Niedoszły, pierwszy inspektor Marii...
 |
Roman Bielawski ps. Adam
(fot. Marcin Szwaja) |
Proszowice, 17-04-2023
Major Roman Ludwik Bielawski ps. Jeleń, Adam urodził się 22 maja 1907 roku w Pojałowicach w powiecie miechowskim. Wykształcenie wojskowe zdobywał w Szkole Podchorążych Piechoty i po jej ukończeniu otrzymał stopień podporucznika. Późnym latem 1931 roku, został przydzielony do 73 Pułku Piechoty w Katowicach i jest dowódcą kompanii ciężkich karabinów maszynowych.
W trakcie tej służby wielokrotnie występował na zawodach strzeleckich, organizowanych przez dowództwo dywizji. Na tych konkursach w Siewierzu, wykorzystał swój talent i umiejętności zdobywając dwukrotnie, drugie miejsce na podium. Zdobył też umiejętność jeździecką typu kawaleryjskiego, którą wykorzystywał w pięcioboju sportowym.
Gdy wybuchła druga wojna światowej jako kapitan i dowódca 2 kompanii ckm II batalionu, uczestniczył na obszarze wschodniego Górnego Śląska w bitwie pod Mikołowem (2 września). W tej walce Roman Bielawski z Pojałowic został ciężko ranny. Za udział w bitwie wyrskiej Roman Bielawski odznaczony został Krzyżem Walecznych.
Po powrocie do zdrowia, jesienią 1939 roku wstąpił w szeregi konspiracji okręgu Radom-Kielce ZWZ-AK. Został mianowany przez dowództwa okręgu inspektorem ZWZ w miechowskiem (obwody: Olkusz, Miechów, Pińczów) i zaczął organizować tam struktury. Jednak wkrótce okazało się, że wcześniej na tym terenie z ramienia Okręgu Krakowskiego ZWZ-AK) zaczął organizować Inspektorat ZWZ, kpt. Łukasz Grzywacz-Świtalski ps. Ryszard, Jodła... W ramach kompromisu zaproponowano Bielawskiemu stanowisko zastępcy inspektora Miechowa, lecz nie przyjął on go.
Wkrótce (od 15 stycznia 1940 roku), objął stanowisko komendanta Obwodu Kozienice ZWZ w Okręgu Radom-Kielce ZWZ-AK i tam zaczął bardzo aktywnie działać. Wtedy też zaczął używać pseudonimu "Adam". Rozbudowuje tam silną komórkę wywiadowczą z całym zapleczem logistycznym. Swoją bazę ulokował w miejscowości Garbatka-Letnisko. Do kwietnia udało mu się pozyskać 1000 osób, które zasiliły poszczególne oddziały. Równocześnie, uruchomiono prasę konspiracyjną pod nazwą "Reduta". Za swoje dotychczasowe zasługi został awansowany do stopnia majora.
Dalszą, dobrze zapowiadającą się karierę wojskową przerywa tragiczne a w skutkach śmiertelne zdarzenie. Była nią obława zorganizowana przez oddziały Gestapo na obszarze jego działania
 |
pomnik Ku Czci rozstrzelanego kpt. Romana Bielawskiego w miejscowości Garbatka Letnisko
(fot. garbatkaletnisko.pl) |
W nocy z 11 na 12 lipca 1942 r. Niemcy dokonali pacyfikacji Garbatki i masowych aresztowań wśród mieszkańców. W akcji tej została rozbita Komenda Obwodu Armii Krajowej Kozienice, zginął komendant obwodu mjr Roman Bielawski "Adam" (został rozstrzelany), a wśród aresztowanych było wielu żołnierzy konspiracji.
Po tych wydarzeniach komendantem Obwodu Kozienice AK został dotychczasowy zastępca "Adama", Józef Pawlak ps. Brzoza, Bartosz.
I tak 12 lipca 1942 roku, zakończyła się ziemska misja majora Romana Bielawskiego z Pojałowic. Spoczywa na cmentarzu parafialnym w Nasiechowicach.
W czasie służby był odznaczony Krzyżem Walecznych. W Garbatce - Letnisko, gdzie znajdowało się miejsce postoju Bielawskiego patronuje on jednej z ulic, natomiast na ulicy Plażowej znajduje się pomnik upamiętniający miejsce pierwszego pochówku zastrzelonego przez Niemców mjr. Bielawskiego.
opracowanie: Marcin Szwaja
 |
grób majora Romana Bielawskiego na cmentarzu w Nasiechowicach
(fot. Marcin Szwaja) |
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- Marek Gozdera; Dwie daty z kalendarza; [w:] Tygodnik OKO nr 394/4 z 21 lutego 2019
- zbiory autora
- pl.wikipedia.org
- salon24.pl
- dws-xip.com
- garbatkaletnisko.pl
- gos.fora.pl/historia,36/73-pulk-piechoty,49.html
|
