Na cześć i chwałę Bogu przedwiecznemu - cmentarz choleryczny w Łętkowicach
 |
listopad 2019, widok na cmentarz od skrzyżowania dróg Dodów-Łętkowice
(fot. zbiory autora) |
Łętkowice, 29-11-2019
W okolicy jest wiele cmentarzy cholerycznych, w których spoczywają mieszkańcy naszych wsi i miasteczek. Lokalizowano je na uboczu, w miejscu odludnym. Jak najdalej od gospodarstw, by uchronić się od zarazy, która dziesiątkowała mieszkańców. Cholera to choroba zakaźna przewodu pokarmowego, powodowana przez endotoksyny przecinkowca cholery (Vibrio cholerae). Największe przesilenia epidemii na terenie Polski były w latach 1831-1838 i 1848/1855. Sądząc po dacie powstania łetkowickiego cmentarza (1858) był on skutkiem zachorowań z tego okresu. Jednak na terenie tego cmentarza znajdują się także dwie mogiły wojenne z czasów późniejszych.
Cmentarz choleryczny w Łętkowicach położony jest w polach na południowo-wschodnim skraju wsi. Znajduje się przy skrzyżowaniu dróg na kierunku: Dodów, Błogocice i "Żabiniec". Ma wymiary około 27x30 metrów. Tworzy czytelny w krajobrazie, zwarty czworobok zieleni wysokiej. W chwili obecnej, są widoczne granice z wałem ziemnym i pozostałościami białego kamienia. Który był częścią muru ogradzającego miejscową nekropolię.
 |
listopad 2019, "wejście" na cmentarza, od strony pomnika
(fot. zbiory autora) |
 |
listopad 2019, pomnik po rewitalizacji w 2016 roku
(fot. zbiory autora) |
Miejsce pochówku ma powierzchnię 8 arów, było założone w 1858 roku. Zachowany jest kamienny cokół, wspierający niegdyś krzyż żeliwny. Inskrypcja na nim informuje nas o intencji mieszkańców i dacie powstania: Na | Cześć i Chwałę | BOGA | Przedwiecnemu | 1858.
W obrębie cmentarzyka, po prawej stronie (wschodniej), znajduje się kwatera z I wojny Światowej, w której pochowano 21 żołnierzy armii rosyjskiej. Jeszcze pod koniec XX wieku, widoczne były zarysy co najmniej 9 grobów. Wspominał o nich kataster z września 1916 roku, mówiący o lokalizacji: Am alten Friedhof - (Cmentarz wojenny na "starym cmentarzu"). Dzisiaj już nie pozostał po niej żaden ślad. Wiadomo jednak, że pochowani w Łętkowicach żołnierze nie zostali nigdy ekshumowani.
Także, według przekazów ustnych na tym cmentarzu w narożniku południowo-wschodnim, byli pochowani żołnierze radzieccy i niemieccy polegli w 1945 r. (a to już było później, za czasów II wojny światowej).
Niedawno, w roku 2016 pomnik został odnowiony. Kompozycję zielonej flory tworzą: 3 topole, 7 jesionów, 10 robini i liczne samosiejki.
opracowanie: Marcin Szwaja
fot. zbiory autora
publikacja: 29-11-2019
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Jerzy Pałosz; "Śmiercią złączeni" - o cmentarzach z I wojny światowej na terenach Królestwa Polskiego, administrowanych przez Austro-Węgry; Kraków 2012
- Karta cmentarza w Łętkowicach; Urząd miasta Krakowa, Wydział ochrony zabytków, październik 1998
- straznicyczasu.pl
- pl.wikipedia.org
PS
Cieszy ten fakt, że pomnik jest odnowiony. Ale chyba lepiej prezentowałby się bez otoczenia niepotrzebnych krzaków i młodo rosnących, "dzikich" drzewek.
|
