasie tego przesłuchania byłem przez tych gestapowców, a także przez towarzyszącego im i również nieznanego mi tłumacza, bity i kopany, a także torturowany w ten sposób, że gestapowcy ci... - cytat z Mrok i mgła...
W oświęcimskim obozie jako numer 20017, zatrudnia się w miejscowym szpitalu, gdzie po wyzdrowieniu pozostał jako salowy bloku nr 20.
Awansując ostatecznie na pisarza, przebywał tutaj do sierpnia 1944 r., skąd przewieziono go do KL Sachsenhausen. Wykonywał odpisy z dokumentów szpitala lub zlecał ich przepisywanie, które zawierały sposoby zabijania więźniów, w tym dzieci. Uwolniony został 3 maja 1945 roku.
(źródło: Mrok i mgła...)
(fot. lubimyczytac.pl)
Aktywnie gromadził dowody zbrodni popełnionych w KL Auschwitz. Zeznawał na procesie przeciwko Rudolfowi Hossowi i innym zbrodniarzom hitlerowskim. Relacja z 5 stycznia 1984 r: Przebywając i pracując w bloku nr 20, współuczestniczyłem razem ze Stanisławem Kłodzińskim w organizowaniu ucieczek. Przypominam sobie, że była zorganizowana ucieczka dla Józefa Cyrankiewicza i Kazimierza Hałonia. Wszystko co robiłem, odbywało się w ramach wzajemnego zaufania...
Po wojnie nadal działał społecznie jako przewodniczący zarządu Chemicznej Spółdzielni Inwalidów "Pokój" w Krakowie. Z żona Wandą miał córkę Marię Korpas i syna Jacka. Zmarł 20 października 1987 roku.
opracowanie: Marcin Szwaja
(fot. diecezja.kielce.pl)
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
Stanisław Głowa; Mrok i mgła nad Auschwitz-wspomnienia więźnia nr 20017; Kraków 2019
