Figura Matki Bożej [?] z osiemnastego wieku
 |
| (fot. Zdzisław Kuliś) |
Paśmiechy, 10-07-2020
Idąc śladami zabytkowych krzyży, figur i kapliczek przydrożnych rozsianych na terenie gminy Kazimiera Wielka ciekawą figurę możemy spotkać we wsi Paśmiechy na rozdrożu polnych dróg, zarośniętych krzakami, w parku podworskim. Na wysokiej skarpie jest postawiona dość pokaźna figura, jak na te lata i to w bardzo dobrym stanie. Napisy są czytelne:
Odnowiono w roku 1847 przez JP
Wystawiono w roku 1776 przez RS [?]
Są to tylko inicjały fundatora i tego, który tę figurę odnowił. Natomiast co znaczą te inicjały, dostępne źródła o tym nie mówią. Nie bardzo wiadomo też, czy właściwie odczytuje się literę "R", a nie np. "K", bo litera R pisana wyżej w wyrazie roku wygląda całkiem inaczej. Zestawiając te inicjały z nazwiskami kolejnych właścicieli Paśmiech nie można żadnemu z nich je przypisać. Tak naprawdę to nie wiadomo kogo lub jaką świętą ta figura przedstawia. Właścicieli dworu w kolejnych latach było wielu. Jest to prawdopodobnie Matka Boska Niepokalana.
 |
| (fot. Zdzisław Kuliś) |
Figura stoi na kolumnie o przekroju kwadratu. W 2019 roku mieszkańcy wsi zabezpieczyli fundament figury przed jej zawaleniem.
Pierwotny dworek modrzewiowy wzniesiony został w Paśmiechach w połowie XVIII wieku przez rodzinę Skarbek-Borowskich. Dwukrotnie przebudowywany. Dziadek ostatniego właściciela (Karol) w połowie XIX wieku dobudował z dwóch stron skrzydła, a Wacław Karwacki w 1927 roku dokonał rozbudowy, modernizacji i unowocześnienia wnętrz. Przy wszystkich tych przebudowach zachowana została architektura domu.
Dach kryty gontem, czterospadowy o dwóch wystawkach od frontu. Ganek o 4 kolumnach, w późniejszym czasie obudowany i oszklony. We wnętrzu dworu, w salonie był ciekawy kominek empirowy, a w pokoju stołowym znacznie starszy piec. Od jesieni 1944 do końca stycznia 1945 we dworze w Paśmiechach kwaterowało dowództwo 120 PP AK z jej dowódcą kpt. Romanem Zawarczyńskim ps. Sewer [St. Przybyszewski - Ziemianie, Pałace, Dwory i Dworki nad Nidzicą i Szreniawą].
Paśmiechy, parafia pw. M.B. Częstochowskiej w Skorczowie. Kiedyś w powiecie pińczowskim, obecnie na terenie powiatu Kazimierza Wielka. W XIV w. własność Spytka Melsztyńskiego, który w 1396 r. sprzedał tę wieś Iwanowi z Jedlczy. W XV w. Własność Piotra h. Lis. Od połowy XVII w. Własność Dąmbskich h. Godziemba. W latach 1789-91 własność Augusta Feliksa Jaxy Otwinowskiego (ur. 1750), burgrabiego zamku krakowskiego, który obok dworu miał młyn, browar i karczmę. W XVIII w. własność Skarbek-Borowskich. Potem własność Antoniego Pileckiego, od którego w 1861 r. majątek kupił dziadek ostatniego właściciela - Karol Karwacki s. Ignacego ur. 27 XII 1822 - zm. 9 VI 1911, żonaty z Sylwią z Łysakowskich (zm. 30 V 1901).
Z powyższych danych wynika, że od połowy XVII wieku Paśmiechy były własnością Dąbskich h. Godziemba, w XVIII wieku Skarbek - Borowskich, a potem własność Antoniego Pileckiego, który dopiero w roku 1861 majątek sprzedał Karolowi Karwackiemu s. Ignacego.
Na tej podstawie można sądzić, że figura została wybudowana w czasie, kiedy właścicielami byli Dąbscy, Skarbek- Borowscy lub Antoni Pilecki. Są to jednak przypuszczenia, bo nie znamy dokładnego roku nabycia majątku przez Skarbek - Borowskich, jak też roku w którym właścicielem stał się Antoni Pilecki.
opracował: Zdzisław Kuliś
|
