Akcja na Bank Spółdzielczy w Wolbromiu
 |
| (fot. zbiory IKP) |
20-07-2017
Z określeniem daty dziennej początku Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 (Kazimiersko-Proszowickiej Rzeczpospolitej Partyzanckiej) są drobne problemy. W zależności od rejonu skąd pochodzi mówiący, podaje on datę ważnego wydarzenia, które miało miejsce latem 1944 roku w najbliższym terenie i uznaje je za początek Rzeczpospolitej Partyzanckiej.
Partyzanci działający na terenie Inspektoratu AK "Maria" wiedząc o zbliżających się wojskach radzieckich i widząc słabnące siły Niemców, znacznie zwiększyły swoją aktywność. Pięć lat okupacji i liczne zbrodnie niemieckie, których byli świadkami. ogłaszane w obwodach pogotowia alarmowe, wydawana broń z magazynów broń, sprzyjały bardziej lub mniej skoordynowanym działaniom zbrojnym przeciwko oddziałom wojska, żandarmerii i instytucjom okupanta.
Przełom lipca i sierpnia 1944 roku obfitował w spektakularne ataki na Niemców i współpracujących z nimi polaków. I właśnie ten okres (trzecia dekada lipca i pierwsza sierpnia), kiedy praktycznie 1/3 obszaru Inspektoratu "Maria" była kontrolowana przez oddziały podziemia niepodległościowego na czele z największą jednostką 106 Dywizją Piechoty Armii Krajowej pod dowództwem majora Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego ps. Tysiąc.
 |
żołnierze z OP Mohorta na ćwiczeniach terenowych w lasach Cisia Wola, sierpień 1944
(źródło: Album d-cy Oddziału Partyzantów Batalionów Chłopskich "Mohorta" 1940-1945) |
Jedną z pierwszych akcji, którą możemy zaliczyć do działań związanych z Rzeczpospolitą Partyzancką 1944 był atak oddziału partyzanckiego Jana Pieńkowskiego ps. Mohort 20 lipca 1944 roku na Bank Spółdzielczy w Wolbromiu.
Poniżej opis tej akcji, z książki gen. Bolesława Michała Nieczuja-Ostrowskiego pt. "Rzeczpospolita Partyzancka. Inspektorat Maria w walce":
Spośród pomniejszych akcji, które przeprowadzano na całym terenie inspektoratu, wyróżnić należy akcję o charakterze zaopatrzeniowym na Bank Spółdzielczy w Wolbromiu, wykonaną w biały dzień, przy dużym zagrożeniu ze strony silnego garnizonu żandarmerii i Wehrmachtu. Została ona zorganizowana i przeprowadzona pod dowództwem zastępcy szefa dywersji Obwodu "Olga", a równocześnie dowódcy ODP Podobwodu "Skała" ("Sabcia-Olga") sierż. pchor. "Mohorta".
Oto jego relacja: "Drużyny z oddziału mojego, wzmocnione drużynami z oddziału "Pewnego" (S. Pawlik) i LSB "Lota" (Edward Kazior), pod moim dowództwem, w godzinach południowych (20.7.44 r.) opanowały Bank Spółdzielczy w Wolbromiu zabierając znaczną część gotówki. Jednocześnie część oddziału zajęła magazyny Spółdzielni "Rolnik" konfiskując materiały tekstylne i żywnościowe. Na skutek dokonanego zaskoczenia i szybkiego przeprowadzenia akcji oraz sprawnego wycofania się z miasta, pościg wszczęty przez żandarmów nie dał rezultatów".
Andrzej Solarz
|
|
|
