Wszechstronny artysta ludowy (samouk) z Łętkowic
Lucjan Mrugała ps. Olszynka
 |
| panorama Łętkowic, widok z cmentarza parafialnego (fot. Marcin Szwaja) |
 |
| Lucjan Mrugała (fot. Racławickie wezwania...) |
Proszowice, 20-09-2019
Lucjan Mrugała ps. Mak, Olszynka; urodził się 24 stycznia 1917 roku (lub jak podaje Józef Guzik - 14 stycznia) w Łętkowicach w rodzinie chłopskiej. Był synem Michała i Józefy z domu Kopińska. Ukończył roczną szkołę rolniczą w Trzyciążu i roczny kurs spółdzielczy w Szycach. Był rolnikiem i gospodarzem z dziada-pradziada. W 16 roku życia wstąpił do miejscowego koła ZMW (Związku Młodzieży Wiejskiej) RP "Wici", prowadził sekcję kulturalno - oświatową.
Podczas II wojny światowej, w maju 1941 wstąpił do ROCH-a (Ruch Organizacji Chłopskich), był członkiem gminnej trójki politycznej i organizatorem BCh (Batalionów Chłopskich). W 1943 został przewodniczącym "Młodego Lasu" w gminie Łętkowice, koło zrzeszało 61 członków z 6 wsi.
Po wojnie działał w Związku Sąsiedzkim ZMW "Wici", był nawet prezesem zarządu Związku. Później działał w partii ludowej. Był działaczem samorządowym: radnym GRN w Łętkowicach, radnym PRN w Miechowie i WRN w Krakowie.
 |
| Lucjan Mrugała (fot. zbiory Marcina Szwai) |
Przez lata gospodarował na swym kawałku ziemi, dochodząc do znakomitych wyników dzięki ofiarnej i przemyślanej pracy. Jako miłośnik pszczelarstwa, posiadał znaczną kolekcję uli.
Jego ściany mieszkań, zapełniały kolekcje obrazów. Przedstawiały pejzaże górskie lub wzburzone fale morskie, na których kołyszą się okręty, były także i portrety. Wszystkie te obrazy cechowała jakaś specyficzna, osobliwa, pełna tajemniczości nastrojowość, uzyskana dzięki zastosowaniu ciekawej gry barw.
Najpierw tworzył, aby jak mówił: przyozdobić czymś ściany swego domu. Potem nawiązał kontakt z Grupą Artystyczną Rodzimej Twórczości. Która skupiała podobnych pasjonatów. I od tej pory jego wiedza o malarstwie, znacznie się poszerzyła. Brał udział w większości wystaw organizowanych przez tę Grupę ART'u, i uważał się za twórcę ludowego.
Nad każdym obrazem pracował długo i cierpliwie, trwało to nieraz całe tygodnie i miesiące. Wykorzystywał na malowanie wolne od pracy chwile. Miał również zamiłowanie do muzyki. Traktował ją jako formę wypoczynku po pracy, dzięki temu był bardzo chętnie zapraszany na okoliczne wesela. Pisał także wiersze. Jak twierdził: Przyroda, praca, działalność społeczna, malowanie, muzykowanie i poezja-splatały się w moim życiu, w jedną nierozerwalną całość.
Z żoną, Danutą z domu Łokas, miał córkę Ludwikę. Mieszkał na przysiółku Żabieniec w Łętkowicach. Był to dom z kolumienkami przy wejściu. Często angażował się w czyny i życie społeczne. Przykładem tego może być jego wypowiedź na zebraniu wiejskim w Łętkowicach z kwietnia 1989 roku, którą relacjonuje w swoim artykule Wojciech Taczanowski: [...] Lucjan Mrugała z Łętkowic, były prezes Gminnego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, uważa, że nie ma innej obrony chłopskich interesów niż czynny protest. Nie skutkują żadne perswazje i po ponad czterdziestu latach zamiast sukcesów mamy trudności. - Niechbym się mylił - mówi starszy wiekiem rolnik - ale potwierdza to powszechna ucieczka ze wsi. Na nic zachęcanie, by osiedlać się na wyludnionych terenach na wschodzie Polski. No bo kto tam był przedtem? Ano. rolnicy. Dlaczego uciekli? Bo nie mogli wytrzymać! To już nie są błędy ze strony władz, ale nieumiejętność gospodarowania, ponieważ to występuje stale. Jest tylko jedno rozwiązanie, aby ci, którzy tak decydowali, znikli z horyzontu. - Wie pan, jak to na wsi jest, że gdy czyjś przodek sie zniesławi, to i prawnuka nie wybiorą na sołtysa - kończy Mrugała, powszechnie szanowany rolnik, miłośnik sztuki zakładania ogrodów i parków, samouk, muzyk, malarz i rzeźbiarz [...].
Zmarł 7 stycznia 1999 roku, spoczywa na cmentarzu parafialnym w Łętkowicach.
 |
| grobowiec rodzinny artysty na cmentarzu parafialnym w Łętkowicach (fot. Marcin Szwaja) |
Marcin Szwaja, IKP
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Nad Szreniawą; nr 8 z 09.10.1991 r.
- Zapiski osobiste Juliana Wabika ze wsi Kąty koło Łętkowic
- Józef Guzik; W obronie miechowskiej wsi 1939-1945; Książka i Wiedza; Warszawa 1981
- Józef Guzik; Działacze i partyzanci ziemi miechowskiej 1939-1945; ZBoWiD Koło Gminne Wawrzeńczyce; Wawrzeńczyce 1983
- Józef Guzik; Racławickie wezwania. Monografia okupacyjna ziemi miechowskiej 1939-1945; ZBoWiD Koło Gminne Wawrzeńczyce; Wawrzeńczyce 1987
- Wojciech Taczanowski; Bunt Chłopów; [w:] Dziennik Polski nr 82 z 7 kwietnia 1989 roku
- zbiory IKP
- dziennikpolski24.pl
- inwentarz.ipn.gov.pl
|
|
|
