Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie felietonów, macie propozycję innych związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym materiale; prosimy o kontakt!
Na temat historii oświaty w powiecie proszowickim napisano zapewne wiele prac magisterskich a może nawet dysertacji doktorskich, ale w dokumentach opublikowanych znajdujemy raczej lakoniczne doniesienia. Pewne informacje o tajnej oświacie w okresie okupacji przynosi artykuł Henryka Pomykalskiego pt."Z dziejów proszowskiej oświaty". Tematyce tej poświęcono również specjalnie wydany biuletyn z okazji jubileuszu 100 - lecia Związku Nauczycielstwa Polskiego w 2002 roku.
Gromadząc materiały do pracy poświęconej historii i działalności Liceum Ogólnokształcącego w Proszowicach przypadkiem natrafiłam na interesujący referat pt. "Tajne nauczanie w latach okupacji hitlerowskiej 1939 - 1945 na terenie powiatu proszowickiego". Jego autorem jest Edward Widłak. O autorze wiem niewiele, poza tym co napisał o sobie sam - "emerytowany nauczyciel". Najprawdopodobniej pracował w szkole w Wawrzeńczycach. Jego brat Władysław natomiast kierował Szkołą Podstawową w Koniuszy od 18 lutego 1936 roku do 1969 roku (wtedy zmarł).
Pożółkłe już dziś kartki referatu, napisanego na maszynie przez kalkę, dają rozległą wiedzę na temat organizacji tajnego nauczania podczas okupacji hitlerowskiej na naszej ziemi. Autor utrwalił nazwiska nauczycieli oraz zamieścił dane statystyczne dotyczące czasu trwania nauki i ilości uczniów. Powyższe dane autor zaczerpnął z ankiet Ministerstwa Oświaty z 1946 roku. Do wypełnienia owej ankiety zobligowane zostały wszystkie (za wyjątkiem wyższych) szkoły na terenie powojennej Polski. Kwestionariusz ankiety obejmował kilka części. Pierwsza z nich, poświęcona nauczaniu jawnemu, informowała o nazwie szkoły, liczbie uczniów, absolwentów i nauczycieli, o programach i metodach nauczania, zaopatrzeniu w podręczniki i pomoce szkolne, sytuacji lokalowej, ingerencji władz okupacyjnych w kwestie szkolne. Kolejna część dotyczyła tych samych zagadnień w odniesieniu do szkolnictwa tajnego. Dwie ostatnie części poświęcono budynkom szkolnym, liczbie sal, umeblowaniu, rozmiarom zniszczeń i obecnym potrzebom. Informacje uzyskane drogą ankietową autor uzupełnił zeznaniami naocznych świadków. Ponieważ wspomniana praca powstała 30 lat po wojnie, autor zastrzegł, że dane mogą być niekompletne.
Reprint wspomnianego referatu znajduje się w zakładce "referat Edwarda Widłaka".
