Figura Matki Bożej z Dzieciątkiem
 |
| (fot. Zbigniew Pałetko) |
Kaczowice, 2-02-2011
Figura przydrożna Matki Bożej z Dzieciątkiem znajduje się w Kaczowicach, ogrodzie na posesji nr 4, Łukasza Pabianczyka. Usytuowana jest frontem do Szlaku Kościuszkowskiego Kocmyrzów - Racławice.
Fundatorem kapliczki była rodzina: Walenty, Marianna i Michał Pabianczyk. Walenty i Michał byli braćmi, Marianna żoną Walentego. Postawiona została w 1888 roku, z woli serca fundatorów. Według wspomnień najstarszych mieszkańców Kaczowic figura miała wówczas wartość 4 morgów pola.
Figura ma kształt dwuczłonowego postumentu, zwieńczonego rzeźbą z piaskowca Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus na ręku. Suknia i nakrycie głowy w kolorze kremowym, płaszcz niebieski. Głowa Dzieciątka i Marii oraz ręce w kolorze cielistym. Mankiety sukni białe.
Na czterobocznym, wysokim postumencie, znajduje się całopostaciowa, naturalnej wielkości kamienna rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus na prawym ręku. Postument jest dwuczłonowy. Człon dolny szerszy od górnego osadzony jest na cokole. Zakończony jest zmniejszającymi się, ozdobnymi gzymsami, na których osadzony jest człon górny.
W członie górnym postumentu, od strony frontowej we wnęce półkolistej koloru kremowego znajduje się płaskorzeźba Pana Jezusa. Rzeźba przedstawia Pana Jezusa przed ukrzyżowaniem - jest to tak zwany Chrystus Nazareński.
Postument górny zakończony jest gzymsem na którym znajdują się dekoracyjne liście akantu w kolorze zielonym. Pod płaskorzeźbą Pana Jezusa Nazareńskiego, na dolnym członie postumentu znajduje się wyrzeźbiona inskrypcja fundatorów.
Jezus posiada na sobie płaszcz w kolorze niebieskim, ręce związane trynitarskim szkaplerzem, który zawieszony na rękach Jezusa zwisa do stóp. Pod płaskorzeźbą Chrystusa napis: Odnowił Edward Wcisło 1982. Nad rzeźba znajduje się wyrzeźbiona korona z krzyżem.
 |
| (fot. Zbigniew Pałetko) |
W członie dolnym postumentu na frontowej i dwóch bocznych ścianach znajdują się płaskorzeźby. Na bocznej ścianie postumentu, z lewej strony znajduje się płaskorzeźba wyobrażająca Matkę Bożą z sercem Marii. Matka Boża nakryta szatą z kapturem w kolorze zielonym. Prawa ręka wskazuje na serce, lewa ręka uniesiona ku górze.
Po przeciwnej stronie, postumentu znajduje się płaskorzeźba Chrystusa Nazareńskiego. U góry rzeźby zaakcentowane wgłębienie wnękowe. Chrystus w szacie koloru zielonym. Lewa ręka wskazuje na serce, prawa uniesiona do góry z palcem wskazującym. Broda z wyraźnym zarostem w kolorze brązowym. Kamienna figura Matki Bożejj z Dzieciątkiem w Kaczowicach odznacza się wyjątkową formą i oryginalnym zamysłem.
Figura jest duża - bo też Maryja przewyższa ogromem swym wszystkie stworzenia - wznosi się ponad aniołów, ich Królowa, ponad największych Świętych. Lewą rękę ułożona ma na piersiach w geście pokory, oddając to, co Maryja powiedziała w Magnificat: "On wejrzał na uniżenie służebnicy swojej". Maryja stoi na półkuli i prawą nogą depcze głowę węża według słów Pisma Świętego: Zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę". Oczy Maria ma otwarte i patrzy z wysokości na tych, którzy się przed Nią korzą. Jest bardzo skupiona i wygląda na to, że owo skupienie jest zasłuchaniem w to, co mówią do Niej modlący się przechodnie.
Nic dziwnego, że figura ta, naprawdę piękna i każdy wpatrujący się od 1888 roku myśli po dziś dzień: "Cicha a potężna, pokorna a pełna mocy zwycięskiej, skupiona a z łaskawością wsłuchana w modły do Niej płynące, by je przekazać Boskiemu Synowi, jaśniejąca blaskiem czystości i porywająca serce ku Bogu" - jak mówił biskup Piotr Bednarczyk.
Wykonawca figury i płaskorzeźb znajdujących się na ścianach bocznych postumentu jest nieznany.
Podczas utwardzania drogi w 1961 roku, Kocmyrzów - Racławice, tzw. Szlaku Kościuszkowskiego rodzina Pabianczyków otrzymała nakaz usunięcia figury. Została przeniosła o około 8 metrów. Na pierwotnym miejscu figura była umieszczona na czterech kamiennych, prostokątnych płytach z piaskowca o wymiarach około: 150x35x35 cm. Na nowym miejscu postawiona została na betonowym cokole. Po przeniesieniu figury została odnowiona przez pracowników Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie. Figura Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus jak również poszczególne człony postumentu wykazywały ubytki. Dwie prostokątne płyty zostały przez konserwatorów wykorzystane do uzupełnień.
Kapliczka znajduje się ogródku przydomowym, w otoczeniu krzewów ozdobnych i kwiatów ogrodowych. Wpisana jest do rejestru zabytków. Posiada walory wybitnie zabytkowe. Wymaga konserwacji: zdjęcia farb i zabezpieczenia przed dalsza degradacją wynikającą z biegu czasu i czynników atmosferycznych.
opracował: Zbigniew Pałetko
grafiki
|
