Skarby Ziemi Proszowskiej
Rzeczpospolita Partyzancka 1944
Materiały ostatnio dodane
Dlaczego Rzeczpospolita Partyzancka 1944
 |
 |
symbol Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944 wybrany w konkursie z organizowanym przez IKP i Stowarzyszenie "Gniazdo-Ziemia Proszowicka" w 2014 roku z okazji 70. rocznicy (fot. IKP) |
Proszowice, 19-07-2009
Strony te dedykujemy bohaterom "Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944" tym znanym i tym bezimiennym. Wszystkim tym, którzy poświęcili swoje życie i zdrowie dla idei "W imię Boga, za naszą i waszą wolność".
Będę używał określenie tego wydarzenia "Rzeczpospolita Partyzancka 1944", nie chcę podejmować dyskusji, czy była to Republika Proszowicka, Republika Kazimierska lub Miechowsko-Pińczowska (J.Guzik), czy też Kazimiersko - Proszowicka Rzeczpospolita Partyzancka jak określa je B.M.Nieczuja-Ostrowski. Spotykamy też określenia "Powstanie Lipcowe" (portal Nowego Brzeska), "Partyzancka Republika Pińczowska" (portal Pińczowa), "Rzeczpospolita Proszowsko - Kazimiersko - Pińczowskia" i inne.
Trudno dociec skąd taka mnogość określeń, jedynie generał Nieczuja w swoim opracowaniu wyjaśnia użytą nazwę. Moim zdaniem wszystkie te określenia (może za wyjątkiem "Powstania Lipcowego") obniżają rangę tego zdarzenia, stwarzając wrażenie mniejszego obszaru działania partyzantów.
Mogłem w nazwie ująć także okres 20 lipiec - 10 sierpień, ale tutaj znowu napotykamy na pewne trudności. Ponieważ o ile jest jednoznaczne, że "Powstanie" odbywało się na przełomie lipca i sierpnia 44 to już daty dzienne początku i końca Rzeczpospolitej są różne.
Myślę, że w miarę rozrastania się tego tematu, publikowania materiałów i zdjęć nadesłanych przez czytelników, artykułów znalezionych w necie oraz analiz, wspomnień i publikacji, na które może uda mi się namówić lokalnych historyków (zresztą może nie trzeba będzie Ich namawiać, a sami będą chcieli podzielić się swoją wiedzą), może dziennikarze piszący o tym terenie trochę pomogą. Mam nadzieję, że wówczas powstanie w miarę pełny i obiektywny obraz tych historycznych zdarzeń.
Jako dane wyjściowe do badania historycznych wydarzeń bierzemy więc okres: 20 lipiec - 10 sierpień (takie daty podaje B.M. Nieczuja - Ostrowski w swojej publikacji "Rzeczpospolita Partyzancka") oraz nazwę: Rzeczpospolita Partyzancka 1944.
Co to było za wydarzenie i gdzie ono miało miejsce?
Nad Wisłą, Szreniawą, Nidzicą, Nidą, w lipcu 1944 mieszkańcy Ziemi Proszowickiej mieli już dość terroru niemieckiego okupanta postanowili powiedzieć zdecydowane NIE!!! Nie dla mordowania niewinnych ludzi których jedynym przestępstwem było to, że są Polakami. Nie dla grabieży dorobku życia. Nie dla traktowania ludzi jak niewolników. Nie dla strachu o siebie i bliskich. Nie dla niepewności jutra, czy dożyjemy?.
Kilka tysięcy starszych i młodych ludzi (kobiet, mężczyzn) nierzadko wręcz dzieci, od chwili utraty niepodległości zaangażowali się w pracę konspiracyjną z nadzieją, że kiedyś ich działania pomogą odzyskać wolności. Zbliżająca się od wschodu Armia Radziecka była dodatkowym bodźcem do podjęcia bardziej zdecydowanych działań.
W końcu lipca (od 15-24 podaje się różnie daty) działające na tym terenie oddziały partyzanckie postanowiły przejść od działań konspiracyjnych do otwartej walki z Niemcami. Bez względu na to jakie poglądy polityczne mieli, łączył ich jeden cel WOLNOŚĆ. Oddziały: Armii Krajowej (AK), Batalionów Chłopskich (BCh), Ludowej Straży Bezpieczeństwa (LSB), Armii Ludowej (AL), Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ), Państwowy Korpus Bezpieczeństwa (PKB) wystąpiły razem (w każdym razie przynajmniej nie przeszkadzały sobie) przeciwko faszystom.
Działania te były na tyle skuteczne, że w końcu lipca partyzanci przejęli pełną kontrolę na dużym obszarze ZP, jak podaje gen. Bolesław M. Nieczuja - Ostrowski ponad 1000 kilometrów kwadratowych. Wiele miejscowości zostało wyzwolonych, żandarmi i policjanci niemieccy pouciekali z posterunków. Przez kilka - kilkanaście dni ich mieszkańcy mogli cieszyć się wolnością. Głównymi ośrodkami "Rzeczpospolitej Partyzanckiej 1944" były: Działoszyce, Kazimierza Wielka, Koszyce, Nowe Brzesko, Pińczów, Proszowice, Skalbmierz.
Niestety po krótkim okresie wolności Niemcy oraz ich sojusznicy Ukraińcy używając zdecydowanie większych siły (łącznie z czołgami) i odbiły stracony teren. Partyzanci powrócili do działań konspiracyjnych.
Mam nadzieję, że dzięki pomocy mieszkańców Ziemi Proszowickiej, uczestników wydarzeń a także ich potomków uda nam się temat ten rozwinąć.
Andrzej Solarz
|
|
| Armia Krajowa - słowa Zbigniew Kabata, muzyka - Tadeusz Kaczyński [dodane 30-08-2014] (fot. youtube.com) |
|
|
|
Proszowice, Koniusza 18-10-2024; 
Szarbia Zwierzyniecka, Skalbmierz, 6-08-2024; 
Rzeczypospolita Partyzancka, 5-08-2024;