Wizyta w dworku generała Władysława Sikorskiego w Parchaniu

Dzisiaj jest niedziela, 18 listopada 2024 r. (322 dzień roku) ; imieniny: Klaudyny, Romana, Tomasza

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

W.Nowiński - wrześniowe...

Magda K.-G. - prawo dla...

serwis IKP / działy autorskie / zachwyćmy się... (A.Powidzki) / Wizyta w dworku generała Władysława Sikorskiego w Parchaniu

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Wizyta w dworku generała Władysława Sikorskiego w Parchaniu

logo roku generała
(źródło: inowrocław.powiat.pl)

Wrocław, 20-05-2023      Dzisiaj mija kolejna rocznica urodzin gen. Władysława Sikorskiego, jest to doskonała okazja aby poznać to miejsce, tak ściśle związane osobą "jubilata".

     W powiecie inowrocławskim "mnożą się" wydarzenia związane z ustanowieniem przez radę powiatu roku 2023 - Rokiem Generała Władysława Sikorskiego. W tym roku, dokładnie 4 lipca minie 80. rocznica tragicznej śmierci generała broni Władysława Sikorskiego, z tej okazji też dworek w Parchaniu mocno tętni życiem.

     20 kwietnia 2023 roku, w setną rocznicę objęcia majątku w Parchaniu przez generała Władysława Sikorskiego, mieliśmy z żoną okazję wziąć udział w spotkaniu w Parchaniu, zorganizowanym w ramach obchodów 80. rocznicy tragicznej śmierci generała. W spotkaniu oprócz nas, uczestniczyli słuchacze Kazimierzowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku z Bydgoszczy, zaproszeni przez Krystynę Lewkowicz przewodniczącą Fundacji Ogólnopolskiego Porozumienia Uniwersytetów Trzeciego Wieku, a zarazem przewodniczącą Obywatelskiego Parlamentu Seniorów oraz zaproszeni Goście przez Ewę Kołodziejczak przewodniczącą Miejskiej Rady Seniorów w Inowrocławiu.

Parchanie 20.04.2023 r., uczestnicy wydarzenia
(fot. Miłosz Sałaciński)

Spotkanie rozpoczęły młode harcerki z inowrocławskiego hufca, które we wspaniały sposób uhonorowały wydarzenie i zbliżającą się 80. rocznicę tragicznej śmierci generała, odśpiewując patriotyczne i legionowe, często bardzo wzruszające pieśni, wprowadzając uczestników w refleksyjny nastrój. Za swoje występy wokalne harcerki otrzymywały gromkie brawa, a na zakończenie występów podziękował im dr hab. Tomasz Łaszkiewicz wręczając drobne upominki.

występ inowrocławskich harcerzy (fot. Andrzej Powidzki)

     Jednym z punktów harmonogramu wydarzenia było zwiedzanie znajdującego się w Parchaniu dworku gen. Sikorskiego i zapoznanie się z treścią wystawy fotografii pn. "BOHATER POLSKIEJ SPRAWY GEN. WŁADYSŁAW SIKORSKI 1881-1943", przygotowanej pod kierunkiem dr hab. Tomasza Łaszkiewicza - profesora w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk im. Tadeusza Manteuffla. Mieliśmy okazję porozmawiać i wymienić poglądy z prof. Tomaszem Łaszkiewiczem, który oprowadzał nas po wystawie.

     W kwietniu 1923 roku, Władysław Sikorski na podstawie okólnika rządowego o osadnictwie wojskowym nabył majątek ziemski, tzw. resztówkę w Parchaniu. Było to podupadłe poniemieckie gospodarstwo rolne o powierzchni 45 hektarów wraz z domem mieszkalnym (dworkiem-rządcówką) i niewielkim parkiem. Oczywiście generał nadal posiadał mieszkanie w Warszawie i pełnił ważne funkcje państwowe. W Parchaniu jedynie spędzał miesiące letnie wraz żoną Heleną i jedyną ich córką Zofią.

     Majątkiem państwa Sikorskich do 1937 roku, zarządzał mieszkający w Parchaniu kuzyn Heleny Sikorskiej, Justyn Zubczewski. W 1939 roku do administrowania majątkiem państwa Sikorskich upoważniony został rządca Józef Wyborski. W latach 1939 - 1945 w budynku mieszkał Niemiec z Rygi - Robert von Sommer. Zarządcą nadal był Józef Wyborski.

