Nie miała do nikogo żalu, ale wciąż pamiętała...
Rachela Knobler
 |
Rachela Knobler
(fot. dziennikpolski24.pl) |
Dalewice, 14-02-2020
Rodzina Knoblerów zamieszkiwała Słomniki od trzech pokoleń. W tym sześciotysięcznym miasteczku osiedlił się dziadek i babcia Racheli od strony taty. Ojciec Józef był utalentowanym skrzypkiem. Zaś matka Estera uczyła dzieci języka niemieckiego i rosyjskiego. Mieszkali w Słomnikach przy ulicy Krakowskiej, dom nr 1. Rodzice prowadzili cukiernię na skrzyżowaniu ulicy Proszowskiej i Krakowskiej.
Ich córka - Rachela Knobler urodziła się 10 czerwca 1924 r., w Słomnikach. Edukację rozpoczęła w żeńskiej szkole powszechnej w Słomnikach. Potem uczyła się w hebrajskim gimnazjum w Krakowie. W czasie drugiej wojny światowej, była więźniem w Płaszowie i Auschwitz-Birkenau. W tym okresie jej matka więziona jest Skarżysku-Kamiennej. Pod koniec wojny znajduje się wraz z siostrą i matką w kobiecym obozie pod Lipskiem. Tak opisuje te ciężkie warunki: [...] Gnieździłyśmy się tam w przepełnionych barakach. Byłyśmy brudne, zawszone, głodne. Tam doczekałyśmy do wyzwolenia przez armię radziecką [...].
Do rodzinnych Słomnik powraca w lutym 1945 roku. Lecz nie na długo. W ich domu mieszkają już obcy ludzie, którzy są wobec niej wrogo nastawieni. Decyduje się z siostrą na pieszą podróż do Krakowa. Przez kilka dni nocują w przytułku przy gminie żydowskiej. Tam też przeprowadzano jej zabieg mający na celu usunięcie kuli z nogi.
 |
1930, po lewej, pierwszy budynek przy ulicy Krakowskiej 1, gdzie mieszkała Rachela Knobler
(fot. zbiory autora) |
Bilans hitlerowskiej zagłady żydowskiej rodziny Rachel ze Słomnik to: jej ojciec Józef Knobler zaginął podczas wojny. Rodzina nie wiedziała co się z nim stało, młodsza siostra Maira zamordowanej przez Niemców, w Słomnikach Polacy zamordowano jej matkę (nie wyjaśniono czy na tle antysemickiej zemście czy przez przypadek).
Rachela planowała wyjazd do Izraela (zamieszkała tam jej starsza siostra - Debora) ale zatrzymała się w niemieckim Monachium. Zdobywając lokalną akceptację i zaufanie osiada tam na stałe. Podejmuje pracę jako tłumacz w biurze Edwarda Kossoja. Współpracuje z rozgłośnią radia Wolna Europa. Komponuje utwory klasyczne na skrzypce i fortepian.
 |
skrzyżowanie ulicy Krakowskiej z Proszowską, w kamienicy po lewej mieściła się cukiernia rodziców Racheli
(fot. zbiory autora) |
Na antenie ma swoją audycję, gdzie prezentuje wiersze o "swoim małym miasteczku". W 2010 r., wychodzi płyta z jej kompozycjami w wykonaniu krakowskich muzyków. Rozwija też swoje inne talenty, śpiewała w kościelnym chórze i malowała obrazy.
Po wojnie była tylko dwa razy w Polsce, twierdziła, że: [...] Niechętnie tam jeżdżę. Wolę nie wracać pamięcią do tragicznych wspomnień. Dziś jestem obywatelką Niemiec. Nie mam do nikogo żalu, ani do Niemców, ani do Polaków. Ale wciąż pamiętam [...]
Zmarła 31 grudnia 2017 roku w Monachium i tam została pochowana.
Z dwóch tysięcy słomnickich Żydów po wojnie do miasta wróciło kilka osób. Lecz i te nie zakorzeniły się w nowej rzeczywistości. Tak było i z wielopokoleniową rodziną Knoblerów. Dzisiaj ten temat objęty jest "zmową milczenia". A jedynymi świadkami ich bytności są nieme zabytki: synagoga, cmentarzyk i mogiła, kilka fotografii z okresu przedwojennych dziejów Słomnik i ostatni żyjący, rodowity słomnicki Żyd - poeta Yehuda Knobler (mieszkający w Izraelu).
opracowanie: Marcin Szwaja
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Klaudia Skrężyna; Mroczna historia z małego miasteczka; [w:] Dziennik Polski 1.09.2012
- zbiory autora
- Miejsko - Gminne Centrum Kultury i Wypoczynku w Słomnikach
- Muzeum Ziemi Słomnickiej
|
