Baranów
(woj.: świętokrzyskie / pow.: kazimierski / gm.: Skalbmierz)
Informacje o miejscowości
 |
4 lipca 2015, piknik rodzinny w Baranowie
(fot. archiwum kolegiaty w Skalbmierzu) |
Proszowice, 12-07-2021
wiadomości przekazane przez ks. Mariana Fatygę
Nazwa wsi wymieniana jest w dokumencie z 1257r. w formie "Baranow" jako własność szlachecka. Król Bolesław Wstydliwy przenosząc w 1262 roku Klasztor Klarysek z Zawichostu do Skały zatwierdza mu wieś Baranów na własność. Dokumenty z 1266 r. potwierdzają, iż księżna Salomea, zakonnica Zakonu Klarysek w Skale kupiła za 70 grzywien od księżnej Kingi wieś Baranów.
Wieś pozostawała własnością zgromadzenia Klarysek aż do schyłku XVIII wieku. Jak podaje Jan Długosz w 2 poł. XIV wieku był tu folwark, dziesięć łanów kmiecych, karczma. W 1485 roku wieś została spustoszona przez zarazę. Król Kazimierz Jagiellończyk zwolnił mieszkańców Baranowa na 6 lat od wszelkich prac na folwarkach królewskich.
Według spisu parafialnego z 1792 roku we wsi było 19 domów, w tym dwór, 4 budynki gospodarcze, 13 zagród, jeden chałupnik. Określenia które zachowały się do dzisiejszego dnia części wsi to: Getto, Podrynek (Pola), Podsietejów, Przezdno (Wąwóz, Bagno), Rynek i Zagóra.
Wieś położona jest w południowej części gminy Skalbmierz i Województwa Świętokrzyskiego (graniczy z Województwem Małopolskim). Leży przy drodze powiatowej Skalbmierz - Proszowice. Graniczy z wioskami Winiary, Małoszów, Pałecznica. Szkoła podstawowa została wybudowana prawdopodobnie w 1929 r. i istniała do 1995 r.
W 2012 roku Ochotnicza Straż Pożarna świętowała 80 rocznice powstania. Na trwałe zapisała się służba druhów strażaków w krajobrazie wioski. Przy pomocy mieszkańców i wsparciu władz lokalnych powstanie nowy obiekt remizy OSP i wiejskiego domu kultury. Funkcje sołtysa wypełnia Szczepan Solarz, radnym gminnym jest Stanisław Grądek. Przez ostatnie 12 lat w okresie letnim odbywały się Rodzinne Pikniki Integracyjne organizowane przez OSP Baranów i miejscowego proboszcza ks. Mariana Fatygę.
29 marca 2009 roku odbyła się pierwsza plenerowa wielkopostna droga Krzyżowa wspólnie z mieszkańcami Zakrzówka. Jej zwieńczeniem było zamontowanie krzyża (niesionego podczas drogi krzyżowej), na pamiątkę wizyty kopii Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej w parafii Skalbmierz. Jest to typowa wioska rolnicza. Część osób pracuje w Krakowie, Skalbmierzu. Aktywność społeczności Baranowa zasługuje na wyróżnienie wśród sołectw gminy i parafii Skalbmierz.
informacje ze strony Urzędu Miasta i Gminy Skalbmierz, autorstwa A.Bienias, S.M Przybyszewski
 |
sołectwo Baranów
(fot. skalbmierz.eu) |
Nazwa wsi pochodzi od nazwy osobowej (czyli przezwiska) "Baran". Wymieniony w dokumencie z 1257 r. w formie "Baranów" jako własność szlachecka. W 1262 r. Bolesław Wstydliwy przenosząc klasztor klarysek z Zawichostu do Skały zatwierdza mu posiadanie Baranowa wraz z immunitetem. Dokumenty z 1266 r. poświadczają że: - córka Jana z Chrobrza, wdowa po Baranie z Pełczysk sprzedała za 15 grzywien księżnej Salomei, zakonnicy klasztoru klarysek posiadłość Baranów, - księżna Salomea, zakonnica klasztoru klarysek w Skale kupiła za 70 grzywien od księżnej Kingi wieś Baranów.
