Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie ciekawych miejsc, obiektów, macie propozycję innych związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym materiale; prosimy o kontakt!
Schron z II wojny światowej Bauform 51a Odryty po latach...
(fot. Andrzej Solarz)
(fot. Bojowe Schrony Proszowice - fb)
Proszowice, 5-09-2018
Świeżo odkryty (2 września 2018) przez nas położony na jednym z pól uprawnych przy starej cegielni w Proszowicach, niemiecki schron znany jest w dziedzinie fortyfikacji pod nazwą Regelbau (konstrukcja standardowa) VF 51a bądź Bauform (typ konstrukcji) 51a. Jest to obiekt obronny, w założeniu bierny nie posiadający uzbrojenia, rozmaitego zastosowania - tzw. wielofunkcyjny.
Jego głównym zadaniem było służyć za schronienie dla 12-to osobowej załogi lub pełnić funkcje zarządzające danym odcinkiem umocnień na linii frontu. W tym konkretnym przypadku jest bardzo prawdopodobne, iż był siedzibą obsługi baterii dział polowych znajdującej się na wzgórzu ulokowanym za obiektem. Prócz wymienionych powyżej funkcji zdarzały się przypadki, gdy bunkier ten wykorzystywano jako lazaret dla rannych bądź schron dla sprzętu oraz amunicji wszelkiego kalibru.
(fot. Bojowe Schrony Proszowice - fb)
Ciekawostką jest fakt, iż schron ten skierowany jest idealnie na północ i ma widok na wieżę kościoła, z której korzystał niemiecki obserwator.
Przewidywana budowa schronu miała trwać maksymalnie do 45 dni. Przed jej rozpoczęciem należało usunąć 350 m3 ziemi. W trakcie zużywano od 95 do 100 m3 betonu oraz 4,75-5 ton stalowego drutu zbrojeniowego o średnicy 10 mm. Szalowanie i zalewanie obiektu materiałem budowlanym odbywało się w kilku etapach. W pierwszej kolejności wylewano betonowy fundament o grubości około 60/70 centymetrów, po czym szalowano murki na wysokość 55 cm, w których zatapiano ceowniki o szerokości 5 centymetrów.
Następnym etapem było deskowanie północnej ściany wejściowej oraz tej południowej. Po wyschnięciu i stwardnieniu muru wewnątrz izby i odszalowaniu ścian, na ceowniki nakładano arkusze specjalnej blachy falistej typu "Heinrich", które nitowano ze sobą. Całość łączona była centralnie na sklepieniu za pomocą nitowanych kątowników, po czym zalewano blaszany strop oraz przy okazji odeskowany sufit korytarza. Po osuszeniu stropów, nakładano kolejną górną warstwę, tym samym wyrównując ją do 1 metra grubości.
(fot. Bojowe Schrony Proszowice - fb)
Nad wejściami tworzono murki oporowe zespolone z sufitem za pomocą zbrojenia. Tak wyglądała izba główna od środka - wyłożona potężnymi stalowymi arkuszami blachy falistej. Bunkier posiadał wewnątrz system do odprowadzania spalin z piecyka w postaci rury znajdującej się po lewej stronie. Zaś sam piec postawiony na specjalnej betonowej podstawie. Ponadto za nim znajdował się kanał doprowadzający zimne powietrze z korytarza do pomieszczenia w celu jego ogrzania.
Po przeciwnej stronie kozy widniał się system odwodnieniowy schronu zapobiegający jego zalewaniu. Na tylnej ścianie zaraz pod stropem izby znajdował się otwór, który pierwotnie połączony był z przejściem przelotowym, rurą, która miała za zadanie doprowadzanie powietrza do korytarza i pomieszczenia w razie jego zasypania. Samo przejście schronu był przelotowe, to znaczy, że okopy biegnące po obydwu stronach schronu nie były przerwane, a ich trasa przebiegała przez wnętrze schronu.
(fot. Bojowe Schrony Proszowice - fb)
opracowanie: Wojciech Pasek, Karol Przybysz-Malczewski
