Kościół parafialny w Przemykowie
pw. św. Katarzyny Dz.M.
 |
| (fot. wikipedia) |
Przemyków, 15-12-2008
Po 1200 roku z drzewa lipowego wybudowano kościół pod wezwaniem św. Wojciecha. Kościół spłonął od zaprószonego ognia lub spalili go Tatarzy około 1295 roku. Rośnie jeszcze boczny pień lipy z tego okresu. Relikty znajdują się jeszcze w dzwonnicy.
W latach 1451-1464 został wzniesiony obecny kościół parafialny. Jest on murowany z kamienia i cegły (zendrówki) w stylu późnogotyckim zwanym stylem "nadwiślańskim", konsekrowany 28 października 1464 roku za panowania króla Kazimierza Jagiellończyka. Kościół wzniesiono z fundacji Kanonika Krakowskiego Stanisława Reja z Kobylnik - profesora Akademii Krakowskiej, Piotra Wiskierta (Wiskiry-Wiskitek) i Jana Długosza.
W późniejszych latach kościół przebudowywano i dobudowywano w stylu barokowym i romańskim (rozbudowano w 2 połowie XVI w. i w na początku XVII w. oraz odnowiono w XIX w.).
W pierwszej połowie XV wieku król Władysław Jagiełło nadał ówczesnemu plebanowi Szczelonie łan roli z obowiązkiem odprawiania mszy świętej za dusze króla i królowej Jadwigi. Podobne zapisy mają kościoły w Przedborzu i Sandomierzu.
 |
| (fot. Ryszard Stojek) |
Od 1550 roku tak kościół jak i cała parafia Przemyków pozostawała pod patronatem Akademii Krakowskiej, a uczyniono to, by zachęcić ich do wyższych studiów i nauki. Było to za czasów Zygmunta Augusta - zatwierdzenia Barbary Radziwiłłówny na królową. Powstawały tu liczne dwory: Przemyków, Rachwałowice, Kijany, Malkowice.
Budynek orientowany, trójnawowy, przy zachodnim przęśle prezbiterium posiada zakrystię ze skarbczykiem. Przy nawie od południa i zachodu wznoszą się dobudowane w 1 ćw. XVII w. wczesnobarokowe kruchty. Prezbiterium nakryte jest sklepieniem gwiaździstym. W nawie głównej sufit, pod którym odkryto resztki sklepienia gotyckiego. Nawy boczne - sklepienie krzyżowo-żebrowe. Zewnątrz ściany kościoła opięte zostały uskokowymi szkarpami. Fasada zachodnia zwieńczona jest szczytem ze sterczykami. Kościół nakrywa dach dwuspadowy.
Trzy główki na sklepieniu w prezbiterium budynku kościoła uległy spaleniu w pożarze kościoła 9 listopada 1989 roku. W kościele do chwili obecnej zachowały się takie pamiątki jak: kielich z 1597 roku, fundacji profesora Akademii Krakowskiej Wiskitera, kielich barokowy z 1636 roku z fundacji Ewy Dulębiny, kilka kielichów z XVII wieku, monstrancja wieżyczkowa późnogotycka z XVI wieku i wieczny mszał z XVII wieku.
opracował: Andrzej Solarz
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- materiały IKP
- strona www - gmina Koszyce - opis + grafika
- strona www - świętokrzyskie mnóstwo rzeczy do zobaczenia (deteroos) - grafika
- strona www - rodzina Jazdonów - opis
- wikipedia - grafika
|
