Postępowanie sądowe z udziałem osoby, której miejsce pobytu nie jest znane
zdjęcie dodane przez cottonbro studio: https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/mezczyzna-garnitur-biuro-policja-8382041/
Kocmyrzów, 27-09-2024
Myślałem, że nie dożyję końca tego postępowania - usłyszałam ostatnio z ust sędziego przed tym jak ogłosił wyrok. Postępowanie to trwało blisko 5 lat. Akurat w interesie moich Klientów było to, żeby postępowanie nie skończyło się zbyt szybko. Na ogół jednak - im sprawniej tym lepiej.
Wnosząc sprawę do sądu musimy pamiętać, by wskazać nie tylko swoje dane, ale również dane wszystkich innych uczestników postępowania. Zgodnie z procedurą cywilną, powinniśmy podać imię, nazwisko i adres zamieszkania pozwanego, w miarę możliwości też nr PESEL. Nie są jednak rzadkością sytuacje kiedy nasz przeciwnik np. wiele lat temu wyjechał za granicę i rodzina nie ma z nim kontaktu. Niektórzy też po prostu nie chcą być odnalezieni np. z powodu wysokich długów.
Co zrobić kiedy nie znamy miejsca pobytu strony przeciwnej?
Warto zauważyć, że sądy nie mają obowiązku prowadzenia wewnętrznych dochodzeń w celu ustalenia miejsca pobytu uczestników postępowania. Polskie prawo stworzyło jednak rozwiązanie mające za zadanie przeciwdziałać sytuacjom, w których np. wierzyciel byłby zablokowany w dochodzeniu swoich należności tylko dlatego, że dłużnik ukrywa miejsce swojego pobytu. W tym celu stworzono art. 143 k.p.c., który stanowi, że: Jeżeli stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma być doręczony pozew lub inne pismo procesowe wywołujące potrzebę podjęcia obrony jej praw, doręczenie może do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela lub pełnomocnika nastąpić tylko do rąk kuratora ustanowionego na wniosek osoby zainteresowanej przez sąd orzekający.
Czy omawiany kurator dla nieznanego z miejsca pobytu to funkcja podobna do kuratora sądowego, którego kojarzymy z nadzorem nad osobą skazaną w postępowaniu karnym?
Nie. To czysta zbieżność nazewnictwa. Funkcje: "kurator sądowy" i "kurator dla nieznanego z miejsca pobytu w postępowaniu cywilnym" nie mają ze sobą nic wspólnego.
Kim jest więc kurator dla nieznanego z miejsca pobytu?
Zacznijmy od tego kto może pełnić tę funkcję. Może to być członek rodziny takiej osoby lub sąsiad. Przeważnie jednak sędziowie powołują do tej roli prawników, np. radców prawnych, którzy mają umiejętność reprezentowania przed sądem. Obowiązki takiego kuratora można więc przyrównać do czynności jakie podejmuje pełnomocnik z urzędu - tj. sporządza pisma procesowe i występuje przed sądem w imieniu osoby poszukiwanej. Sama również byłam wyznaczana przez sędziów do pełnienia tej funkcji.
Czy są jakieś szczególne obowiązki kuratora?
Kurator oprócz ochrony praw osoby, którą reprezentuje, powinien starać się o odnalezienie takiej osoby, żeby powiadomić ją o toczącym się postępowaniu. Często nie jest to proste. Prawie każdy pozostawia jednak po sobie jakiś ślad, np. dane w mediach społecznościowych, dawnych przyjaciół ze studiów, każdy też rozlicza się w urzędzie skarbowym, jest członkiem jakieś wspólnoty. Nawet drobna informacja przybliża do odnalezienia takiej osoby. Przeważnie są to bardzo ciekawe sprawy, również z punktu widzenia formalnego. Szczególnie w przypadkach, w których konieczne jest nawiązanie współpracy z urzędami zagranicznymi (sądami, konsulatami etc.).
Co się dzieje kiedy strona nie zawnioskuje o ustanowienie kuratora?
Sąd może zawiesić postępowanie, a w dalszej kolejności nawet je umorzyć, nie wydając merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie. Brak kuratora może zablokować rozpoznanie całej sprawy, dlatego tak cenne jest korzystanie z dobrodziejstwa tej funkcji.