     Po wojnie majątek znacjonalizowano, w dworku utworzono mieszkania, dla pracowników Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W latach siedemdziesiątych budynek dworku przebudowywano z mizernym efektem. Na mocy ustawy z 1991 roku, likwidującej Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR), ich majątek ziemski wraz z nieruchomościami przejęła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, w tym dawny dworek rodziny Sikorskich w Parchaniu. Chociaż budynek dworku był w złym stanie technicznym, mieszkały w nim trzy rodziny.

dworek w Parchaniu widok od front (fot. Miecia Postołowska)

     Po wojnie, wolą Generałowej Heleny Sikorskiej było, aby w dworku w Parchaniu była czczona pamięć jej męża, który swe życie poświęcił na ołtarzu Ojczyzny. Dopiero po wielu latach ziściła się wola Heleny Sikorskiej. Droga do celu była długa i trudna.

     Starania o przejęcie dworku po generale Władysławie Sikorskim, to był problem, który mieszkańcom regionu, historykom i regionalistom nie dawał spokoju, od czasu zakończenia wojny i "spędzał im sen z powiek". Pierwsze możliwości przejęcia tego obiektu pojawiły się w 1993 roku. Powstało wtedy Towarzystwo Pamięci Generała Władysława Sikorskiego, którego głównym celem statutowym było doprowadzenie do powołania we dworku muzeum. Niestety, działania te nie przyniosły oczekiwanych efektów. Udało się jedynie wpisać w 1995 roku dwór wraz z parkiem do rejestru zabytków, ze względu na walory historyczne.

     Sytuacja zdynamizowała się w 2014 roku, gdy Roman Wieczorek, wójt gminy Dąbrowa Biskupia podjął działania prawno-administracyjne, zmierzające do przyjęcia od Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, szybko podupadającego dworku. W 2016 roku, udało się wreszcie spełnić oczekiwania społeczne i nieodpłatnie przejąć od agencji na rzecz gminy, dawny dworek generała Władysława Sikorskiego.

     Po przejęciu dworku przez gminę Dąbrowa Biskupia, w dworku zamieszkiwały nadal trzy rodziny pracowników ze zlikwidowanego PGR. Niestety gmina nie miała takich zasobów, aby zapewnić im mieszkania. Po długich poszukiwaniach i pertraktacjach, mieszkania pozyskano od Agencji Mienia Wojskowego, a kiedy lokatorzy opuścili dworek, w budynku rozpoczęto gruntowny remont budowlany, który zakończył się w grudniu 2018 roku.

dworek, kwiecień 2023 rok - widok dworku od strony wschodniej (front dworku)
(fot. Andrzej Powidzki)

     Plany związane z rewitalizacją obiektu wspierała też rodzina generała. Szczególnie zainteresowana losami dworku jest wnuczka siostry generała Władysława Sikorskiego, Ewa Wojtasik. Uzyskano od niej wiele zdjęć i informacji, jak wyglądał w tamtym okresie budynek i jego otoczenie. Pomagała też w projekcie rekonstrukcji dworku.

     W działania na rzecz wypracowania wstępnej koncepcji zagospodarowania dworku i jego przeznaczenia oraz dalszych prac zaangażowali się: dr hab. Tomasz Łaszkiewicz - prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Inowrocławiu; Edmund Mikołajczak - nauczyciel, historyk, regionalista i działacz społeczny; Barbara Kwiatkowska, która sprawowała pieczę nad pamiątkami po generale zgromadzonymi w Izbie Pamięci Generała Władysława w Parchaniu.

     W zamyśle twórców ośrodka i tworzenia w nim ekspozycji, była chęć przypomnienia i przybliżenia lokalnej społeczności sylwetki generała Władysława Sikorskiego oraz szersze rozpropagowanie jego związku z Kujawami. Oprócz samej postaci generała, pragnęli pokazać szerszy kontekst jego działalności, czyli wysiłek zbrojny tysięcy Polaków na frontach II wojny światowej.

dworek, biurko w odtwarzanym gabinecie gen. Władysława Sikorskiego, czynione są też starania, aby odzyskać meble, które znajdują się w muzeum w Krośniewicach
(fot. Andrzej Powidzki)

Twórcy projektu zagospodarowania ośrodka (dworku) założyli, że będzie mógł on spełniać wiele funkcji, m.in. gromadzić pamiątki historyczne związane z tradycją polskiego oręża okresu pierwszej i drugiej wojny światowej, będzie w nim można organizować spotkania, prelekcje, konferencje, a także edukować dzieci i młodzież przy pomocy nowoczesnych środków audiowizualnych. Organizować imprezy, wzbogacone o elementy związane z lokalnymi tradycjami. Dzieje się tak.

