Inspektorat Miechów ZWZ/AK, jego czołowe postacie i wielkie jednostki bojowe (106 OP i KBKZmot)
 |
| (fot. ikp) |
Kraków, 26-10-2017
Jak wiemy 5 października w krakowskim Muzeum Armii Krajowej odbyło się sympozjum historyczne Inspektorat miechowski w konspiracji i w walce zbrojnej. Podczas jej trwania zostały wygłoszone dobrze przygotowane referaty i komunikaty. Jednym z prelegentów był pułkownik dyplomowany artylerii Andrzej Marciniak, który opowiedział licznie zebranym uczestnikom konferencji o postaciach i wielkich jednostkach AK biorących udział w Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944.
Poniżej skrót referatu:
red.
Inspektorat Rejonowy ZWZ/AK Miechów "Miś", "Michał", "Maria" został podzielony na trzy obwody: Miechów, Olkusz oraz Pińczów. Podlegał bezpośrednio Komendzie Okręgu Kraków i swym zasięgiem obejmował obszar 3 tys. km2 i był zamieszkany przez 370 tys. osób. Inspektorat systematycznie przekształcał się organizacyjnie i strukturalnie.
Zasadniczo należy wydzielić cztery okresy w działalności Inspektoratu. W pierwszym z nich (1939-42) przeprowadzono intensywną akcję scalenia organizacji konspiracyjnych. W warunkach konspiracyjnych produkowano broń i amunicję, powołano liczne placówki, utrzymywano punkty na szlakach przerzutowych na Węgry oraz prowadzono kursy dla podoficerów i podchorążych. W drugim okresie (1943 - I kwartał 1944) rozwijano i umacniano struktury Armii Krajowej. W Inspektoracie funkcjonowało zrzutowisko do odbioru cichociemnych oraz broni i sprzętu. W trzecim okresie, (wiosna-jesień 1944) przeprowadzono liczne działania zbrojne, a szczytowym momentem było powstanie Kazimiersko-Proszowickiej Rzeczypospolitej Partyzanckiej obejmującej swym zasięgiem ok. 1000 km2. Ostatni etap w działalności Inspektoratu przypada na okres od X 1944 do stycznia 1945.
Po dalszych szkoleniach przygotowywano się do akcji "Burza", a akcje zbrojne prowadziły m.in. grupy dywersyjne "Dominiki" oraz oddziały partyzanckie "Skrzetuski", "Wołodyjowski", "Bartosz Głowacki", które następnie scalono w Samodzielny Partyzancki Batalion Szturmowy "Suszarnia", którego dowódcą był kpt. cc Antoni Iglewski ps. "Ponar".
Przez cały okres działalności Inspektoratu przygotowywano się do walki, prowadzono akcje propagandowe, rozpoznawcze, dywersyjne i sabotażowe oraz likwidowano zdrajców i kolaborantów. Produkowano również broń, w tym granaty i materiały wybuchowe. Wartość organizacyjną i bojową Inspektoratu wysoko oceniali komendanci Okręgu Krakowskiego, zwłaszcza płk Józef Spychalski "Luty", płk. Edward Godlewski "Garda" oraz z Komendy Głównej płk Józef Rokicki "Karol" i gen. bryg. Stanisław Rostworowski "Odra" - "Brzask".
Inspektoratem dowodzili mjr/ppłk Łukasz, Grzywacz-Świtalski ps. "Ryszard", "Jodła" (1939-42), mjr/ppłk Aleksander Wojciech Mikuła ps. "Karol", "Władysław" (1943) oraz mjr/ppłk Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski "Bolko", "Tysiąc" (1943-1945), a sztab Inspektoratu "Maria" przeważnie funkcjonował w Proszowicach.
Wiosną 1944 Inspektorat przekształcił się, formując na wzór przedwojenny dwie wielkie jednostki bojowe. Latem 1944 roku 106 Dywizji Piechoty AK "Dom" pod dowództwem mjr./ppłk. Bolesława Nieczuja-Ostrowskiego "Tysiąca" oraz Krakowskiej Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej AK "Bank" pod dowództwem mjr./ppłk. Edwarda Kleszczyńskiego "Dzika", razem ok. 20 tys. żołnierzy.
Duże jednostki bojowe, w zależności od sytuacji na froncie zewnętrznym były w gotowości do marszu na Warszawę lub uderzenia na Kraków. Zdobycie lotnisk w Krakowie powierzono KBKZmot., a część 106 DP AK zamierzano użyć do uderzenia na Śląsk. W tym celu należało opanować główne szlaki komunikacyjne oraz linię kolejową Kielce-Kraków, uderzać na szpice i tyły wroga, siać sabotaż i zniszczenia, niszczyć posterunki niemieckiej straży granicznej między Generalną Gubernią a III Rzeszą, czy chronić rodzimą ludność, organizować ochronę osiedli.
"W wypadku wkroczenia oddziałom Armii Czerwonej pokazać swą siłę i determinację". Rozwiązanie AK zbiegło się z wyzwoleniem Podkarpacia, Kielecczyzny, Krakowa Rozpoczęła się kolejna okupacja - sowiecka, która na swych bagnetach wprowadziła "nowy porządek"...
płk dypl. art. Andrzej Marciniak
|
