25 marca - Święto Matki Boskiej Roztwornej

Dzisiaj jest niedziela, 18 listopada 2024 r. (322 dzień roku) ; imieniny: Klaudyny, Romana, Tomasza

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

W.Nowiński - wrześniowe...

Magda K.-G. - prawo dla...

serwis IKP / działy autorskie / o godce... (Z.Grzyb) / 25 marca - Święto Matki Boskiej Roztwornej

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

25 marca - Święto Matki Boskiej Roztwornej

(fot. zbiory autora)

Proszowice, 25-03-2021

     Kiedy tak prześledzimy tradycyjny kalendarz ludowy, to w dniu 21 marca trudno doszukać się jakiegoś szczególnego oznaczenia. Dopiero od niedawna w tym dniu, czyli pierwszym dniu wiosny, topi się tzw. Marzannę. Jest to raczej głównie zabawa dla wagarujących dzieci i młodzieży.

     Jednak kiedyś najpopularniejsze obrzędy związane z przyspieszeniem odejścia zimy i powitaniem wiosny odbywały się w czwartą niedzielę Wielkiego Postu, zwaną Laetare, Białą, Czarną lub Śmiertną i w tym dniu właśnie odbywał się rytuał topienia Marzanny. Marzanna nazywana była też "Marą", "Morą", "Śmiercichą". Symbolizowała najprawdopodobniej dawną boginię śmierci.

     Natomiast jako właściwy początek WIOSNY roku uważano dzień 25 marca czyli Święto Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, zwane też uroczystością Matki Boskiej Roztwornej. Właśnie od tego dnia Matka Boska Roztworna budzi ziemię i powoduje jej otwarcie na nowe ziarna. Matka Boża, której w tym dniu Anioł zwiastował macierzyństwo, czczona jest jako patronka budzącej się wiosny i życia. Warto zaznaczyć, że przez długi czas to właśnie ten dzień rozpoczynał rok liturgiczny w Kościele Katolickim. Do dzisiaj w niektórych częściach Polski z tej okazji piecze się specjalne pieczywo obrzędowe w kształcie bocianich łap. Zresztą ptak ten był od zawsze zwiastunem wiosny, ale także szczęścia, powodzenia i ... dostarczyciela potomstwa. Dlatego też z uwagą wyglądano jego powrotu i z chęcią przyjmowano do swojego obejścia. Bardzo często również przed tym dniem gospodarze obejścia, w którym mieszkała bociania rodzina, naprawiali gniazda na jego przyjęcie.

(fot. zbiory autora)

     Dlaczego budzenie się Ziemi do życia było dla ludzi bardzo ważne? Ziemię uważano i uważa się za Matkę wszelkiego życia, porównuje do Kobiety-Matki. Wiara w macierzyńska naturę ziemi, która tak jak kobieta, nosi w sobie płody, decydowała o zachowaniu się i postępowaniu ludzi: do dnia Matki Boskiej Roztwornej (25 marca) obowiązywał zakaz orania, ponieważ była brzuchata, czyli brzemienna. Nie można było też wbijać w ziemię pali, kołków.

     Do tego dnia przylatywały też zwykle bociany, a dopóki nie przyleciały, wystrzegano się np. budowania płotów. Kaszubi zaś uważają, że na "Roztwórną ziemia się otwiera i wychodzą z niej robaki, a żabom i żmijom otwierają się pyski, budzą się pszczoły w ulach, bociany wracają do gniazd, sumiennie naprawianych na ten dzień". Uważano też, aby nie uderzać kijem, ani żadnym innym przedmiotem o ziemie, ponieważ bicie Matki, zwłaszcza brzemiennej jest ciężkim grzechem, bo "ziemia rodzi i Ziemia chleb daje". Natomiast wyrazem szacunku jest całowanie ziemi w ważnych dla człowieka momentach. Warto zauważyć, że Jan Paweł II, w trakcie pierwszej pielgrzymki do Polski całował ojczystą ziemię na przywitanie, bo to jest "święta rzecz ziemia, ziemia to jest nasza matka, trzeba szacunek jej oddać".

     Mówi się, że kiedyś ludzie na wsiach byli ciemni i zacofani. Być może, ale jedno trzeba im przyznać: szanowali matkę naturę i żyli z nią zgodnie i zgodnie z jej rytmem.

Na Zwiastowanie przybywa bocian i kania.
Jaki dzień Zwiastowania, taki sam Wielkiejnocy.
Na Zwiastowanie, przybywaj bocianie!
Jakie Zwiastowanie takie Zmartwychwstanie.
W Święto Zwiastowania pliszka, usiadłszy na gniazdo bocianie przynosi wiosnę z nieba.
Kiedy dzień Zwiastowania Panny Maryi piękny i jasny, pospolicie znaczy i dobry rok.
Kiedy dzień Zwiastowania Panny Maryi piękny i jasny, każdy kąt dla dobytku będzie za ciasny.
Na Zwiastowanie, kiedy mgła w zaranie, choć słonko jasno wschodzi, znak to niechybnej powodzi.
Na Zwiastowanie jaskółki się ukazują, ludziom wiosnę zwiastują.
Na Matkę Boską Roztworzą rzuca jaskółka swą topiel jeziorną.
Na Zwiastowanie bocian na gnieździe stanie.
Gdy przed Zwiastowaniem ruszy się pszczoła, to mokrą wiosnę nam przywoła.
Mgła na Zwiastowanie znaczy rzek rozlanie.
Na Zwiastowanie, kiedy mgła w zaranie, chociaż słonko jasno wschodzi, znak niechybny to powodzi.
Na Zwiastowanie jaskółki się ukazują, ludziom wiosnę zwiastują.