Tajemnice Burzy
II. Polityczne targi i koszty prowadzenia wojny z faszyzmem - jako przyczynek do Burzy
 |
| (fot. zbiory IKP) |
6-08-2012
Na kilka miesięcy przed konferencją w Teheranie Mołotow uznawał prawa Polski do niezależności, obiecywał nawet pomoc ze strony Rosji, ale nawiązanie stosunków dyplomatycznych (zerwanych jednostronnie przez Moskwę po międzynarodowym nagłośnieniu sprawy Katania) warunkował przyjaznym nastawieniem do Rosji ze strony Polskiego Rządu w Londynie, stwierdzał nawet, że byłoby nieźle gdyby przeprowadzono rekonstrukcję tego Rządu poprzez wprowadzenie innych ludzi. W tym samym czasie Majski w dyskretnych rozmowach z Edenem przedstawił w formie sprzeciwu stanowisko Rządu ZSRR w sprawie jakichkolwiek planów federacyjnych w Europie Środkowej i propozycję rekompensat terytorialnych dla Polski na zachodzie w zamian wyrzeczenia się ziem na wschodzie oraz przedstawił sugestie dotyczące przyszłego podziału na strefy wpływów politycznych i gospodarczych powojennej Europy.
Eden w rozmowie z Mikołajczykiem wystąpił z niedyskretnym pytaniem: "Gdybyście w rezultacie wojny otrzymali Prusy Wschodnie, cenne obszary na Śląsku, a poza tym na wschodzie terytorium do linii Curzona rozszerzone przez przyłączenie Lwowa - z Wilnem sprawa gorsza - to czy takie rozwiązanie uważalibyście za dopuszczalne?"15 na co Mikołajczyk odpowiedział, że żaden rząd polski na obczyźnie nie może podejmować dyskusji w sprawie pomniejszenia terytorium polskiego. Eden odpowiedział, że nie wie jaki będzie stosunek Moskwy do tej sprawy ale wyraził obawę że Rosja wkraczając zbrojnie na terytorium Polskie nie będzie się skłaniać do podejmowania dyskusji, które mogłyby ograniczać jej ruchy. Według Edena bezpieczniej byłoby podjąć dyskusję "Rosja będzie się domagać linii Curzona z odchyleniami na korzyść Polski - może uda się zachować dla Polski Lwów. Za "tę cenę" otrzymałaby Polska Prusy Wschodnie i cenne obszary Górnego Śląska16. Na uwagi strony polskiej, że nabytki na zachodzie należą się Polsce Eden odpowiedział pytaniem "Czy sądzicie iż zdołacie uzyskać te cenne nabytki i równocześnie zachować waszą granicę wschodnią? - to niemożliwe"17.
Władysław Pobóg Malinowski - autor "Najnowszej Historii Politycznej Polski" zadaje pytanie: Czy Stalin (...) zgodnie z duchem postanowień konferencji moskiewskiej18 i zjazdu w Teheranie uważał Polskę za obszar swej strefy wpływów i czy na tej podstawie nie godził się na interwencję Anglosasów w tej sprawie. I odpowiada na to pytanie. "Tak było w gruncie rzeczy, mimo pewnych zachowywanych jeszcze pozorów"19. Stanowisko Moskwy oddaje ogłoszony w styczniu 1944 roku komunikat, w którym zostało stwierdzone: "...Konstytucja Sowiecka ustanowiła granicę sowiecko - polską odpowiadającą pragnieniom wyrażonym przez ludność Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi w plebiscycie przeprowadzonym w szerokich ramach demokratycznych w 1939 roku, naprawiono w ten sposób krzywdę wyrządzoną przez narzucony Związkowi Sowieckiemu traktat ryski"20 i dalej "przyłączenie zachodnich części Ukrainy i Białorusi do Związku Sowieckiego nie kolidowało z interesami Polski, przeciwnie - stworzyło niezawodną podstawę do dla przyjaznych stosunków miedzy narodem polskim, a ukraińskim, białoruskim i rosyjskim. Obecnie gdy armia sowiecka sukcesami swymi przyspiesza dzień wyzwolenia okupowanych terytoriów sowieckich oraz dzień wyzwolenia Polski i innych narodów, wyłania się właśnie problem odbudowy silnego i niepodległego państwa polskiego; musi ono jednak odrodzić się nie kosztem terytoriów ukraińskich i białoruskich - linie graniczne nie są niezmienne - na wschodzie Polski przekazane by jej zostały okręgi z przewagą ludności polskiej: pokrywało by się to mniej więcej z linią Curzona; na zachodzie Polska objąć winna historyczne ziemie zabrane przez Niemcy bez czego niemożliwe byłoby zjednoczenie całego narodu"21. Warunki moskiewskiego satrapy wzmacniano wymownym stwierdzeniem że problem stosunków polsko - sowieckich wymaga jedności w zbrojnych zapasach z Niemcami.