Należy więc sądzić, że wieś uprzednio była we władaniu dwóch właścicieli. W 1320 r. nastąpiło przeniesienie klarysek ze Skały do klasztoru św. Andrzeja w Krakowie przy ul. Grodzkiej. Wieś pozostała własnością tegoż zgromadzenia aż do schyłku XVIII w. W 1373 r. królowa węgierska Elżbieta Łokietkówna jako regentka Królestwa Polskiego przenosi Baranów z prawa polskiego na prawo magdeburskie.
W księgach ziemskich krakowskich pod datą 1389 zapisane jest postępowanie przeciw kmieciom z Baranowa: Wojciechowi, Tomaszowi, Mikołajowi, Staszkowi, Hankowi, Święszkowi, Malcowi i Jakubowi o zajęcie bydła dworskiego, Są to więc pierwsi, znani z imienia kmiecie baranowscy. W następnych latach w dokumentach widnieją: 1405 - Benedykt - prokurator z Baranowa 1424 - Stanisław - karczmarz z bratem Mikołajem 1429-30 - Jan Kukowski - prokurator 1459 - Wawrzyniec Młynek z Baranowa przyjął prawo miejskie krakowskie. Wg "Liber beneficiorum" Jana Długosza pisanej w 1. 1470-80 był tu folwark, 10 łanów kmiecych, karczma z 1 tanem z której płacono 1/2 grzywny czynszu oraz zagroda 2 rolami. Kmiecie odrabiają 3 dni w tygodniu w lecie i 1 dzień w zimie, płacą po I grzywnie i dają po 60 jaj, po 6 kogutów, po ćwiertni żyta i po 2 owsa oraz po 4 grosze. Zagrodnik odrabia pieszo 1 dzień w tygodniu i płaci. 8 skojców.
W 1479 r. klasztor św. Andrzeja oddaje kanonikowi krakowskiemu Janowi Długoszowi i kustoszowi wiślickiemu Janowi Gosławskiemu w dożywocie Baranów z folwarkiem i dziesięciną snopową z folwarku za pomoc przy odbudowie kościoła klarysek. 1485 r. wieś została spustoszona przez zarazę. Król Kazimierz Jagiellończyk zwolnił więc mieszkańców Baranowa na 6 lat od wszelkich prac na folwarkach królewskich. W 1487 r. udzielił spustoszonej wsi 12 lat zwolnił łącznie ze zwolnieniem od poradlnego. W 1494 r. Baranów ponownie został spustoszony, tym razem w czasie przemarszu wojsk zaciężnych, Król Jan Olbracht udzielił za to wsi 12 lat wolnizny.
Wg Długosza folwark nie dawał dziesięciny. Dziesięcina snopowa i konopna z reszty wsi wartości 12 grzywien oddawana była wikarii prebendy Kamiowskiej w katedrze krakowskiej. W 1529 r. klasztor pobierał 15 grzywien tytułem czynszu i dziesięcinę snopową z ról opustoszałych. Dziesięcina snopowa ze wszystkich ról kmiecych wartości 9 grzywien oddawana była wikarii prebendy Kamiowskiej. W 1581 r. dzierżawca płacił czynsz od 1 łana kmiecego i 5 zagród. Wg spisu parafialnego z 1792 r. we wsi było 19 domów, w tym dwór, 4 budynki gospodarcze, 13 zagród, 1 chałupnik. Mieszkało w nich 114 osób /60 mężczyzn /54 kobiety/, w tym 5 szlachty i 4 Żydów. W 1827 r. - 22 domy, 124 mieszkańców. 1999 r. - 60 domów, 265 mieszkańców. XIX - XX w. - gm. Boszczynek, GRN Tempoczów. Par. Skalbmierz.
Obiekty fizjograficzne: Brzegi - wąwóz, gliniak, Krzemionka - pole, góra, Łączki-pola, Makowiec - pole, Podryncze - łąki, Podrynek - pola, Podsietejów - pole, Przezdno - wąwóz, bagno, Psi Rynek - pole, Rotacja-pola, Zagóra - pole.
opracowanie: red.
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- zbiory IKP
- skalbmierz.eu
|
|
|