W odrestaurowanym dworku powstał Ośrodek Pamięci Generała Władysława Sikorskiego. Dzisiaj wiemy, że będzie w nim muzeum z eksponatami, a jego pełna działalność ma rozpocząć się jeszcze w tym roku, w 80. rocznicę tragicznej śmierci generała.

ekspozycja wewnątrz dworku: plansza z tematem wystawy
(fot. Andrzej Powidzki)

6 listopada 2021 roku, uroczyście otwarto Ośrodek Pamięci Generała Władysława Sikorskiego w Parchaniu. Inaugurację otwarcia uświetnił wernisaż wystawy fotografii pn. BOHATER POLSKIEJ SPRAWY GEN. WŁADYSŁAW SIKORSKI 1881-1 943, w całości poświęcony sylwetce Naczelnego Wodza Polskich Sil Zbrojnych, na szerokim tle wydarzeń historycznych, w których uczestniczył. Po wernisażu, wystawa została udostępniona publiczności i trwa nadal, bowiem cieszy się dużym zainteresowaniem.

prof. Tomasz Łaszkiewicz i słuchacze Kazimierzowskiego UTW
(fot. Andrzej Powidzki)

     Wystawa prezentuje ponad pół tysiąca fotografii oraz dokumentów z osiemdziesięciu archiwów i muzeów na świecie. Są tutaj zdjęcia z Australii, z Rosji oraz polskich archiwów i muzeów. Wiele zdjęć jest opublikowanych po raz pierwszy.

     Sama forma wystawy to również starannie przygotowana kompozycja. Wystawa składa się z wielu dwustronnych standów o wysokości dwóch metrów umieszczonych na parterze i piętrze, nawiązujących do kart biografii naszego bohatera, ale także działalności pisarskiej i publicystycznej generała, autora ważnych książek o charakterze wojskoznawczym.

     Wystawa umieszczona na standach opowiada o życiu naszego bohatera Władysława Sikorskiego na tle wydarzeń historycznych, począwszy od pierwszej planszy, która opowiada nam o jego dzieciństwie i młodości w sposób prawdziwy, nielukrowany.

fragment ekspozycji: Unifikacja państwa; Parchanie
(fot. Andrzej Powidzki)

Pokazuje karierę polityczną i wojskową gen. Władysława Sikorskiego na tle burzliwych losów Polaków w latach 1914 - 1939. Obok czynu legionowego, czy wojny polsko-bolszewickiej ukazane są trudności gospodarcze odrodzonej Rzeczypospolitej, zacięte walki polityczne oraz dramat przewrotu majowego z 1926 roku. Dużo miejsca poświęcono też roli generała w czasie drugiej wojny światowej, a przede wszystkim Polskim Siłom Zbrojnym na Zachodzie, którym przewodził.

fragment ekspozycji: Agresja niemiecka na Francję; Premier - Naczelny Wódz
(fot. Andrzej Powidzki)

Wieś Parchanie na Kujawach, w której resztówkę dworską kupił w 1923 roku generał Sikorski, jest na wystawie szczególnie wyeksponowana. Podobnie sporo miejsca poświęcono najbliższej rodzinie generała i jego prywatnemu życiu.

Całość wystawy, to swoisty wykład o historii Polski w pierwszej połowie XX wieku, ze szczególnym śladem odciśniętym przez generała Władysława Sikorskiego. W zamyśle twórców wystawy było, żeby ekspozycja oddziaływała na różnych płaszczyznach. Z jednej strony ma uczyć, ale także wzruszać, intrygować, a przede wszystkim skłaniać do refleksji historycznej. Wystawa sugestywnie przemawia do młodych ludzi, którzy są głównym adresatem.

fragment ekspozycji: Postscriptum
(fot. Andrzej Powidzki)

Prof. Tomasz Łaszkiewicz, oprowadzając nas po wystawie w bardzo ciekawy sposób prowadził historyczną opowieść o generale. Z zaciekawieniem przysłuchiwaliśmy się opowiadanej historii. Usłyszeliśmy też, że to największa dotychczas wystawa poświęcona naszemu bohaterowi, jaka kiedykolwiek powstała. Zdobyte informacje uzupełniły już posiadaną przez nas wiedzę.

opracowanie: Andrzej Powidzki