Brytyjskie próby pośrednictwa w sprawach polskich Stalin potraktował jeszcze inaczej. Podejrzewał bowiem Anglików o większą życzliwość dla Polski i do uchylenia ich pośrednictwa w sprawach polskich granic wykorzystał prasę sowiecką sugerującą w swoich doniesieniach tajne rokowania Anglików z Niemcami. W istocie Konspiracja Niemiecka22 na wiosnę 1944 roku w obawie przed inwazją sowiecką, poprzez placówkę amerykańską w Szwajcarii przedstawiła Anglosasom plan kapitulacji, w którym zawierało się uwięzienie Hitlera w Obersalzbergu i ułatwienie lądowań Sprzymierzonych w Europie Zachodniej. Anglosasi odpowiedzieli na złożone propozycje żądaniem bezwarunkowej kapitulacji i stwierdzeniem, że nie będą prowadzili żadnych rokowań poza plecami Rosji23.
Radziński i Pobóg - Malinowski w swoich opracowaniach książkowych ukazują drugi polityczno - militarny aspekt zmagań stron konfliktu drugiej wojny światowej - jeszcze do niedawna mało znany w świadomości zwłaszcza młodego pokolenia czytelników. W treści ich opracowań przedstawione są społeczne, ekonomiczne i terytorialne próby przenoszenia kosztów i reparacji wojennych pomiędzy uczestnikami koalicji antyhitlerowskiej w zależności od dominującego w ich państwach ustroju politycznego i słabości polityczno - militarnej mniejszych sojuszników.
Autorzy ukazują polityczny pragmatyzm i skłonności ówczesnych ludzi władzy do dbałości o stan własnego posiadania kosztem innych i z zupełnym brakiem poszanowania dla obowiązujących ówcześnie praw międzynarodowych i zobowiązań sojuszniczych. Dla pomniejszenia kosztów wojennych i ich reparacji wielcy tamtego świta decydujący o powojennym losie innych narodów nie wzbraniają się od: cynizmu, arogancji, konformizmu, ignorancji, głupoty i braku politycznej wizji przyszłych poprawnych stosunków międzynarodowych.
Kosztem politycznego wyrachowania i osobistych ambicji jest podporządkowanie wynaturzonym celom i obcym ideałom społeczeństw Europy Środkowo - Wschodniej na kolejne półwiecze, oraz okowy "żelaznej kurtyny".
opracowanie: Piotr Staniszewski
15 Tamże str. 39.
16 Tamże str. 40.
17 Tamże str. 40 ( w czasie II wojny światowej: A. Eden - angielski minister spraw zagranicznych, Majski - ambasador ZSRR, Mikołajczyk - Premier Rządu RP na wychodźstwie, Mołotow - minister spraw zagranicznych ZSRR).
18 Konferencja w Moskwie poprzedzała zjazd "Wielkiej Trójki" w Teheranie, który odbywał się na przełomie listopada i grudnia 1943 roku.
19 Zam. na str. 86 w "Najnowsza historia polityczna Polski" - Władysław Pobóg - Malinowski - Towarzystwo Wydawnicze "Graf" - Gdańsk 1989 r.
20 Traktat pokojowy zawarty w Rydze pomiędzy II Rzeczpospolitą a Rosją Sowiecką w wyniku wygranej przez Polskę wojny z bolszewikami w 1920 roku.
21 zam. na str. 83 w "Najnowsza historia polityczna Polski" - Władysław Pobóg - Malinowski - Towarzystwo Wydawnicze "Graf" - Gdańsk 1989 r.
22 Konspiracja Niemiecka - w tym wojskowi: Admirał W.Canaris, Płk hr. O. von Staufenberg, Marsz. Rzeszy E.Rommel, płk von Treckov i inni.
23 Przypis 27 na str. 87 zam. w "Najnowsza historia polityczna Polski" - Władysław Pobóg - Malinowski - Towarzystwo Wydawnicze "Graf" - Gdańsk 1989 r.
|
